Της Δωρίτας Γιαννακού
Τρέχει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς η κατανάλωση των νοικοκυριών καταδεικνύοντας ότι οι πληθωριστικές τάσεις χτυπούν τα πορτοφόλια των πολιτών. Οι αυξήσεις τιμών σε αγαθά και υπηρεσίες μειώνουν το πραγματικό εισόδημα και τα νοικοκυριά αναγκάζονται να ξοδεύουν περισσότερα χρήματα προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες τους στα βασικά αγαθά που χρειάζονται.
Τα ευρήματα του 9ου κύματος της έρευνας «Ktrends», της εφημερίδας «Η Καθημερινή» που έχει διενεργήσει η εταιρεία IMR σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και αφορά την περίοδο Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου 2025 για τις τάσεις σε οικονομία, νοικοκυριά και αγορά, καταδεικνύουν ότι οι οικονομικές συνθήκες στα νοικοκυριά πρόκειται να επιδεινωθούν τους επόμενους τρεις μήνες. Αναφορικά με τους καταναλωτές η έρευνα επισημαίνει ότι ολοένα και αυξάνεται το κονδύλι που χρειάζονται για να αγοράσουν τα βασικά τρόφιμα για το νοικοκυριό τους. Επιπλέον, μόνιμο άγχος φαίνεται ότι έχει γίνει στους καταναλωτές η αύξηση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος καθώς αναγκάστηκαν να περιορίσουν την κατανάλωση στο νοικοκυριό τους.
Αύξηση κατανάλωσης
Μόνο προς τα πάνω κινείται το κονδύλι που δαπανούν οι καταναλωτές για την αγορά τροφίμων, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας. Πιο συγκεκριμένα, καταδεικνύεται ότι ο μέσος όρος των δαπανών των νοικοκυριών για την αγορά τροφίμων ανήλθε στα €467 από €460 που ήταν στην προηγούμενη έρευνα του 8ου κύματος, η οποία είχε διεξαχθεί τον Οκτώβριο του 2024. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι ποσοστό της τάξης του 34% δήλωσε ότι τη δεδομένη περίοδο ξοδεύει περισσότερα από €501 τον μήνα για την κάλυψη των αναγκών του νοικοκυριού του σε τρόφιμα. Το 22% του δείγματος της έρευνας δήλωσε ότι ξοδεύει από €401 μέχρι €500 τον μήνα.
Το βαλάντιο για τρόφιμα αναμένεται να αυξηθεί τους επόμενους 3 μήνες σύμφωνα με όσα αναφέρουν οι καταναλωτές. Ειδικότερα, όπως σημειώνεται στην έρευνα, ο μέσος όρος για τρόφιμα τους επόμενους 3 μήνες αναμένεται να φτάσει τα €528 τον μήνα. Το συγκεκριμένο ποσοστό είναι αυξημένο σε σχέση με τον μέσο όρο που υπολόγιζαν οι καταναλωτές να δαπανήσουν σε τρόφιμα κατά τη διεξαγωγή του 8ου κύματος της έρευνας (€516) η οποία είχε διεξαχθεί τον Οκτώβριο του 2024. Το επόμενο τρίμηνο, εξάλλου, το 40% του δείγματος της έρευνας υποδεικνύει ότι υπολογίζει πως θα ξοδέψει περισσότερα από €501 για τρόφιμα, ενώ το 16% σημειώνει ότι αναμένεται να ξοδέψει από €401 μέχρι €500. Σε ανοδική πορεία βρίσκεται και ο μέσος όρος των δαπανών των καταναλωτών για την αγορά ειδών ένδυσης και υπόδησης. Με βάση τα στοιχεία της έρευνας, το 75% του δείγματος καταδεικνύει ότι στην παρούσα φάση ξοδεύει μέχρι €200 τον μήνα για να αγοράσει ρούχα και παπούτσια με τον μέσο όρο να φτάνει τα €189.
Οι ανησυχίες
Αβεβαιότητα για την πορεία της οικονομίας εκφράζουν οι καταναλωτές οι οποίοι ανησυχούν ότι το επόμενο τρίμηνο η κατάσταση θα χειροτερέψει. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, το 42% του δείγματος εκτιμά ότι η οικονομία στο σύνολό της τους επόμενους τρεις μήνες θα κινηθεί κάπως χειρότερα, ενώ το 9% σημειώνει ότι η οικονομία θα κινηθεί σημαντικά χειρότερα από πριν. Το 37% απάντησε ότι η κατάσταση της οικονομίας της Κύπρου πρόκειται να παραμείνει η ίδια το επόμενο τρίμηνο, ενώ το 11% των όσων συμμετείχαν στην έρευνα απάντησαν ότι η οικονομία θα πάει κάπως καλύτερα.
Την ίδια ώρα οι πολίτες ανησυχούν σε μεγάλο βαθμό για την ακρίβεια και την οικονομία, με τις κύριες πηγές προβληματισμού τους να είναι το σουπερμάρκετ, δηλαδή τα ψώνια του νοικοκυριού (75%) και ο λογαριασμός του ρεύματος (65%). Ειδικότερα, ποσοστό της τάξης του 69% των συμμετασχόντων στην έρευνα υπέδειξαν ότι τα βασικά ζητήματα, πέραν από το Κυπριακό, που τους απασχολούν στην καθημερινότητά τους είναι η ακρίβεια και το 42% των συμμετασχόντων είπαν ότι η οικονομία αποτελεί παράγοντα προβληματισμού.
Φταίνε οι προηγούμενοι
Ευθύνες στις προηγούμενες κυβερνήσεις καταλογίζουν οι καταναλωτές για το υψηλό κόστος ενέργειας που επωμίζονται. Σύμφωνα με όσα υποδεικνύει η έρευνα, το 64% των ερωτηθέντων απάντησε ότι η χρόνια αδυναμία χάραξης στρατηγικής για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από προηγούμενες κυβερνήσεις αποτελεί τον κύριο λόγο για τις υψηλές τιμές της ενέργειας. Το 22% των ερωτηθέντων υπέδειξε ότι οι υψηλές τιμές της ενέργειας, οι οποίες αποτελούν τροχοπέδη για τα νοικοκυριά, οφείλονται στην κακή διαχείριση από πλευράς της ΑΗΚ. Στο μεταξύ, το 33% του δείγματος της έρευνας φαίνεται ότι έχει περιορίσει σε αρκετό βαθμό την κατανάλωση ρεύματος στο νοικοκυριό του λόγω των αυξήσεων στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος.
