Πως το ρήγμα στο ουκρανικό δημιουργεί κακό προηγούμενο για τη Λευκωσία

Στις 19 Δεκεμβρίου, η Ε.Ε. εξέδωσε Συμπεράσματα για «αταλάντευτη» στήριξη της Ουκρανίας, της κυριαρχίας και της εδαφικής της ακεραιότητας, εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της. Συμπεράσματα, τα οποία ερμηνεύονταν από επίσημους κύκλους στις Βρυξέλλες ως αποφάσεις που έστελναν ένα ηχηρό «ομόφωνο μήνυμα», με προφανέστατο αποδέκτη τον Ντόναλντ Τραμπ, προκειμένου να προκαταλάβουν ενδεχόμενες αρνητικές εξελίξεις στο Ουκρανικό και κυρίως την προώθηση μιας συνθηκολόγησης που θα ανατρέψει τα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα της Ουκρανίας.

Τρεις εβδομάδες αργότερα, η Ε.Ε. βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα ουσιαστικό ρήγμα, στο Ουκρανικό. Το οποίο αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς δεν προέρχεται από τον συνήθη ύποπτο, τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, αλλά από τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, που για πρώτη φορά καλεί την Ουκρανία να υιοθετήσει μια «ρεαλιστική» προσέγγιση στο εδαφικό(!), φωτογραφίζοντας ευκρινώς και με υποδεικτικό ύφος μια συνθηκολόγηση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το Κίεβο, αλλά και για τη Μόσχα. Η προτροπή Μακρόν προς την Ουκρανία, συνιστά εκ των πραγμάτων αναδίπλωση του Παρισιού, το οποίο μέχρι πρόσφατα συνέδραμε την προσπάθεια του Κιέβου να αναχαιτίσει τις ρωσικές επιθέσεις, αλλά φαίνεται πλέον να υιοθετεί μια διαφορετική αν μη τι άλλο ρητορική. Η οποία προφανώς δεν είναι άσχετη με το «δόγμα» Τραμπ, ο οποίος αναμένεται να αναλάβει και επισήμως την προεδρία των ΗΠΑ, στις 20 Ιανουαρίου.

Η νέα κατεύθυνση του Εμανουέλ Μακρόν, όχι μόνο τυχαία δεν ήταν, αλλά δόθηκε στο πλαίσιο ομιλίας του προς τους πρέσβεις της Γαλλίας, στην ετήσια διάσκεψη για τη νέα χρονιά και κινείται σε τρεις κατευθύνσεις, οριοθετώντας εν πολλοίς τον ρόλο που θα πρέπει, κατά την άποψη του Γάλλου προέδρου, να διαδραματίσουν όλοι οι πρωταγωνιστές:

«Οι Ουκρανοί πρέπει να έχουν ρεαλιστικές συζητήσεις για εδαφικά ζητήματα, κάτι που μπορούν να κάνουν μόνοι τους», υπέδειξε ο Γάλλος πρόεδρος. Ο ρόλος των Ηνωμένων Πολιτειών είναι να πείσουν τη Ρωσία να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, πρόσθεσε.

Οι Ευρωπαίοι επενδύουν στην οικοδόμηση εγγυήσεων για την ασφάλεια της Ουκρανίας, κάτι που αποτελεί την ευθύνη τους, ανέφερε ο πρόεδρος της Γαλλίας.

Οι δηλώσεις Μακρόν παραπέμπουν ευθέως σε συνθηκολόγηση και συνεπώς σε εδαφικές αναπροσαρμογές στην Ουκρανία. Ενώ εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν την Ε.Ε. σε διαφορετικά στρατόπεδα, δημιουργώντας συνθήκες διάσπασης, καθώς θεωρείται δεδομένο ότι η πλειοψηφία των χωρών της ανατολικής Ευρώπης, περιλαμβανομένων των χωρών της Βαλτικής, δεν προσυπογράφει τις γαλλικές θέσεις.

