Του Αντρέα Κημήτρη
«Oποιοι ποντάρουν στην αποτυχία της χώρας ματαιοπονούν», διαμηνύει ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Παναγιώτου, απαντώντας σε συνέντευξη στην «Κ» κατά πόσο υπήρχαν σκοπιμότητες πίσω από τις πρόσφατες απεργιακές κινητοποιήσεις. «Αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα, διαχειριζόμαστε τις δυσκολίες και ο τόπος προχωρά μπροστά με αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία», συμπληρώνει ο κ. Παναγιώτου. Ερωτηθείς, αν μια δεκαετία μετά την οικονομική κρίση του 2013, έφτασε η ώρα για ικανοποίηση αιτημάτων των εργαζομένων, επισημαίνει πως, αν οι μισθοί των εργαζομένων ήταν ικανοποιητικοί, δεν θα αποτελούσε κυβερνητική προτεραιότητα η ενίσχυση της επάρκειάς τους. Ενόψει του νέου κύκλου διαλόγου που θα αρχίσει για την ΑΤΑ, τονίζει ότι η διασφάλιση αυτού του θεσμού είναι σημαντική για την προστασία της αξίας των μισθών κατά τα επόμενα χρόνια. Αναφορικά με το μέλλον του στην κυβέρνηση και τη σχέση του με τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη, δηλώνει ότι εισπράττει την εμπιστοσύνη του προέδρου της Δημοκρατίας και ότι παραμένει προσηλωμένος στα καθήκοντά του.
–Έχουν περάσει πέραν των 10 χρόνων από την οικονομική κρίση του 2013. Οι εργαζόμενοι τότε έκαναν αρκετές παραχωρήσεις για να μπορέσει η χώρα να ορθοποδήσει και να ανακάμψει. Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται μια αναταραχή στα εργασιακά. Έφτασε η ώρα να ικανοποιηθούν αιτήματα των εργαζομένων;
–Η βασικότερη προϋπόθεση της εργασιακής ειρήνης είναι η κοινωνική δικαιοσύνη. Εφαρμόζουμε ανθρωποκεντρική πολιτική για την ενίσχυση της επάρκειας των μισθών και την καλύτερη ρύθμιση της εργασίας σύμφωνα με τις ανάγκες της κοινωνίας και τις δυνατότητες της οικονομίας. Η δικαιότερη κατανομή του αναπτυξιακού μερίσματος της οικονομίας είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Και για τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών που στηρίζονται βιοποριστικά στις μισθολογικές τους απολαβές, αυτό σημαίνει αύξηση των μισθών.
–Η οικονομία καταγράφει θετική πορεία, όμως ένα σημαντικό ποσοστό εργαζομένων και συνταξιούχων βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας. Είναι η κατάλληλη στιγμή για να βελτιωθούν οι μισθοί;
–Η κυβερνητική πολιτική για τη βελτίωση των μισθών που εφαρμόστηκε κατά το πρώτο διάστημα της διακυβέρνησης, έχει ήδη ξεκινήσει να επιφέρει θετικά αποτελέσματα τα οποία θα συνεχιστούν. Αφενός μέσα από αποφάσεις της εκτελεστικής εξουσίας όπως π.χ. η αύξηση του εθνικού κατωτάτου μισθού και αφετέρου μέσα από συμφωνίες μεταξύ των κοινωνικών εταίρων όπως π.χ. η συμπερίληψη ετήσιων μισθολογικών αυξήσεων στις ανανεώσεις των συλλογικών συμβάσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων για το 2023, οι πραγματικές απολαβές των εργαζομένων βάσει των ασφαλιστικών εισφορών αυξήθηκαν κατά 7,1%. Αυτή η τάση επιβεβαιώνεται από τη Στατιστική Υπηρεσία που διαπιστώνει ότι ο μέσος μισθός το 2023 αυξήθηκε κατά 7,3%, ενώ ο διάμεσος μισθός στη χώρα μας ανέρχεται πλέον στα €1.792.
