Οι άνδρες που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του προστάτη χαμηλού κινδύνου συχνά ακολουθούν τη στρατηγική της ενεργού επιτήρησης. Αυτή η προσέγγιση της αναμονής περιλαμβάνει παρακολούθηση του καρκίνου για αλλαγές, μέσω προγραμματισμένων δοκιμασιών PSA και βιοψιών.
Εάν σε κάποια στιγμή τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι ο καρκίνος έχει αυξηθεί και είναι πιθανό να εξαπλωθεί, συνιστάται θεραπεία. Υπάρχουν τρεις κύριες επιλογές: η χειρουργική αφαίρεση του προστάτη, η ακτινοβολία για καταστροφή των καρκινικών κυττάρων και η ορμονική θεραπεία για επιβράδυνση της αύξησης του καρκίνου. Η επιλογή που θα ακολουθήσετε θα εξαρτηθεί από παράγοντες όπως η ηλικία σας, η γενική υγεία σας, το στάδιο του καρκίνου και η προσωπική σας προτίμηση.
Μια άλλη πλευρά της θεραπείας που έχετε να λάβετε υπόψη είναι οι πιθανές παρενέργειες. «Η κατανόηση του πόσο κοινές είναι αυτές οι παρενέργειες και των δυνητικών συνεπειών τους μπορεί να βοηθήσει τους πάσχοντες στη λήψη αποφάσεων, ιδίως όσον αφορά το πώς η θεραπεία μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα της ζωής τους», λέει ο δρ Adam Kibel, ουρολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
Χειρουργείο
Μια χειρουργική επέμβαση μπορεί να προκαλέσει βλάβη σε παρακείμενα νεύρα και δομές που περιβάλλουν τον προστάτη, οδηγώντας ενδεχομένως στις συνήθεις επιπλοκές ενός χειρουργείου, όπως λοίμωξη και αιμορραγία. «Αλλά η στυτική δυσλειτουργία (ΣΔ) και η ακράτεια ούρων είναι οι παρενέργειες που μακράν ανησυχούν τους άνδρες περισσότερο», λέει ο δρ Kibel.
Μελέτες δείχνουν ότι το 40% ή περισσότεροι άνδρες έχουν κάποια απώλεια της στυτικής λειτουργίας μετά την επέμβαση. «Εξαρτάται κατά πολύ από την προηγούμενη ικανότητά τους και το πόση εφεδρεία διαθέτουν», λέει ο δρ Kibel. «Μπορεί να χρειαστεί έως δύο χρόνια μετά την επέμβαση ώστε οι ασθενείς να φθάσουν σε μια σταθερή κατάσταση στυτικής λειτουργίας». Εάν πάσχατε από ΣΔ πριν από την επέμβαση ή έχετε άλλα προβλήματα, όπως διαβήτη ή αγγειακά ζητήματα που επιβαρύνουν την ικανότητα διατήρησης της στύσης, μπορεί να δυσκολευτείτε να επανέλθετε στο προηγούμενο επίπεδο σεξουαλικής λειτουργίας σας.
Σχεδόν όλοι οι άνδρες θα παρουσιάσουν κάποιας μορφής διαφυγή ούρων αμέσως μετά το χειρουργείο, αλλά αυτή έχει την τάση να βελτιώνεται με τον χρόνο και με ασκήσεις των μυών του πυελικού εδάφους. «Περίπου 60% των ανδρών ανακτούν τον έλεγχο της ούρησης εντός έξι μηνών και 90% εντός ενός έτους», λέει ο δρ Kibel. «Οι υπόλοιποι μπορεί να έχουν ήπια διαφυγή, όπως έπειτα από βήχα, φτάρνισμα ή όταν στρίβουν το σώμα, γεγονός που συνεπάγεται τη χρήση επιθεμάτων ακράτειας μακροπρόθεσμα».
Ακτινοθεραπεία
Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι ακτινοθεραπείας: εξωτερική ακτινοθεραπεία και βραχυθεραπεία. Το ποια είναι καλύτερη για εσάς εξαρτάται από την ομάδα κινδύνου στην οποία ανήκει ο καρκίνος σας (χαμηλού, ενδιάμεσου ή υψηλού) και κατά πόσο ο όγκος είναι περιορισμένος στον προστάτη ή έχει εξαπλωθεί.