Διαφορετικά στρατόπεδα

Ήδη, ο ΥΠΕΞ της Πολωνίας, έδωσε το στίγμα των θέσεων της Βαρσοβίας, που κινούνται στο ακριβώς αντίθετο ρεύμα από τις τοποθετήσεις του Παρισιού. Ο Ραντοσλάβ Σικόρσκι, η χώρα του οποίου ανέλαβε την εκ περιτροπής εξάμηνη προεδρία της Ε.Ε., την 1η Ιανουαρίου, διαμήνυσε ότι η θέση της Βαρσοβίας στο Ουκρανικό δεν διαφοροποιείται. Μιλώντας στο Παρίσι και έχοντας δίπλα του τον Γάλλο ομόλογό του, ο κ. Σικόρσκι δήλωσε ότι «η Πολωνία πιστεύει ότι η πλέον φυσική και διαρκής διευθέτηση (σ.σ. στο Ουκρανικό), είναι η επιστροφή στα αναγνωρισμένα σύνορα». Φρόντισε μάλιστα να υπενθυμίσει ότι «ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ήταν αυτός που διαπραγματεύθηκε και επικύρωσε τη συνθήκη επί των συνόρων Πολωνίας και Ουκρανίας, το 2004».

Πηγή στις Βρυξέλλες, ανέφερε στην «Κ» ότι «στην εξίσωση της διαφορετικότητας των στρατοπέδων που τείνουν να σχηματιστούν στην Ε.Ε., θα πρέπει να συνυπολογιστεί, όχι μόνο η φιλορωσική στάση της ουγγρικής κυβέρνησης, αλλά και η διαφωνία που έχει ξεσπάσει μεταξύ Ουκρανίας και Σλοβακίας. Αφορμή αποτέλεσε η κίνηση του Κιέβου να κλείσει τη στρόφιγγα που διαχετεύει φυσικό αέριο από τη Ρωσία προς την Κεντρική Ευρώπη. Ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο, που πριν από μερικές εβδομάδες επισκέφθηκε τον Βλαντιμίρ Πούτιν στη Μόσχα, χαρακτήρισε ως «σαμποτάζ» την απόφαση της Ουκρανίας, είπε ότι τα διαφυγόντα κέρδη για τη χώρα του, ως διαμετακομιστικός σταθμός, υπολογίζονται σε 500 εκατομμύρια ευρώ, ενώ προειδοποίησε με μείωση της στήριξης που παρέχεται στους Ουκρανούς που φιλοξενούνται στη Σλοβακία. Το παζλ συμπληρώνουν οι τοποθετήσεις Βολοντιμίρ Ζελένσκι, ο οποίος μερικές εβδομάδες νωρίτερα, είχε κατηγορήσει τον πρωθυπουργό της Σλοβακίας ότι στηρίζει τον Βλαντιμίρ Πούτιν, «χρηματοδοτώντας τον πόλεμο και αποδυναμώνοντας την Ουκρανία».

Κακό προηγούμενο

Εν μέσω των επικίνδυνων τοποθετήσεων και διαφοροποιήσεων κρατών-μελών της Ε.Ε. στο Ουκρανικό και των υποδείξεων Μακρόν για «ρεαλισμό» στο εδαφικό, η Λευκωσία παραμένει ευθυγραμμισμένη με τα Συμπεράσματα της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής, για αταλάντευτη στήριξη της Ουκρανίας και της εδαφικής της ακεραιότητας, εντός των αναγνωρισμένων της συνόρων. Άλλωστε, ο ίδιος ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης επεσήμανε στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής ότι «από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης, η στήριξη στην κυριαρχία και στην εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας είναι κάτι που είναι αδιαπραγμάτευτο». Αυτή η ανάγνωση και η θέση της Λευκωσίας όπως έχει αποτυπωθεί αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια, δεν είναι άσχετη με το Κυπριακό. Καθώς, ενδεχόμενη παρέκκλιση από την αρχή στήριξης της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, έστω με φραστικές υποδείξεις κρατών-μελών που παραπέμπουν σε εδαφικές αναπροσαρμογές, ενδέχεται να δημιουργήσει ένα κακό προηγούμενο, το οποίο δεν εξυπηρετεί τη Λευκωσία. Ενόψει της πολυμερούς διάσκεψης, η οποία γεννά κάποιες προσδοκίες για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων επίλυσης του Κυπριακού. Σημειώνεται ότι στα Συμπεράσματα της 19ης Δεκεμβρίου, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., επαναβεβαίωσαν ομόφωνα τη «συνεχιζόμενη στήριξη του (σ.σ. Ευρωπαϊκού Συμβουλίου) υπέρ της ανεξαρτησίας, της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της». Επαναβεβαίωσαν, επίσης, «την αταλάντευτη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να παρέχει συνεχή πολιτική, χρηματοδοτική, οικονομική, ανθρωπιστική, στρατιωτική και διπλωματική στήριξη στην Ουκρανία και τον λαό της για όσο διάστημα και όσο εντατικά χρειαστεί».