Του Απόστολου Τομαρά
Μια εβδομάδα πριν την άτυπη τριμερή της Νέας Υόρκης ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατεβάζει τον πήχη των προσδοκιών εκφράζοντας απαισιοδοξία για ένα θετικό αποτέλεσμα από τη συνάντησή του, με τον Ερσίν Τατάρ. Στην καθιερωμένη ετήσια συνάντησή του με τους δημοσιογράφους, στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών επ’ ευκαιρίας της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, ο Νίκος Αναστασιάδης αναφέρθηκε στις ενέργειες του ιδίου πριν τη μετάβασή του στη Νέα Υόρκη προκειμένου να επαναρχίσει «ένας ουσιαστικός, δημιουργικός διάλογος που θα οδηγήσει σε λύση στα πλαίσια των ΗΕ και που θα αποδίδει ένα λειτουργικό και συνεπώς βιώσιμο κράτος σεβόμενο τις ανησυχίες και των δύο κοινοτήτων και με πλήρη σεβασμό στο ευρωπαϊκό κεκτημένο και γενικότερα στα ανθρώπινα δικαιώματα». Ο Νίκος Αναστασιάδης επικαλέστηκε την επιστολή του προς τον Γενικό Γραμματέα, ημερομηνίας 30 Αυγούστου, στην οποία επαναλάμβανε την ετοιμότητα και αποφασιστικότητα του, όχι μόνο να συμμετάσχει σε μια συνάντηση με τον ΓΓ και τον κ. Τατάρ αλλά και να αναπτύξει τις θέσεις που μπορεί να βοηθήσουν, αν υπάρχει καλή θέληση και από την άλλη πλευρά. Στο σημείο αυτό ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έκρυψε τα συναισθήματα με τα οποία θα πάει στο γεύμα που θα παραθέσει ο Γ.Γ των Ηνωμένων Εθνών στους ηγέτες των δυο κοινοτήτων. «Θα ήμουν υπεραισιόδοξος να έλεγα, λαμβάνοντας υπόψη τις θέσεις του κ. Τατάρ επαναλαμβάνοντας τα όσα υπαγορεύονται από την Άγκυρα, ότι μπορεί να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα. Όμως, αυτό που έχει σημασία είναι το ότι γίνεται η συνάντηση, ότι εμείς είμαστε αποφασισμένοι να δώσουμε ό,τι απαιτείται με την έννοια να ερμηνεύσουμε προτάσεις που έχουν κατατεθεί, αν και η άλλη πλευρά επιδείξει καλή θέληση και επαναπροσδιορίσει στόχους, να δημιουργηθούν συνθήκες που να μας επιτρέψουν να οδηγηθούμε σε ένα νέο διάλογο».
Το ζητούμενο
Παρά τις χαμηλές προσδοκίες ο Νίκος Αναστασιάδης φρόντισε να στείλει το μήνυμα πως αν επιδειχθεί καλή διάθεση από την τουρκική πλευρά μπορεί να συμβεί, όπως σημείωσε, «αυτό που κατά τις συναντήσεις με τον ΓΓ τον Ιούνιο του 2017 και τον Νοέμβριο του 2019 μπορεί να αποδώσει αποτελέσματα». Σε αυτό το σημείο αναφέρθηκε στις συνομιλίες του 2017 στην Ελβετία και δυο χρόνια αργότερα στο Βερολίνο. «Βεβαίως το 2017 απέδωσε τη Σύνοδο στο Κραν Μοντανά. Το 2019 στο Βερολίνο δυστυχώς παρά τη συμφωνία των ηγετών με τον ΓΓ και παρά το κοινό ανακοινωθέν που περιέγραφε παραμέτρους που θα μπορούσε να κινηθεί ένας διάλογος, απέτυχε λόγω των παρεμβάσεων της Άγκυρας, των αιτιάσεων και προσχημάτων που χρησιμοποίησε προκειμένου να αποφευχθεί μια επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων, με απώτερο στόχο, με βάση και τη δουλειά που είχε παραχθεί στα προηγούμενα χρόνια, να συνεχίσουμε καταλήγοντας σε μια συμφωνία». Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξέφρασε την ελπίδα για μετατόπιση της τουρκικής πλευράς από τις θέσεις που εκφράζουν Άγκυρα και ηγεσία των Τ/κ, κάνοντας αναφορά στις καταδίκες τόσο από το ΣΑ όσο και από την ΕΕ, αλλά και πλειάδας χωρών που διαδραματίζουν ρόλο στο διεθνές γίγνεσθαι, όπως είπε χαρακτηριστικά.
