Kathimerini.gr
Πέμπτη ημέρα και ακόμη νιώθω απαίσια; Γιατί δεν πέφτει ο πυρετός; Μήπως πρέπει να πάω νοσοκομείο; Μα πώς θα καταλάβω ότι η γρίπη το «γυρίζει» σε πνευμονία;
Αν και η επιστήμη μας έδωσε τα εργαλεία ώστε να γνωρίζουμε ποια λοίμωξη του αναπνευστικού μας ταλαιπωρεί, εφόσον αποδειχθεί η θετικότητά της από τη διενέργεια τεστ, οι ερωτήσεις που δημιουργούνται εν ώρα πόνου, γκρίνιας και δυσφορίας παραμένουν πολλές και διαφορετικές.
Με τα περιστατικά γρίπης να είναι περισσότερα από πέρυσι στα νοσοκομεία της χώρας και τα περιστατικά κορωνοϊού λιγότερα, οι ειδικοί εκτιμούν πως τώρα ξεκινά η περίοδος έξαρσης του H1N1 που θα κρατήσει για τους επόμενους δύο μήνες.
Ο Κωνσταντίνος Κωστίκας, καθηγητής πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και διευθυντής Πνευμονολογικής Κλινικής του ΠΓΝ Ιωαννίνων, απαντά στην «Κ» για το πότε μία αναπνευστική λοίμωξη μπορεί να γίνει επικίνδυνη αλλά και πότε ενδέχεται να καταλήξει σε πνευμονία καθώς και ποια συμπτώματα μας προϊδεάζουν ώστε να επισκεφτούμε το νοσοκομείο.
– Ποιοι είναι οι βασικοί μηχανισμοί μέσω των οποίων μια απλή αναπνευστική λοίμωξη μπορεί να εξελιχθεί σε πνευμονία;
– Σε έξαρση αυτήν την περίοδο είναι ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός RSV, τα στελέχη του ιού της γρίπης, ο κορωνοϊός και όλοι οι υπόλοιποι αναπνευστικοί ιοί που κάνουν ιογενείς λοιμώξεις.
Ως προς τις περιόδους εκδήλωσης, τα περιστατικά γρίπης ξεκινούν από τα μέσα Δεκεμβρίου μέχρι τον Απρίλιο σε αντίθεση με τον RSV που εκδηλώνεται λίγο νωρίτερα, όταν τα παιδιά ξεκινούν το σχολείο, και κρατά όλη την άνοιξη. Ο κορωνοϊός δεν «υπακούει» στην εποχικότητα.
Με τα συνήθη συμπτώματα στις ιογενείς λοιμώξεις να είναι η χαμηλή πυρετική κίνηση, το μπούκωμα, ο πόνος στον λαιμό και ο βήχας, εξαίρεση μπορεί να αποτελέσει ο ιός της γρίπης που μπορεί να προκαλέσει υψηλό πυρετό.
Ολα αυτά τα συμπτώματα σε έναν άνθρωπο ο οποίος για μία σειρά από λόγους έχει ανεπαρκή άμυνα στον οργανισμό του, είτε λόγω ταλαιπωρημένου ανοσοποιητικού είτε λόγω βαριάς σωματικής άσκησης ή και εξαιτίας μειωμένης ικανότητας για φυσιολογική ανοσολογική απάντηση, μπορεί να εκδηλώσουν πνευμονία. Ρόλο παίζει και ο χαρακτήρας του κάθε παθογόνου που είναι διαφορετικός.
– Πότε, λοιπόν, χτυπάει καμπανάκι;
Αυτό που μας χτυπάει το καμπανάκι σε μία τέτοια κατάσταση είναι η εμπύρετη δραστηριότητα που συνήθως παρατείνεται μετά τα τρία 24ωρα. Επίσης μπορεί να υπάρξει πυρετός που διακόπτεται και ύστερα από λίγο χρονικό διάστημα ξεκινά πάλι, καθώς σε αυτήν την περίπτωση μπορεί να εκδηλώνεται μία δεύτερη λοίμωξη.
Τα συμπτώματα από το κατώτερο αναπνευστικό είναι από τον βήχα που επιμένει, μέχρι τον υψηλό πυρετό που δεν φεύγει αλλά και τον πόνο στον θώρακα, καθώς ως γνωστόν οι πνεύμονες δεν πονούν, αλλά μπορεί να υπάρχει μία ενόχληση στο θωρακικό τοίχωμα. Η επικοινωνία με τον γιατρό και η εξέταση είναι πολύ σημαντικά στάδια που πρέπει να ακολουθηθούν σε τέτοιες περιπτώσεις.
Επίσης μην ξεχνάμε πως η γρίπη μπορεί να κάνει πολύ εύκολα πνευμονία στο κατώτερο αναπνευστικό, οπότε είναι σημαντικό να παρακολουθούμε την εκδήλωση των συμπτωμάτων.
