Του Παύλου Νεοφύτου
Tην τελική του μορφή έχει πάρει πλέον το νέο νομοσχέδιο για το νέο πλαίσιο λειτουργίας των λαϊκών αγορών, καθώς μετά τη χθεσινή συνεδρία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Γεωργίας κλείδωσαν και οι τελευταίες ρυθμίσεις επί του κειμένου. Υπενθυμίζεται ότι η κεντρική φιλοσοφία του τροποποιητικού νομοσχεδίου που είχε καταθέσει η κυβέρνηση και εμπλουτίστηκε από τους βουλευτές, είναι ότι βγάζει εκτός λαϊκών αγορών τους εμπόρους, με στόχο να επωφελούνται τόσο οι παραγωγοί, οι οποίοι αποκλειστικά θα έχουν το δικαίωμα να στήνουν και να πωλούν, όσο και οι καταναλωτές, οι οποίοι θα εξασφαλίζουν προϊόντα σε χαμηλότερες τιμές. Σύμφωνα με το σκεπτικό του Τμήματος Γεωργίας και των βουλευτών, το οποίο χαιρετίζεται από τις αγροτικές οργανώσεις, σήμερα υπάρχει τεράστια διαφορά στην τιμή παραγωγού και στην τιμή καταναλωτή. Επομένως, εάν ο παραγωγός διαθέτει τα προϊόντα του απευθείας και σε μία ενδιάμεση τιμή στις λαϊκές αγορές, χωρίς μεσάζοντα, τότε θα επωφεληθούν και ο ίδιος και ο καταναλωτής. Παράλληλα, με το νέο νομοσχέδιο μπαίνουν και περιορισμοί στα προϊόντα που θα πωλούνται και ξεκαθαρίζει ποιες αρχές θα έχουν την ευθύνη των ελέγχων και ποιες θα εκδίδουν τα εξώδικα.
Όπως δήλωσε στην «Κ» ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Γεωργίας, Γιαννάκης Γαβριήλ, η συνεδρίαση της Τρίτης ήταν η καταληκτική και σε πνεύμα ομοφωνίας μεταξύ των βουλευτών. Διαβεβαίωσε ότι πλέον το νομοσχέδιο οδεύει προς την Ολομέλεια για ψήφιση, το αργότερο μέχρι το τέλος Οκτωβρίου. Συνεπώς, τα νέα δεδομένα αναμένεται να ισχύσουν από τον προσεχή Νοέμβριο.
Εξαίρεση για εφτά
Η μοναδική εξαίρεση, σύμφωνα με τον κ. Γαβριήλ, θα αφορά εφτά συγκεκριμένους πλανοδιοπώλες παγκύπρια, οι οποίοι είχαν κοινωνικές ασφαλίσεις πριν το 2013, όταν ψηφίστηκε η πρώτη νομοθεσία. Για αυτούς υπάρχει σχετική γνωμάτευση από τη Νομική Υπηρεσία, ώστε να μην αποκλειστούν, λόγω νομικών κωλυμάτων, σε περίπτωση που προσφύγουν στη Δικαιοσύνη. Ωστόσο, όπως εξήγησε ο πρόεδρος της Επιτροπής, μπαίνουν για την περίπτωσή τους ασφαλιστικές δικλίδες. «Δεν μπορούν να μεταφέρουν την άδεια σε κανέναν και θα πρέπει να αγοράζουν προϊόντα από παραγωγούς, οι οποίοι είναι εν δυνάμει δικαιούχοι να συμμετέχουν στη λαϊκή αγορά. Παράλληλα, οι πλανοδιοπώλες θα πρέπει να προσκομίζουν σχετική βεβαίωση, η οποία θα αναγράφει από πού αγόρασαν τα προϊόντα». Διευκρίνισε ότι και οι εφτά πλησιάζουν στη συνταξιοδότησή τους και με τη νέα νομοθεσία δεν θα μπορούν πλέον να εισέλθουν άλλοι πλανοδιοπώλες στις λαϊκές αγορές.
