Κνβουλ Σεϊκ / The New York Times
Με αύξηση περίπου 2% ετησίως από τη δεκαετία του 1990, ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι πλέον ο Νο 1 θανατηφόρος καρκίνος στους άνδρες κάτω των 50 ετών στις ΗΠΑ και ο Νο 2 στις γυναίκες του ίδιου ηλικιακού γκρουπ. Και καθώς η πρόοδος της ιατρικής προχωράει με ταχείς ρυθμούς, οι ειδικοί κάνουν αγώνα για να ανακαλύψουν τα αίτια αυτής της νέας τάσης μεταξύ των νεότερων ανθρώπων στον δυτικό κόσμο.
Οταν ένας καρκίνος εμφανίζεται σε ανθρώπους νεαρής ηλικίας, οι γιατροί συχνά υποπτεύονται κάποια γενετική μετάλλαξη. Μοριακές μελέτες έχουν δείξει πως οι όγκοι που εμφανίζονται στις ηλικίες αυτές παρουσιάζουν πράγματι κάποιες γενετικές διαφορές. Αυτό αποτελεί ένα ακόμη αποδεικτικό στοιχείο για τον ρόλο που διαδραματίζει ο γενετικός παράγοντας: εάν έχουμε έναν συγγενή πρώτου βαθμού που εμφάνισε καρκίνο του παχέος εντέρου –η ακόμη κι έναν προκαρκινικό πολύποδα– διατρέχουμε αυξημένο κίνδυνο.
Ο κληρονομικός παράγοντας, ωστόσο, δεν αρκεί για να λυθεί το αίνιγμα της πρόωρης εμφάνισης καρκίνων του εντέρου. Ερευνες επί ερευνών προσπαθούν πλέον να συνδέσουν ευθέως τον τρόπο ζωής των νέων ενηλίκων με την αυξητική αυτή τάση. Οι πρόσφατες γενιές καταναλώνουν σημαντικά περισσότερο κόκκινο κρέας από τις προηγούμενες. Ακόμη έχουν εντάξει στη διατροφή τους υπερεπεξεργασμένα προϊόντα και μεγάλες ποσότητες ζάχαρης. Κατά τη δεκαετία του 1990, το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ αυξήθηκε. Το ίδιο χρονικό διάστημα, ο χρόνος που αφιέρωναν οι Αμερικανοί στη φυσική άσκηση μειωνόταν σταθερά. Οι παράγοντες αυτοί, σε συνδυασμό με την αύξηση της παχυσαρκίας, θεωρούνται πλέον θεμελιώδεις στην εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου.
Παράλληλα, οι επιστήμονες αφιερώνουν όλο και περισσότερο χρόνο στη μελέτη του περιβάλλοντος και στον τρόπο που οι περιβαλλοντικές αλλαγές επηρεάζουν την εμφάνιση του καρκίνου στους νέους. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός πως ορισμένες έρευνες, ομολογουμένως μικρές, έχουν επικεντρωθεί στην ιδέα πως ορισμένοι άνθρωποι που εμφανίζουν καρκίνο στο παχύ έντερο έχουν ανισορροπία ανάμεσα στα «καλά» και στα «κακά» βακτήρια του πεπτικού συστήματος. Οι έρευνες αυτές δεν περιορίζονται μόνο στον τρόπο που το μικροβίωμά μας επηρεάζεται από τις αντιβιώσεις, ζήτημα που έχει ερευνηθεί συστηματικά, αλλά στρέφονται και στα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως τα παυσίπονα και πολλά ψυχιατρικά σκευάσματα που οι δραστικές τους ουσίες απορροφώνται από το έντερο και επηρεάζουν την εντερική χλωρίδα.
Αλλοι ερευνητές υποστηρίζουν πως η έκθεσή μας σε τοξικά χημικά που βρίσκονται στο περιβάλλον μπορεί επίσης να θεωρηθεί υπεύθυνη. «Υπάρχουν μοτίβα σχετικά με την έκθεση σε διαφορετικά περιβάλλοντα ανάλογα με τη γεωγραφία, τη φυλή, το φύλο και όλα εκείνα τα πράγματα που ξέρουμε ότι παίζουν ρόλο στην εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου», εξηγεί η δρ Κέιτλιν Μέρφι, καθηγήτρια και ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο UTHealt του Τέξας.
Χαρακτηριστικά, για πολλά χρόνια τα ποσοστά καρκίνου του εντέρου ήταν υψηλότερα μεταξύ των Αφροαμερικανών σε σχέση με τους λευκούς Αμερικανούς. Ομως, τα ποσοστά των τελευταίων αυξήθηκαν από τη δεκαετία του 1990 κι έπειτα. Τώρα, οι δύο πληθυσμιακές ομάδες έχουν παρόμοιους αριθμούς. «Σημαίνει αυτό πως οι λευκοί εκτίθενται πλέον σε κάτι που οι μαύροι εξετίθεντο από παλιά;» αναρωτιέται η δρ Μέρφι. «Μπορεί. Η απάντηση είναι ότι ακόμη δεν γνωρίζουμε».
Οσο ανησυχητική και αν είναι η εμφάνιση του εντερικού καρκίνου σε νέους, όλοι οι ειδικοί συμφωνούν πως η λύση είναι η έγκαιρη ανίχνευσή του. Hδη από το 2021 η αμερικανική υπηρεσία πρόληψης κατέβασε την ηλικία πραγματοποίησης εξετάσεων για καρκίνο του παχέος εντέρου από τα 50 στα 45. Παράλληλα, είναι ενθαρρυντικό το γεγονός πως οι νεότερες γενιές είναι πολύ πιο εξοικειωμένες με την ιδέα της πρόληψης.