–Μπορείτε ως υπουργός Εργασίας να απευθυνθείτε στον μέσο εργαζόμενο και να του πείτε ότι οι μισθοί είναι καλοί;
–Εάν οι μισθοί των εργαζομένων ήταν ικανοποιητικοί δεν θα αποτελούσε κυβερνητική προτεραιότητα η ενίσχυση της επάρκειάς τους. Τα αποτελέσματα του πρώτου έτους της εφαρμογής του κυβερνητικού σχεδιασμού για τη σταδιακή βελτίωση των μισθών είναι ενθαρρυντικά και θα συνεχιστούν παράλληλα με τη θετική πορεία της κυπριακής οικονομίας.
–Προς αυτή την κατεύθυνση μπορεί να αξιοποιηθεί και η ευρωπαϊκή οδηγία για επέκταση των συλλογικών συμβάσεων; Πού βρισκόμαστε σχετικά με αυτό το θέμα;
–Η ευρωπαϊκή οδηγία για την ενίσχυση της επάρκειας των μισθών είναι ενδεικτική της σημασίας που αποδίδει η Ε.Ε. στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και αποτυπώνει την προστιθέμενη αξία της περαιτέρω αξιοποίησης σημαντικών εργαλείων όπως είναι ο κοινωνικός διάλογος, οι συλλογικές διαπραγματεύσεις, οι συλλογικές συμβάσεις, ο καθορισμός κατώτατων μισθών και η αξιοποίηση μηχανισμών για την αναπροσαρμογή των μισθών. Σημαντικές πτυχές της οδηγίας έχουν ήδη εφαρμοστεί και η διαδικασία της διαβούλευσης και της νομοτεχνικής επεξεργασίας για την εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο.
–Πιστεύετε ότι υπήρχαν σκοπιμότητες πίσω από τις πρόσφατες απεργίες;
–Δεν μπορώ να γνωρίζω και δεν θέλω να πιστεύω ότι υπήρχε οποιαδήποτε υποκίνηση, είτε πολιτική, είτε επιχειρηματική, είτε προσωπική. Όμως εκ του αποτελέσματος, ακόμα και αν υπήρχε σκοπιμότητα για την πρόκληση αποσταθεροποίησης, η απόπειρα απέτυχε και η ομαλότητα επικράτησε.
–Σε προηγούμενες τοποθετήσεις σας πάντως είχατε αφήσει αιχμές. Δεχθήκατε και κριτική από την αντιπολίτευση.
–Θεωρώ ότι δεν χρειάζεται να επεκταθώ και θα περιοριστώ επισημαίνοντας ότι όποιοι ποντάρουν στην αποτυχία της χώρας ματαιοπονούν. Αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα, διαχειριζόμαστε τις δυσκολίες και ο τόπος προχωρά μπροστά με αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία.
–Έχουν πληγεί οι σχέσεις σας με την εργοδοτική πλευρά και με τις συντεχνίες μετά τις πρόσφατες εξελίξεις; Δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι υπάρχει πλέον μεταξύ σας καχυποψία και έλλειψη εμπιστοσύνης.
–Αντιθέτως, μέσα από τις πρόσφατες εξελίξεις ενδυναμώθηκε περισσότερο η κοινωνική συνεργασία μεταξύ των εργαζομένων, των εργοδοτών και της πολιτείας, αφού καταφέραμε μαζί να διασφαλίσουμε την ομαλότητα και τη σταθερότητα, παρά τα προβλήματα και τις δυσκολίες. Καταφέραμε να ανανεώσουμε τις μεγάλες συλλογικές συμβάσεις της οικοδομικής και της ξενοδοχειακής βιομηχανίας με ορίζοντα μακράς πνοής μέχρι το τέλος αυτής της κυβερνητικής θητείας. Διαχειριστήκαμε μία από τις πιο σκληρές απεργίες καταλήγοντας στην υπογραφή συμφωνίας για την εφαρμογή συλλογικής σύμβασης από τη συντριπτική πλειοψηφία των εργοδοτών του κλάδου. Προστατεύσαμε την αγορά εργασίας και την ευρύτερη οικονομία από τις επιπτώσεις της αντιπαράθεσης στον κλάδο του σκυροδέματος και επιβεβαιώσαμε την αξία του κοινωνικού διαλόγου για την επίλυση των εργασιακών διαφορών και τη συνομολόγηση συμβιβαστικών συμφωνιών. Οι εργοδοτικές οργανώσεις εκπροσωπούν τους εργοδότες και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις εκπροσωπούν τους εργαζόμενους, όμως ως υπουργός Εργασίας εκπροσωπώ αρμοδίως το δημόσιο συμφέρον. Είμαι αισιόδοξος για τις επικείμενες εξελίξεις στα εργασιακά ζητήματα και εκτιμώ ότι με την απαραίτητη συλλογική υπευθυνότητα, η αισιοδοξία θα επιβεβαιωθεί.