Παραγωγοί ορεινών
Μία από τις τελευταίες εκκρεμότητες που ρυθμίστηκε τις τελευταίες μέρες είναι το τι θα ισχύει με τους μικρούς παραγωγούς των ορεινών περιοχών, οι οποίοι αν και διά νόμου δικαιούνται, πρακτικά θα είναι δύσκολο να μεταβαίνουν στις περίπου 10 λαϊκές, οι οποίες βρίσκονται κυρίως στα αστικά κέντρα. Γι’ αυτή την κατηγορία παραγωγών, η Επιτροπή ενέταξε στο κείμενο της νέας νομοθεσίας σχετική ρύθμιση, ώστε να μπορούν να δίνουν το προϊόν τους σε έναν άλλο παραγωγό για να το μεταφέρει στη λαϊκή, αλλά ο δεύτερος θα πρέπει να προσκομίσει μαζί του και βεβαίωση του πρώτου παραγωγού, ότι είναι εν δυνάμει δικαιούχος να συμμετέχει στη λαϊκή αγορά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι με το συγκεκριμένο μέτρο έχει διαφωνήσει το Τμήμα Γεωργίας, με τη θέση ότι με αυτόν τον τρόπο επιτείνεται το εμπόριο εντός των λαϊκών. «Εμείς όμως εν τη σοφία μας θεωρήσαμε ότι δεν πρέπει να τιμωρήσουμε τους κατοίκους ορεινών περιοχών, όπως ένας συνταξιούχος, ο οποίος έχει δύο σκάλες αμπέλι ή ένα δεκάριο μηλιές ή ένα δεκάριο κερασιές, και θέλει να τα πωλήσει στη λαϊκή αγορά», σχολίασε ο κ. Γαβριήλ.
Οι έλεγχοι
Μία ακόμη αλλαγή που έρχεται στον νέο νόμο, έχει να κάνει με το πλαίσιο των ελέγχων, δηλαδή ποια είναι η αρμόδια Αρχή για να κάνει συγκεκριμένους ελέγχους. «Μέχρι σήμερα το μεγαλύτερο πρόβλημα στις λαϊκές αγορές ήταν ότι η τοπική αρχή και οι υπηρεσίες του κράτους, είτε είναι οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες είτε είναι το Τμήμα Γεωργίας, έπαιζαν με το μπαλάκι των ευθυνών, για να ελέγχουν, για παράδειγμα, την υγιεινή των προϊόντων. Τώρα ξεκαθαρίζει ότι ο καθένας θα έχει το δικό του ‘‘μετερίζι’’», εξήγησε ο κ. Γαβριήλ. Συνολικά ελέγχους θα πραγματοποιούν τέσσερις κρατικές υπηρεσίες από δυο υπουργεία. Συγκεκριμένα, από το υπουργείο Γεωργίας, οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες, το Τμήμα Γεωργίας και η Υπηρεσία Περιβάλλοντος, ενώ από το Υπουργείο Υγείας, οι Υγειονομικές Υπηρεσίες. Την εξώδικη ρύθμιση θα την επιβάλλει όμως η τοπική αρχή.
Τα προϊόντα
Την ίδια ώρα στο νέο νομοθετικό πλαίσιο ξεκαθαρίζει ότι οι παραγωγοί θα υποχρεούνται να πωλούν συγκεκριμένα προϊόντα. Αυτά θα πρέπει να πληρούν τους όρους ποιότητας, υγιεινής, ασφάλειας καθώς και τις προδιαγραφές εμπορίας των τροφίμων που προβλέπονται στη σχετική ενωσιακή και εθνική νομοθεσία. Εντός της λαϊκής αγοράς, ο παραγωγός μπορεί να πωλεί τα ακόλουθα προϊόντα: (α) προϊόντα φυτικής παραγωγής που χρησιμοποιούνται ως τρόφιμα, περιλαμβανομένων και των προϊόντων που συλλέγονται από τη φύση (π.