Του Παύλου Νεοφύτου
Την ανάγκη αναθεώρησης του πλαισίου στενού ελέγχου στον οποίο υπόκεινται τα Πολιτικά Εκτεθειμένα Πρόσωπα (ΠΕΠ) και οι συγγενείς τους από τα τραπεζικά ιδρύματα, διότι με βάση τον Νόμο θεωρούνται υψηλού κινδύνου πελάτες τους, που είναι δυνατόν να εκθέσουν μία τράπεζα σε αυξημένους κινδύνους, βλέπει ομάδα βουλευτών. Ζητούν να ανοίξει η συζήτηση για εξέταση μίας νέας διαδικασίας, η οποία να είναι πιο πρακτική και εύχρηστη, για τους ίδιους και τους στενούς συγγενείς τους, αλλά χωρίς την ίδια ώρα να καταργείται ο μηχανισμός ελέγχου. Πέραν από αλλαγές που θα ήθελαν να συζητηθούν για το υφιστάμενο καθεστώς, ζητούν συγχρόνως ενημέρωση για το νέο αυστηροποιημένο πλαίσιο που έρχεται μέσω κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2027, το οποίο αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω τις συμπληγάδες μέσα από τις οποίες θα πρέπει να περνούν τα ΠΕΠ. Το θέμα «Η ανάγκη αναθεώρησης των προϋποθέσεων και κριτηρίων αναφορικά με την υποχρέωση των τραπεζικών ιδρυμάτων να προσδιορίζουν, να ελέγχουν και να εξακριβώνουν τα στοιχεία των πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων και των συγγενών τους» θα συζητηθεί σήμερα Τετάρτη στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών της Βουλής, έπειτα από εισήγηση των Ειρήνης Χαραλαμπίδου, Δημήτρη Δημητρίου, Νίκου Γεωργίου, Ανδρέα Πασιουρτίδη, Μαρίνου Μουσιούττα και Αλεξάνδρας Ατταλίδου.
Απουσία ενιαίας πολιτικής
Για ισχύον καθεστώς γραφειοκρατίας, με συνεχή απαίτηση εγγράφων και επικαιροποίησης στοιχείων σε σχέση με τους τραπεζικούς λογαριασμούς των ΠΕΠ, ως απότοκο της αυστηροποίησης του πλαισίου που τους διέπει, μίλησε στην «Κ» ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Πασιουρτίδης. Όπως εξήγησε, σκοπός της συζήτησης είναι να δουν πώς μπορούν να γίνουν πιο εύκολες για τους ίδιους κάποιες διαδικασίες. Ενδεικτικά, αναφέρθηκε στην επικαιροποίηση των στοιχείων των ΠΕΠ κάθε εξάμηνο, μετά από απαίτηση των τραπεζικών ιδρυμάτων. Εάν, για παράδειγμα, ένα ΠΕΠ έχει τραπεζικούς λογαριασμούς σε δύο τράπεζες, συμβαίνει, σύμφωνα με τον κ. Πασιουρτίδη, οι επικαιροποιήσεις αυτές να γίνονται χρονικά με διαφορά ενός ή δύο μηνών, με αποτέλεσμα να επαναλαμβάνονται συχνά διαδικασίες που τους κοστίζουν χρόνο και προκαλούν ταλαιπωρία, όπως η μετάβαση σε τραπεζικά ιδρύματα με συζύγους και παιδιά. Εδώ τόνισε την ανάγκη ενιαίας πολιτικής από όλα τα τραπεζικά ιδρύματα. Επίσης, τόνισε, προκύπτουν και ζητήματα προσωπικών δεδομένων που πρέπει να επανεξεταστούν.
Λίστα ελεγχομένων
Σύμφωνα με οδηγία της Κεντρικής Τράπεζας, στα ΠΕΠ που περνούν από τον λεπτομερή έλεγχο των τραπεζικών ιδρυμάτων περιλαμβάνονται αρχηγός κράτους, αρχηγός κυβέρνησης, υπουργός, αναπληρωτής υπουργός και υφυπουργός, μέλος κοινοβουλίου ή παρόμοιου νομοθετικού σώματος, μέλος διοικητικού οργάνου πολιτικού κόμματος, μέλος ανώτατου δικαστηρίου, συνταγματικού δικαστηρίου ή άλλου δικαιοδοτικού οργάνου υψηλού επιπέδου, του οποίου οι αποφάσεις δεν υπόκεινται σε περαιτέρω ένδικα μέσα, πλην εξαιρετικών περιστάσεων, μέλος ελεγκτικού συνεδρίου και διοικητικού συμβουλίου Κεντρικής Τράπεζας, πρέσβης, επιτετραμμένος και υψηλόβαθμος αξιωματικός των ενόπλων δυνάμεων και των δυνάμεων ασφάλειας, μέλος διοικητικού, διαχειριστικού ή εποπτικού οργάνου κρατικής επιχείρησης, διευθυντής, αναπληρωτής διευθυντής και μέλος διοικητικού συμβουλίου ή πρόσωπο που κατέχει ισοδύναμη θέση σε διεθνή οργανισμό, δήμαρχος. Υπό στενό έλεγχο περνούν, καθώς θεωρούνται ΠΕΠ, και τα στενά συγγενικά πρόσωπα των πιο πάνω (σύζυγος, τέκνο, γονείς) και οι στενοί τους συνεργάτες (π.χ. συνέταιρος σε εταιρεία).