–Η κυβέρνηση επικρίνεται ότι ευνοεί τους δημόσιους υπαλλήλους. Δίνει ΑΤΑ, οριζόντιες αυξήσεις κ.λπ. Είναι ωσάν να αποτελούν την ελίτ των εργαζομένων για την κυβέρνηση.
–Θεωρώ ότι σε αρκετές περιπτώσεις η πρόκληση της αντιπαραβολής και της αντιπαράθεσης μεταξύ των εργαζομένων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, αποσκοπεί στη στρογγυλοποίηση προς τα κάτω, παρά προς την αναβάθμιση των όρων εργασίας των εργαζομένων που δεν απολαμβάνουν ορισμένα εργασιακά ωφελήματα. Ωστόσο, είναι χαρακτηριστική η ευνοϊκή σύγκριση των αυξήσεων που προνοούνται μέσα από τις συμφωνίες για την ανανέωση των συλλογικών συμβάσεων στην οικοδομική και στην ξενοδοχειακή βιομηχανία, που οι σωρευτικές ετήσιες αυξήσεις μέχρι το τέλος του 2027 υπερβαίνουν το 7%, ενώ οι αντίστοιχες αυξήσεις στη δημόσια υπηρεσία περιορίζονται στο 1,5%. Η πολιτική της κυβέρνησης είναι δίκαιη και ισορροπημένη για την καλύτερη ρύθμιση της αγοράς εργασίας και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου για το σύνολο των εργαζομένων.
–Θα αρχίσει το επόμενο διάστημα ξανά η συζήτηση για την ΑΤΑ. Πιστεύετε ότι πρέπει να λαμβάνουν ΑΤΑ και οι υψηλόμισθοι ή πρέπει να βρεθεί ένας άλλος τρόπος απόδοσής της;
–Η ενδιάμεση συμφωνία για την ΑΤΑ που συνομολογήθηκε μεταξύ των κοινωνικών εταίρων προνοεί ως χρονικό ορόσημο τον Ιούνιο του 2025 για την κατάληξη σε ολοκληρωμένη συμφωνία. Η διασφάλιση του θεσμού της ΑΤΑ είναι σημαντική για την προστασία της αξίας των μισθών κατά τα επόμενα χρόνια και εκτιμώ ότι η συζήτηση που θα αναπτυχθεί κατά το επόμενο διάστημα με τους κοινωνικούς εταίρους σχετικά με το μέλλον του θεσμού, θα είναι ουσιαστική, εποικοδομητική και αποτελεσματική.
–Υπάρχουν εισηγήσεις για κλιμακωτή και όχι οριζόντια απόδοσή της, ώστε να βοηθηθούν περισσότερο οι χαμηλόμισθοι. Συμφωνείτε με αυτή την προσέγγιση;
–Θα αποφύγω να εισέλθω στην ουσία της συζήτησης στην παρούσα φάση, επειδή δεν θεωρώ ότι αυτό θα είναι επωφελές για την επίτευξη του στόχου αναφορικά με την ανανέωση της συμφωνίας για την ΑΤΑ, αφού αυτή η δυνατότητα θα αξιοποιηθεί στο πλαίσιο του κοινωνικού διάλογου.
–Ο υπουργός Οικονομικών δήλωσε ότι πρέπει να βρεθεί ένας άλλος τρόπος απόδοσής της και να υπάρχει διασύνδεση με τον ρυθμό ανάπτυξης και την παραγωγικότητα, ώστε να κατανέμεται δικαιότερα ο παραγόμενος πλούτος.
–Βρισκόμαστε σε τακτική επικοινωνία με τον υπουργό Οικονομικών και είναι κατανοητό το σκεπτικό της συγκεκριμένης τοποθέτησης. Είμαι αισιόδοξος για τη θετική εξέλιξη αυτής της προσπάθειας.