χ. μανιτάρια), (β) κομμένα άνθη και φυτά γλάστρας, (γ) μεταποιημένα προϊόντα, τα οποία προκύπτουν από τη μεταποίηση των προκαθορισμένων προϊόντων – σημειώνεται ότι, τόσο οι βασικές πρώτες ύλες, µε εξαίρεση το αλάτι, τη ζάχαρη, το ξίδι, το σιτάρι και το αλεύρι, όσο και το ίδιο το μεταποιημένο προϊόν, πρέπει να είναι παραγωγής και παρασκευής του ιδίου του παραγωγού που τα διαθέτει στη λαϊκή αγορά, (δ) σαλιγκάρια, άγρια ή εκτροφής, (ε) μέλι και άλλα προϊόντα της μέλισσας, (στ) αυγά, (ζ) κρασί και οινοπνευματώδη ποτά – τόσο οι βασικές πρώτες ύλες, όσο και το ίδιο το μεταποιημένο προϊόν, πρέπει να είναι παραγωγής και παρασκευής του ιδίου του παραγωγού που το διαθέτει στη λαϊκή αγορά, (η) φρέσκα ψάρια, (θ) μεταποιημένα προϊόντα ζωικής προέλευσης ιδίας παραγωγής – τόσο οι βασικές πρώτες ύλες, µε εξαίρεση το κρέας για παρασκευή αλλαντικών, όσο και το ίδιο το μεταποιημένο προϊόν, πρέπει να είναι παραγωγής και παρασκευής του ίδιου του παραγωγού που το διαθέτει στη λαϊκή αγορά, (ι) βιολογικά προϊόντα – πρωτογενή ή/και μεταποιημένα, που εμπίπτουν στις προκαθορισμένες κατηγορίες, για τις κατηγορίες (α) έως (θ), θα πρέπει ο παραγωγός να τοποθετεί σε αυτά τα προϊόντα την προβλεπόμενη από τον Κανονισμό (ΕΕ) 2018/848 σήμανση και να αναρτά σε περίοπτη θέση το Πιστοποιητικό Βιολογικής Παραγωγής που εκδίδει ο Οργανισμός Ελέγχου και Πιστοποίησης, που τον ελέγχει και τον πιστοποιεί.
Απλοποίηση διαδικασιών
Από την πλευρά του Τμήματος Γεωργίας, ο λειτουργός Α, Ανδρέας Σελεάρης, τόνισε ότι η φιλοσοφία του νέου νομοσχεδίου είναι πρώτον, οι ίδιοι οι παραγωγοί να διαθέτουν τα δικά τους προϊοντα, και δεύτερο, να απλοποιηθούν οι διαδικασίες αδειοδότησης και ελέγχου, όταν ελέγχεται ο παραγωγός ότι πωλεί τα δικά του προϊόντα.
Αναφερόμενος στην εικόνα που επικρατεί μέχρι σήμερα στις λαϊκές αγορές, είπε ότι υπήρχε έντονη παρουσία των εμπόρων, οι οποίοι σιγά-σιγά, μετά την αφυπηρέτηση των εφτά που θα εξαιρεθούν, θα φύγουν εντελώς. Μιλώντας για τα οφέλη από το νέο νομοσχέδιο, ο κ. Σελεάρης τόνισε ότι σήμερα υπάρχει τεράστια διαφορά στην τιμή παραγωγού και στην τιμή καταναλωτή. «Επομένως εάν ο παραγωγός διαθέτει τα προϊόντα του σε μία ενδιάμεση τιμή στις λαϊκές αγορές, τότε θα επωφεληθεί και ο ίδιος και ο καταναλωτής», είπε. «Εκείνο που θέλουμε είναι ο κόσμος να στηρίξει τις λαϊκές αγορές. Γιατί; Εκτός του ότι θα παίρνει προϊόντα απευθείας από τον παραγωγό σε καλύτερες τιμές, θα έχει και πρόσβαση σε φρέσκα προϊόντα. Την ίδια ώρα βοηθά τους παραγωγούς», συμπλήρωσε.
Από την πλευρά του, ο κ. Γαβριήλ σχολίασε πως «ούτε η παλιά νομοθεσία ήταν κακή, απλώς δεν εφαρμοζόταν». Τόνισε ότι εναπόκειται στην εφαρμογή της νέας νομοθεσίας, για να διαπιστωθεί εάν θα είναι σωστή ή όχι η λειτουργία των λαϊκών αγορών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Τμήματος Γεωργίας, σήμερα λειτουργούν λαϊκές αγορές σε όλες τις πόλεις της Κύπρου, 10 στο σύνολο, με τον κ. Σελεάρη να κάνει λόγο για έναν ικανοποιητικό αριθμό. Στη Λευκωσία λειτουργούν τέσσερις λαϊκές αγορές, στη Λεμεσό δύο, και άλλες τέσσερις σε Λάρνακα, Πάφο, Δερύνεια και Νήσου.
