Ο σκηνοθέτης της παράστασης «Άννα Πολιτκόφσκαγια, ένα θεατρικό υπόμνημα» Διομήδης Κουφτερό μάς δίνει 7 σημεία για την παράσταση της Campos Culture and Arts.
1. Οκτώβρης 2020. Το ντοκιμαντέρ του Al Jazeera και οι αποκαλύψεις για το πρόγραμμα πολιτογραφήσεων μας σοκάρουν, μας τσακρούν, μας βγάζουν στους δρόμους. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας λέει στους δημοσιογράφους, μετά από μια εκδήλωση «Μεν μου αναφέρετε Al Jazeera για να μεν σας πάρει ο δαίμονας». Και δεν του αναφέρουν. «Αστειευόμενος» το είπε, κατά το γραφείο Τύπου του, «σέβεται και τιμά τους δημοσιογράφους». Εγώ σκέφτομαι: γιατί δεν τον ρώτησαν; Υπάρχει επάρκεια ελευθερίας του Τύπου; Δέχονται πιέσεις οι δημοσιογράφοι στην Κύπρο;
2. Αύγουστος 2019. Ανακαλύπτω τον Μασσίνι και το κείμενό του για την Πολιτκόφσκαγια. Θαυμάζω την τόλμη της να μιλάει στην εξουσία ξεκάθαρα, παρά το κόστος. Μιλώ με την Έλενα Αγαθοκλέους. Γουστάρει. Στήνω ομάδα. Βρίσκω την ελληνική μετάφραση. Όμορφη γλώσσα (λογοτεχνική;) αλλά τη βρίσκω πολύ τρυφερή, γλυκερή. Τη θέλω πιο δραστική, κοφτερή. Βρίσκουμε το κατάλληλο άτομο: τη Ράνια Ιακώβου, με τη συμβολή του Antonio Palumbo, φίλου ποιητή και ηθοποιού από την Καμπάνια. Ο Μασσίνι έχει γίνει γνωστός από το 2018 πια, με το Lehman Trilogy στο National στο Λονδίνο –που του χάρισε και το βραβείο Τόνι μετά– και οι Ιταλοί αντιπρόσωποί του πρέπει να πειστούν. Για τις προθέσεις της νεοσύστατης ΜΚΟ Campos Culture and Arts, για τις ικανότητες της ομάδας, τις περγαμηνές μας, για να μη μας κόψουν κκελλέ.
3. Η Άννα Πολιτκόφσκαγια; ιστορικό, υπαρκτό πρόσωπο (1958 – 2006). Ρωσίδα δημοσιογράφος που κατέκρινε τον Πούτιν, που έγραψε εναντίον της πολιτικής του Κρεμλίνου στο δεύτερο πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Τσετσενίας. Αποκάλυψε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τον ρωσικό στρατό, από τις υποστηριζόμενες από τη Μόσχα τσετσενικές αρχές, αλλά και από τους αυτονομιστές αντάρτες. Στην ουσία έγραψε υπέρ των άμαχων Τσετσένων. Δολοφονήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2006 –μέρα γενεθλίων του Πούτιν– στο ασανσέρ της πολυκατοικίας όπου διέμενε. Μετά από αλλεπάλληλες δίκες καταδικάστηκαν οι δράστες της δολοφονίας, αλλά οι ηθικοί αυτουργοί δεν αποκαλύφθηκαν ποτέ. Η αλήθεια, ως φως, και η μισάνοιχτη πόρτα του ασανσέρ λειτούργησαν συμβολικά για μας, για την αφίσα, το σκηνικό, το στήσιμο της παράστασης.
4. Γιατί ένα «θεατρικό υπόμνημα»; Επειδή είναι μια υπενθύμιση, μια γνωστοποίηση, μια παράθεση στοιχείων με θεατρικά μέσα. Παραπέμπει και στη συγγραφική ιδιότητα της Πολιτκόφσκαγια, που είχε γράψει βιβλία, άρθρα, αναλύσεις, ρεπορτάζ –πρόλαβε πολλά στα 48 της χρόνια, έγραφε ασταμάτητα παρά τις απειλές κατά τη ζωή της, τις εικονικές εκτελέσεις, τις δηλητηριάσεις, την απαξίωση– ίσως και εξαιτίας αυτών; Και, στο στήσιμο της παράστασης, η λέξη υπόμνημα μας βοήθησε να φτιάξουμε ένα «performance-lecture», ν’ αποστασιοποιηθούμε (λίγο όπως τον Μπρεχτ;) και να μείνουμε μακριά από τη γλυκερότητα, τη μελοδραματικότητα και τον συναισθηματικό εκβιασμό των θεατών.
5. Φεβρουάριος 2022. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία εννοείται ότι μας επηρεάζει στην ανάγνωση του κειμένου. Το κάνει πιο επίκαιρο και επείγον από ποτέ. Γράφει η Πολιτκόφσκαγια για το τι γινόταν στη Τσετσενία πριν από 20 χρόνια, τα συνθέτει κι ο Μασσίνι το 2007, αλλά πέφτουν βόμβες τώρα, σήμερα, το 2022, στην Ουκρανία. Τα βλέπουμε στην τηλεόρασή μας, να γίνονται την ώρα που γράφω αυτό το σημείωμα. Το διακύβευμα πια είναι μεγαλύτερο. Μια σύγχρονη αντιπολεμική ιστορία. Το έργο μιλά πλέον πιο άμεσα, για γεγονότα σημερινά. Και, για μένα, για την τόλμη, την αντοχή, για την παρρησία που χρειάζεται ο σημερινός πολίτης μπροστά στην εξουσία.
6. Εμείς φτιάχνουμε θέατρο, έτσι μιλάμε, μέσα από θεατρικές παραστάσεις. Δεν τα ξέρουμε όλα, αλλά μπορούμε να ξεκινήσουμε έναν δημόσιο διάλογο με την παράσταση που φτιάξαμε. Και με 2 post-show talks: στις 13 Νοεμβρίου με τον πρόεδρο της Ένωσης Συντακτών Γιώργο Φράγκο για την ελευθερία του Τύπου στην Κύπρο και τον κόσμο. Και στις 20 Νοεμβρίου με τον διεθνολόγο και αρθρογράφο Γιάννη Ιωάννου, για το ιστορικό και πολιτικό πλαίσιο του κόσμου της παράστασης.
7. Το Σάββατο βγαίνουμε πρεμιέρα. Μετά από μήνες προετοιμασίας, έφτασε η ώρα. Ελάτε!
Παραστάσεις: 12, 13, 18, 19, 20 Νοεμβρίου, Wherehaus 612, Μιχαήλ Κουσουλίδη 5, Λευκωσία.
Θέατρο Ριάλτο, Λεμεσός, 25 Νοεμβρίου.