– Ποιες είναι οι πιο ευάλωτες ομάδες στην εκδήλωση πνευμονίας έπειτα από λοίμωξη;
– Οι πιο ευάλωτες ομάδες είναι οι ανοσοκατασταλμένοι, οι καρκινοπαθείς, οι ηλικιωμένοι (ειδικά πάνω από τα 70 χρόνια που έχουν ανοσογήρανση), όσοι έχουν χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, χρόνια καρδιολογικά προβλήματα, οι νεφροπαθείς και οι ασθενείς με σοβαρές βλάβες του ήπατος.
– Πολλά περιστατικά με γρίπη που έλαβαν οσελταμιβίρη (εμπορική ονομασία Τamiflu) εξελίχθηκαν βαριά. Τι πρέπει να ξέρουμε για τα αντιικά φάρμακα;
Αντιικά φάρμακα έχουμε σε δύο κατηγορίες: στον κορωνοϊό και στη γρίπη. Αυτά χορηγούνται από γιατρό κυρίως σε ασθενείς υψηλού κινδύνου και όταν έχουμε κλινική υποψία γρίπης ή θετικό τεστ.
Ολα τα αντιικά φάρμακα είναι αποτελεσματικά τα πρώτα 24ωρα από την εκδήλωση της λοίμωξης, δηλαδή από την πρώτη ημέρα των συμπτωμάτων. Επομένως μετά τις πέντε ημέρες η αποτελεσματικότητα αυτών θα είναι αρκετά μικρότερη.
– Στην Αγγλία την αποκαλούν «walking pneumonia», εδώ «άτυπη πνευμονία». Τι είναι και ποια η διαφορά με την κοινή πνευμονία;
– Εμείς σε καθημερινές συζητήσεις με συναδέλφους την αποκαλούμε «πνευμονία στο πόδι» ή αλλιώς «άτυπη πνευμονία». Πρόκειται για βακτηριακή πνευμονία και προκαλείται από κάποια άτυπα μικρόβια, τα οποία έχουν διαφορετική πορεία από τα συνήθη. Το πιο συχνό αίτιο βακτηριακής πνευμονίας είναι ο πνευμονιόκοκκος, μετά είναι τα άτυπα παθογόνα (μυκόπλασμα της πνευμονίας, χλαμύδια πνευμονίας).
Στη συγκεκριμένη κατηγορία είναι και η λεγιονέλλα, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε βαριά πνευμονία.
Σε αυτήν την περίπτωση ο ασθενής μπορεί να έχει επί 7 με 10 μέρες δέκατα, μία κακουχία, λίγο βήχα και γενικά μία ταλαιπωρία. Η αντιβίωση που χορηγείται είναι ειδικού τύπου.
– Σε ποιο σημείο ο ασθενής πρέπει να σκεφθεί σοβαρά να επισκεφτεί το Εθνικό Σύστημα Υγείας;
Σίγουρα αυτή είναι μία απάντηση που γνωρίζει καλύτερα ο οικογενειακός γιατρός του ασθενή ή εκείνος που ξέρει το ιστορικό του. Σε κάθε περίπτωση, αν εκτός από τα παραπάνω συμπτώματα, ο ασθενής δει πως έχει χαμηλό κορεσμό της αιμοσφαιρίνης οξυγόνου, τότε θα πρέπει να σκεφτεί σοβαρά να επισκεφτεί κάποια δομή υγείας.
– Είναι σημαντική η επανεξέταση των ασθενών με αναπνευστικές λοιμώξεις για να διαπιστωθεί εάν έχουν επιπλοκές;
Επανεξέταση χρειάζεται ειδικά για τους ασθενείς που πέρασαν πνευμονία. Ο γιατρός θα πρέπει να δει μία φυσιολογική ακτινογραφία ιδιαίτερα αν ο ασθενής είναι καπνιστής, καθώς μπορεί να αποδειχθεί η ύπαρξη άλλου υποκείμενου προβλήματος.
-Τα εμβόλια της γρίπης, του RSV και του Covid αποτρέπουν μία βαριά νόσηση και άρα την εξέλιξη της νόσου σε πνευμονία;
– Τα εμβόλια που έχουμε στα χέρια μας προλαμβάνουν κατά 90% από τη σοβαρή νόσηση και επομένως ένας εμβολιασμένος ασθενής έχει πολύ λιγότερες πιθανότητες να επισκεφθεί το νοσοκομείο εξαιτίας μίας λοίμωξης. Εκτός από τα τρία αυτά εμβόλια, καλό είναι για τους ασθενείς που έχουν υποκείμενα νοσήματα ή κάποια σχετική ένδειξη, να κάνουν το εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου, το οποίο γίνεται εφάπαξ.
-Υπάρχουν απλές πρακτικές σε υγιή άτομα που να εμποδίζουν τη μεταφορά του ιού από το ανώτερο στο κατώτερο αναπνευστικό;
– Δεν υπάρχει κανένας τρόπος να προλάβουμε σε έναν υγιή άνθρωπο την εκδήλωση της λοίμωξης. Ωστόσο, όταν ασθενούμε δεν πρέπει να ξεχνάμε να ξεκουραζόμαστε. Είναι πολύ σημαντική η ανάπαυση για την ανάρρωσή μας. Φυσικά ακολουθούμε και όλες τις γνωστές οδηγίες υγιεινής (μάσκα, πλύσιμο χεριών, κ.λπ.).