Νέο αυστηρό πλαίσιο
Παράλληλα, στη συζήτηση στη Βουλή οι βουλευτές θέλουν να δουν και τα νέα δεδομένα που θα προκύψουν για τον έλεγχο των ΠΕΠ με το νέο αυστηροποιημένο πλαίσιο που προνοεί νέος κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος θα τεθεί σε εφαρμογή το 2027. Σε μία προσπάθεια χαλάρωσης του αυστηρού ελέγχου, σίγουρα θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και αυτή η εξέλιξη, σημείωσε ο κ. Πασιουρτίδης. Ο σχετικός κανονισμός AM Regulation, o οποίος μαζί με άλλους κανονισμούς θα συνδράμουν στην ομοιόμορφη και συνεκτική εφαρμογή της νομοθεσίας για το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος και την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες από τα κράτη μέλη της ΕΕ, διευρύνει τον σχετικό όρο ΠΕΠ ώστε να περιλαμβάνει ως μέλη της οικογένειας των ΠΕΠ τα αδέρφια, όπως αναφέρει σε σημείωμά της προς την Επιτροπή Θεσμών η επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Ειρήνη Λοϊζίδου Νικολαΐδου. Αναγνωρίζοντας τη διαχρονική αλληλεπίδραση και/ή αντιπαράθεση μεταξύ των δύο νομικών πλαισίων, συγκεκριμένα του πλαισίου της νεοσυσταθείσας Αρχής για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (AML) και του πλαισίου για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και ΓΚΠΔ, η επίτροπος τονίζει ότι η υιοθέτηση του νέου πλαισίου AML συνιστά πρόκληση σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο και η συνεργασία μεταξύ των εποπτικών Αρχών αποτελεί το κλειδί για την ορθή εφαρμογή αμφότερων των πλαισίων.
Τραπεζική «ανάκριση»
Ανατρέχοντας κανείς στην οδηγία της Κεντρικής Τράπεζας προς τα τραπεζικά ιδρύματα για παρεμπόδιση νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, διαπιστώνει ότι έχει τεθεί ένα αυστηρό πλαίσιο για λογαριασμούς Πολιτικώς Εκτεθειμένων Προσώπων, καθώς η σύναψη επιχειρηματικής σχέσης με πολιτικώς εκτεθειμένα πρόσωπα, που θεωρούνται «υψηλού κινδύνου» είναι δυνατόν να εκθέσουν το πιστωτικό ίδρυμα σε αυξημένους κινδύνους. Όταν, για παράδειγμα, κάποιο ΠΕΠ επισκέπτεται μία τράπεζα για να ανοίξει έναν τραπεζικό λογαριασμό, πέρα από την τραπεζική «ανάκριση» από την οποία θα περάσει το ίδιο, θα βρεθούν υπό έλεγχο τα στενά συγγενικά του πρόσωπα και οι στενοί του συνεργάτες. Ο λογαριασμός και το οικονομικό προφίλ του πελάτη θα πρέπει να τυγχάνουν ετήσιας ανασκόπησης, με σκοπό τη λήψη απόφασης κατά πόσον θα επιτραπεί η συνέχιση της λειτουργίας του. Ο λειτουργός ο οποίος έχει την ευθύνη παρακολούθησης του λογαριασμού θα πρέπει να ετοιμάζει σύντομη έκθεση, στην οποία να αναφέρονται τα αποτελέσματα της ανασκόπησης. Η έκθεση θα υποβάλλεται σε ανώτερο διοικητικό στέλεχος του πιστωτικού ιδρύματος για μελέτη και έγκριση και θα καταχωρείται στο φάκελο του πελάτη.
Το οικονομικό προφίλ
Ένα ΠΕΠ, όταν ανοίγει έναν λογαριασμό, πρέπει, μεταξύ άλλων, να έχει και συστάσεις. Πριν συναφθεί επιχειρηματική σχέση με Πολιτικώς Εκτεθειμένο Πρόσωπο, το πιστωτικό ίδρυμα θα πρέπει να παίρνει επαρκή αποδεικτικά στοιχεία που θα του επιτρέπουν να διαπιστώνει όχι μόνο την ταυτότητά του, αλλά και να αξιολογεί την επαγγελματική υπόληψη και ακεραιότητά του (π.χ. συστατικές επιστολές από τρίτα πρόσωπα). Τα στοιχεία που αποτελούν το οικονομικό προφίλ του πελάτη θα πρέπει να τυγχάνουν ανασκόπησης πάνω σε τακτική βάση και επικαιροποίησης με τυχόν καινούργια στοιχεία και πληροφορίες. Τα πιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά και επιμελή όταν οι πελάτες τους εμπλέκονται σε εργασίες που είναι ευάλωτες στη διαφθορά όπως εμπόριο πετρελαίου, τσιγάρων και αλκοολούχων ποτών. Εκτός από αυτά που θα αναφέρει στην τράπεζα το ΠΕΠ, τα πιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να ανατρέξουν σε πληροφορίες που βρίσκονται δημοσίως διαθέσιμες και οι οποίες, μεταξύ άλλων, μπορούν να αναζητηθούν και εντοπιστούν μέσω του διαδικτύου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη και αν τερματιστεί η ιδιότητα του ΠΕΠ, μόνο μετά από δώδεκα μήνες θα χαλαρώσουν οι διαδικασίες απέναντί του, έως ότου θεωρηθεί ότι το πρόσωπο αυτό δεν ενέχει πλέον κίνδυνο που χαρακτηρίζει ειδικώς τα πολιτικώς εκτεθειμένα πρόσωπα.
