ΠΗΓΗ: Reuters
Οι οικονομικές πιέσεις από την απότομη επιβολή νέων δασμών από τις ΗΠΑ αναμένεται να ωθήσουν το παγκόσμιο δημόσιο χρέος πάνω από τα επίπεδα της εποχής της πανδημίας, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι θα φτάσει σχεδόν στο 100% του παγκόσμιου ΑΕΠ μέχρι το τέλος της δεκαετίας, καθώς θα επιβραδυνθεί η ανάπτυξη και οι εμπορικές συγκρούσεις θα επιβαρύνουν τους κρατικούς προϋπολογισμούς.
Στην τελευταία χρηματοοικονομική έκθεσή του, το ΔΝΤ προέβλεψε ότι το παγκόσμιο δημόσιο χρέος θα αυξηθεί κατά 2,8 ποσοστιαίες μονάδες στο 95,1% του παγκόσμιου ΑΕΠ το 2025 και πως αυτή η ανοδική τάση είναι πιθανό να συνεχιστεί, φτάνοντας το 99,6% του παγκόσμιου ΑΕΠ έως το 2030.
Το παγκόσμιο δημόσιο χρέος κορυφώθηκε το 2020, στο 98,9% του ΑΕΠ, καθώς οι κυβερνήσεις δανείστηκαν σε μεγάλο βαθμό για να μπορέσουν να λάβουν μέτρα που θα ανακούφιζαν τις οικονομίες από την πανδημία COVID-19, ενώ παράλληλα η παραγωγή συρρικνώθηκε. Το χρέος μειώθηκε κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε δύο χρόνια. Ωστόσο, έχει αρχίσει πάλι να αυξάνεται και μάλιστα με ταχείς ρυθμούς.
«Οι ανακοινώσεις για επιβολή δασμών από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τα αντίμετρα από άλλες χώρες και τα εξαιρετικά υψηλά επίπεδα πολιτικής αβεβαιότητας συμβάλλουν στην επιδείνωση των προοπτικών και στους αυξημένους κινδύνους», αναφέρει το ΔΝΤ στην έκθεση.
Επισημαίνει ότι αυτά τα στοιχεία αναγκάζουν τις κυβερνήσεις να κάνουν δύσκολους συμβιβασμούς, καθώς οι προϋπολογισμοί τους επιβαρύνονται από υψηλότερες ανάγκες αμυντικών δαπανών, απαιτήσεις για περισσότερη κοινωνική στήριξη και αυξανόμενο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους που θα μπορούσε να αυξηθεί με περισσότερες πληθωριστικές πιέσεις.
Τα ετήσια δημοσιονομικά ελλείμματα των κυβερνήσεων προβλέπεται ότι θα ανέλθουν κατά μέσο όρο στο 5,1% του ΑΕΠ το 2025, σε σύγκριση με 5,0% το 2024, 3,7% το 2022 και 9,5% το 2020, σύμφωνα με την έκθεση.
Πιο αργή ανάπτυξη, περισσότερο χρέος
Οι προοπτικές του προϋπολογισμού βασίζονται στην «πρόβλεψη αναφοράς» του ΔΝΤ για αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 2,8% φέτος, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τις εξελίξεις αναφορικά με τους δασμούς έως τις 4 Απριλίου.
Επίσης, τα επίπεδα του χρέους μπορεί να ανέβουν πάνω από 117% έως το 2027 (σε ένα εξαιρετικά δυσμενές σενάριο), αναφέρει η έκθεση, «αν τα έσοδα και η οικονομική παραγωγή μειωθούν σημαντικά από τις τρέχουσες προβλέψεις λόγω των αυξημένων δασμών και των εξασθενημένων προοπτικών ανάπτυξης».
Το χρέος σε αυτό το επίπεδο θα αντιπροσωπεύει το υψηλότερο ποσοστό επί του ΑΕΠ από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, σύμφωνα με το ΔΝΤ.