–Πώς είναι οι σχέσεις σας με τον κ. Κεραυνό; Ακούγεται ότι δοκιμάστηκαν όταν ανακοινώσατε την ενδιάμεση συμφωνία για την ΑΤΑ.
–Τα θετικά αποτελέσματα της συνεργασίας του υπ. Οικονομικών και του υπουργείου Εργασίας αποτελούν την καλύτερη απάντηση σε αυτή την ερώτηση, αφού μέσα από την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής αφενός επιτυγχάνονται οι δημοσιονομικοί στόχοι και αναβαθμίζεται η κυπριακή οικονομία και αφετέρου αυξάνονται οι μισθοί των εργαζομένων και διαμορφώνονται συνθήκες πλήρους απασχόλησης στην αγορά εργασίας.
Εισπράττω την εμπιστοσύνη του Προέδρου
–Πώς βλέπετε το μέλλον σας στην κυβέρνηση και ποια είναι η σχέση σας με τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη;
–Ο διορισμός των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου αποτελεί συνταγματική αρμοδιότητα του προέδρου της Δημοκρατίας. Εισπράττω την εμπιστοσύνη του προέδρου Χριστοδουλίδη και είμαι επικεντρωμένος στα καθήκοντά μου, του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
–Το όνομά σας εμπλέκεται σε σενάρια ανασχηματισμού. Είναι κάτι που σας απασχολεί; Το συζητήσατε με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας;
–Με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας δεν συζητάμε για σενάρια ανασχηματισμού, αλλά για την αποτελεσματική υλοποίηση του προγράμματος διακυβέρνησης.
–Πολιτικά είστε κοντά και στο ΔΗΚΟ και στη ΔΗΠΑ. Στις ευρωεκλογές και τα δύο κόμματα είχαν σοβαρές απώλειες. Και αυτή η φθίνουσα πορεία καταγράφεται και σε σειρά δημοσκοπήσεων. Τι πιστεύετε ότι μπορούν να πράξουν ενόψει βουλευτικών εκλογών; Να αναζητήσουν κοινή πορεία;
–Η συμπόρευση του κεντρώου χώρου με το πλειοψηφικό ρεύμα του κυπριακού λαού κατά τις πρόσφατες προεδρικές εκλογές και η εποικοδομητική συμβολή για την υλοποίηση του προγράμματος διακυβέρνησης του προέδρου Χριστοδουλίδη δημιουργεί θετικές προοπτικές για την περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας. Ωστόσο, είμαι σίγουρος ότι οι κομματικές ηγεσίες και τα συλλογικά όργανα αναλύουν και αξιολογούν αυτά τα δεδομένα και λαμβάνουν τις ανάλογες αποφάσεις για το μέλλον.
–Με αφορμή την πρόσφατη απεργία των κυβερνητικών ιατρών επανήλθε το θέμα της νομοθετικής ρύθμισης των απεργιών σε ουσιώδεις υπηρεσίες έτσι ώστε να καλύπτονται και τα δημόσια νοσηλευτήρια. Είναι κάτι που θα προωθήσετε;
–Οι εργασιακές σχέσεις διαχρονικά λειτουργούν τόσο στη βάση των προνοιών της νομοθεσίας όσο και στη βάση του περιεχομένου των συμφωνιών που συνομολογούνται μεταξύ των δύο πλευρών. Ο βαθμός της εκατέρωθεν τήρησης των συμφωνηθέντων είναι ενδεικτικός για την αξιολόγηση της αναγκαιότητας για την όποια επιπρόσθετη νομοθετική ρύθμιση. Εξάλλου, το υψηλό επίπεδο του σεβασμού που οι κοινωνικοί εταίροι επιδεικνύουν διαχρονικά προς τον Κώδικα Βιομηχανικών Σχέσεων για τη διαχείριση των εργασιακών διαφορών είναι χαρακτηριστικό. Αναμένουμε ότι θα επιδειχθεί από όλους η απαραίτητη εποικοδομητική στάση για αναβαθμισμένη συνεργασία σχετικά με αυτά τα θέματα. Αν όμως το επόμενο διάστημα δεν επιδειχθεί η απαραίτητη υπευθυνότητα τότε θα εξεταστούν κι άλλες επιλογές.