Τι θα πει στον ΓΓ ΟΗΕ
Στη συνάντησή του με τους δημοσιογράφους στη Νέα Υόρκη ο κ. Αναστασιάδης αναφέρθηκε αναλυτικά τι θα μεταφέρει στον Γ.Γ του ΟΗΕ. Συγκεκριμένα θα υπενθυμίσει, όπως είπε, τις διάφορες κατά καιρούς εναλλακτικές προτάσεις προς άρση του αδιεξόδου, που αφορούσαν είτε την αποκέντρωση εξουσιών για να μειωθούν οι ενδεχόμενες συγκρούσεις στο κέντρο, είτε της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, είτε των ουσιαστικών ΜΟΕ που θα επέτρεπαν ένα κλίμα θετικό για να δημιουργηθούν οι απαραίτητες συνθήκες επανέναρξης του διαλόγου, είτε και της πρόσφατης αναφοράς για επάνοδο στο Σύνταγμα του ‘60 υπό προϋποθέσεις. Η καθιερωμένη συνάντηση με τον ΓΓ θα γίνει την Τρίτη στις 5.55 μμ. (ώρα Νέας Υόρκης)».
Σύνταγμα του 60
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξήγησε αναλυτικά το σκεπτικό της πρότασής του για επιστροφή στο Σύνταγμα του 60. Πρώτον η παραπομπή στις Συνθήκες Εγκαθίδρυσης συνιστά απαγόρευση ένωσης μέρους ή όλου ή απόσχισης του μέρους ή όλου με οποιοδήποτε κράτος ή και απόσχιση από το κεντρικό κράτος και συνεπώς επαναφέρεται η βάση διαπραγμάτευσης όπως αρχικά είχε συμφωνηθεί πέραν και μακράν των τουρκικών αξιώσεων για αναγνώριση κυριαρχίας. Δεύτερον η επαναφορά στις διατάξεις του Συντάγματος του ‘60 απαντά στους ισχυρισμούς της τ/κ πλευράς ότι είναι αποκλεισμένη από τη συμμετοχή στη διοίκηση της χώρας και ότι η διοίκηση είναι ελληνοκυπριακή. Στο σκεπτικό αιτιολόγησης της πρότασής του ο Νίκος Αναστασιάδης παρέπεμψε και στις Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου, σε ψηφίσματα των ΗΕ και σε αρχές της ΕΕ στην επιδίωξη εξεύρεσης λύσης. «Οι Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου είναι σαφείς και καθορίζουν ποια θα είναι η λύση, τα ψηφίσματα και οι όροι εντολής του ΓΓ εξίσου, δηλαδή ουδόλως εκφεύγουν της συμφωνημένης βάσης λύσης. Αντίθετα, με την αναφορά στο Σύνταγμα του ’60 επαναφέρουμε τη σωστή βάση, με βάση τις Συνθήκες Εγκαθίδρυσης και τη μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας με βάση τις Συμφωνίες Κορυφής». Ερωτηθείς για το χρόνο υποβολής της πρότασής του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απάντησε πως αποτελεί την απάντησή του στα όσα εκφράζονται από την Τουρκία για αναγνώριση κυριαρχίας στο παράνομο καθεστώς και αλλαγή της βάσης λύσης με αναγνώριση δύο κρατών.
Η αποχώρηση Λούτ
Για τις πληροφορίες που θέλουν την κα. Λούτ να αποχωρεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «φαίνεται ότι τερματίζεται η υπηρεσία της κας. Λουτ για λόγους που αναφέρονται σε σύγκρουση συμφερόντων ενόψει του γεγονότος ότι έχει αναλάβει σε διοικητικό συμβούλιο πετρελαϊκής εταιρείας και κρίθηκε ότι αυτό ενδεχόμενα να την έφερνε σε σύγκρουση με συμφέροντα είτε της Τουρκίας είτε της Κύπρου. Αυτό που θέλω να πω είναι πως ανάλογη πρόταση, δηλαδή για διορισμό ειδικού απεσταλμένου και έναρξη διαπραγματεύσεων με ζεύξη θεμάτων που αφορούν τις δύο κοινότητες, ο κ. Γκουτέρες είχε υποβάλει στη Γενεύη κατά την άτυπη σύνοδο. Η δική μας πλευρά αποδέχθηκε αμέσως την πρόσκληση, την απέρριψε η τουρκική πλευρά. Θα επαναλάβω ότι εμάς μας βρίσκει σύμφωνους μια ανάλογη θέση του ΓΓ με ενεργό ρόλο όσον αφορά τη διαμόρφωση συνθηκών από πλευράς ειδικού απεσταλμένου και ας ελπίσουμε ότι εκείνοι που την απέρριψαν θα εισακούσουν αυτή τη φορά τον ΓΓ αν είναι καλόπιστοι».