Εξωτερική ακτινοθεραπεία. Υπάρχουν διάφοροι τύποι, αλλά κατά βάση ο μηχανισμός τους είναι ίδιος: ακτίνες υψηλής δόσης ακτινοβολίας στοχεύουν στη θέση του όγκου στον προστάτη και μερικές φορές στους γειτονικούς λεμφαδένες. Η εξωτερική ακτινοθεραπεία καταστρέφει αποτελεσματικά τα καρκινικά κύτταρα, αλλά μπορεί παράλληλα να προκαλέσει βλάβη σε υγιή ιστό του ορθού και της ουροδόχου κύστεως.
Βραχυθεραπεία. Η βραχυθεραπεία περιλαμβάνει την τοποθέτηση ραδιενεργών κόκκων –μεγέθους ενός κόκκου ρυζιού ο καθένας– εντός ή πλησίον του όγκου του προστάτη. Ο αριθμός των κόκκων κυμαίνεται από 50 σε 150, ανάλογα με το μέγεθος του προστατικού αδένα.
Οι πιο συνηθισμένες βραχυπρόθεσμες ανεπιθύμητες ενέργειες και των δύο ακτινοθεραπειών είναι τα προβλήματα στην ούρηση και στο έντερο. Τα προβλήματα ούρησης περιλαμβάνουν τη νυχτερινή αφύπνιση για ούρηση, την ανάγκη για συχνότερη ούρηση μέσα στην ημέρα και την επιτακτική ανάγκη για ούρηση. Επίσης, μπορεί να έχετε περισσότερη κινητικότητα του εντέρου από ό,τι συνήθως και να παρατηρείτε μαλακά κόπρανα.
«Τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα υποχωρούν μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας. Μέχρι τότε, υπάρχει δυνατότητα διαχείρισης των συμπτωμάτων με αλλαγές στον τρόπο ζωής και με φάρμακα», λέει ο δρ Kibel. Για παράδειγμα, ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει τροποποίηση της διατροφής σας για ανακούφιση από τα προβλήματα του εντέρου.
Όπως με το χειρουργείο, η ακτινοβολία μπορεί να επιφέρει βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία και νεύρα και να προκαλέσει ΣΔ. Ωστόσο, έρευνες υποδηλώνουν ότι περίπου 60-85% των ανδρών που είχαν ικανοποιητική στύση πριν από την ακτινοθεραπεία, θα έχουν και μετά τη θεραπεία.
Ορμονική θεραπεία
Για άνδρες των οποίων ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα όργανα ή για εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη υψηλού κινδύνου σε άνδρες που υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία, οι γιατροί συνήθως συνταγογραφούν θεραπεία με έναν αποκλειστή ανδρικών ορμονών, γνωστή ως θεραπεία ανδρογονικού αποκλεισμού (ADT). Κοινές παρενέργειες περιλαμβάνουν τη μειωμένη σεξουαλική ορμή, ΣΔ, εξάψεις και μειωμένη ενέργεια. Η μακροχρόνια θεραπεία μπορεί να προκαλέσει επίσης απώλεια μυϊκής και οστικής μάζας.
Οι θεραπευόμενοι μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνό τους γι’ αυτές τις παρενέργειες φροντίζοντας να ασκούνται τακτικά, στον βαθμό που είναι ανεκτό κατά τη διάρκεια και μετά τη θεραπεία. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι άνδρες που έκαναν δύο ωριαίες προπονήσεις την εβδομάδα, οι οποίες περιλάμβαναν τόσο αερόβια άσκηση όσο και με αντιστάσεις, παρουσίαζαν λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες έπειτα από τρεις μήνες συγκριτικά με άνδρες που δεν γυμνάζονταν. Η υιοθέτηση μιας υγιεινής για την καρδιά διατροφής, όπως η μεσογειακή ή η δίαιτα DASH, είναι επίσης βοηθητική. Οι άνδρες θα πρέπει να φροντίζουν να λαμβάνουν αρκετό ασβέστιο και βιταμίνη D μέσω της διατροφής, ώστε να βοηθούν στη διατήρηση της οστικής πυκνότητάς τους.