Ο διευθυντής του ΔΝΤ, αρμόδιος για τις δημοσιονομικές υποθέσεις, Βίτορ Γκάσπαρ, εξηγεί ότι μεγάλο μέρος της αύξησης του χρέους συγκεντρώνεται σε μεγαλύτερες οικονομίες. Περίπου το ένα τρίτο των 191 χωρών-μελών του ΔΝΤ βλέπουν το χρέος τους να αυξάνεται με ταχύτερους ρυθμούς από ό,τι πριν από την πανδημία, αλλά αποτελούν περίπου το 80% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Οι αυξανόμενες πιέσεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν αυξανόμενες απαιτήσεις για κοινωνικές δαπάνες, ειδικά σε χώρες που είναι ευάλωτες σε σοβαρές διαταραχές από εμπορικούς κλυδωνισμούς, οι οποίοι θα μπορούσαν να ωθήσουν τις δαπάνες ακόμη ψηλότερα, αναφέρει η έκθεση.
Μία επιπλέον δυσκολία είναι η απόσυρση της αναπτυξιακής βοήθειας από τις ΗΠΑ και άλλες πλούσιες χώρες.
Προσωρινή βελτίωση για τις ΗΠΑ
Το ΔΝΤ προβλέπει μια ελαφρά βελτίωση των ετήσιων δημοσιονομικών ελλειμμάτων των ΗΠΑ τα επόμενα δύο χρόνια, στο 6,5% του ΑΕΠ για το 2025 και 5,5% για το 2026, σε σύγκριση με 7,3% το 2024. Αυτή η βελτίωση οφείλεται στον συνδυασμό των αυξημένων δασμών με βάση τα ανακοινωθέντα μέτρα καθώς και στη συνεχιζόμενη αύξηση της παραγωγής των ΗΠΑ.
«Οι επιδόσεις της αμερικανικής οικονομίας ήταν ισχυρές τα τελευταία χρόνια και αυτό βοηθά τον προϋπολογισμό. Βοηθά στις ΗΠΑ, βοηθά παντού», είπε ο Γκασπάρ.
Ωστόσο, η πρόβλεψη για τις ΗΠΑ προεξοφλεί ότι οι φοροαπαλλαγές που ενέκρινε η κυβέρνηση των Ρεπουμπλικανών το 2017 λήγουν στο τέλος του 2025, όπως είχε προγραμματιστεί. Η κυβέρνηση Τραμπ θέλει να τις επεκτείνει, κάτι που σύμφωνα με ειδικούς σε θέματα προϋπολογισμού θα προσθέσει περίπου 4 τρισεκατομμύρια δολάρια στο χρέος των ΗΠΑ για μια δεκαετία χωρίς συμψηφισμούς.
Τι θα γίνει στην Κίνα
Τα δημοσιονομικά ελλείμματα της Κίνας αναμένεται να αυξηθούν απότομα το 2025, στο 8,6% του ΑΕΠ από 7,3% το 2024, φθάνοντας στο 8,5% το 2026. Οι δαπάνες για την τόνωση της οικονομίας, σύμφωνα με το ΔΝΤ, είναι ο λόγος που η πρόβλεψη υποτίμησε εν μέρει την αύξηση των δασμών της Κίνας στο 4% για το 2025.
Το ΔΝΤ καλεί τις χώρες να δώσουν προτεραιότητα στις μειώσεις του δημόσιου χρέους για να βοηθήσουν στη δημιουργία δημοσιονομικών αποθεμάτων ασφαλείας για την αντιμετώπιση μελλοντικών οικονομικών σοκ, που θα απαιτήσουν μια λεπτή ισορροπία πολιτικής.
«Οι χώρες με περιορισμένο χώρο στους κρατικούς προϋπολογισμούς θα πρέπει να εφαρμόσουν σταδιακά και αξιόπιστα σχέδια εξυγίανσης και να επιτρέψουν στους αυτόματους σταθεροποιητές, όπως τα επιδόματα ανεργίας, να λειτουργήσουν αποτελεσματικά», ανέφερε το ΔΝΤ. «Οι νέες ανάγκες δαπανών θα πρέπει να αντισταθμιστούν με περικοπές δαπανών αλλού ή νέα έσοδα».
