Πηγή: Harvard Health Publishing
Εκτιμάται ότι κάθε χρόνο 795.000 άτομα εμφανίζουν ένα πρώτο αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και είναι πολύ πιθανό να είχαν λάβει προειδοποίηση γι’ αυτό. Τα παροδικά ισχαιμικά επεισόδια (ΠΙΕ), γνωστά επίσης ως μίνι εγκεφαλικά, έχουν πολλά κοινά συμπτώματα με το τυπικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Ωστόσο, είναι συνήθως ήπια και σύντομης διάρκειας και για τον λόγο αυτόν περνούν απαρατήρητα ή παραβλέπονται. «Το ΠΙΕ είναι ο δυνατός συναγερμός που ηχεί από το σώμα σας όταν διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο για κλασικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και πρέπει να τον ακούσετε», επισημαίνει η δρ Erica Camargo Faye, νευρολόγος ειδικευμένη στα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Massachusetts General Hospital.
Διαφορετικά είδη απόφραξης
Το ΠΙΕ εμφανίζεται όταν σε κάποια περιοχή του εγκεφάλου δεν φτάνει αρκετό αίμα πλούσιο σε οξυγόνο. Συνήθως αυτό οφείλεται στην ανάπτυξη αθηρωματικής πλάκας στο εσωτερικό των αρτηριών που βρίσκονται στον λαιμό, για παράδειγμα στην καρωτίδα, ή στον ίδιο τον εγκέφαλο. Η πλάκα μειώνει το εύρος της αρτηρίας και επίσης ευνοεί τον σχηματισμό θρόμβου αίματος, γεγονός που δυσκολεύει τη ροή του αίματος διαμέσου της αρτηρίας.
Μια άλλη αιτία είναι ένας θρόμβος αίματος στην καρδιά ή στην καρωτίδα ο οποίος αποσπάται, ταξιδεύει στον εγκέφαλο και αποφράσσει προσωρινά ένα αιμοφόρο αγγείο εκεί. Επίσης, μια πτώση της αρτηριακής πίεσης μπορεί να επιβραδύνει τη ροή αίματος σε ένα σημείο μιας αρτηρίας όπου υπάρχει στένωση.
Οι εκδηλώσεις του ΠΙΕ είναι ίδιες με αυτές ενός κανονικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και περιλαμβάνουν μία ή περισσότερες από τις παρακάτω, σύμφωνα με το CDC (Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ):
❱ Μούδιασμα ή αδυναμία στο πρόσωπο, στο χέρι ή στο πόδι, ιδίως στη μία πλευρά του σώματος.
❱ Σύγχυση, προβλήματα στην ομιλία ή στην κατανόηση της ομιλίας, ασυνάρτητος λόγος.
❱ Προβλήματα όρασης, όπως διπλή όραση (διπλωπία), απώλεια της όρασης στο ένα μάτι ή απώλεια της όρασης στη μία πλευρά του οπτικού πεδίου.
❱ Προβλήματα στη βάδιση, ζάλη, απώλεια ισορροπίας ή συντονισμού.
Τα ΠΙΕ συνήθως διαρκούν περίπου 30 δευτερόλεπτα έως 10 ή 20 λεπτά, αν και μπορεί να διαρκέσουν έως και μία ώρα ή περισσότερο. «Τα ΠΙΕ μπορεί επίσης να συμβούν όταν κοιμάστε και δεν θα μάθετε ποτέ ότι συνέβησαν», δηλώνει η δρ Camargo Faye.
Τα ΠΙΕ συχνά επανεμφανίζονται, χωρίς συγκεκριμένο μοτίβο. «Μπορεί να επανεμφανιστούν τα ίδια συμπτώματα ή να εμφανιστούν νέα», παρατηρεί η δρ Faye. «Σε σπανιότερες περιπτώσεις, τα επεισόδια μπορεί να γίνονται χειρότερα κάθε φορά».
Τα επεισόδια αυτά μπορεί να είναι δύσκολο να αναγνωριστούν, γιατί οι άνθρωποι συχνά αποδίδουν στη φυσιολογική γήρανση συμπτώματα όπως το ότι σκόνταψαν ξαφνικά καθώς περπατούσαν ή δυσκολεύτηκαν να βρουν τις κατάλληλες λέξεις ή αισθάνθηκαν μια ξαφνική ζαλάδα. «Και επειδή τα ΠΙΕ δεν διαρκούν πολύ ούτε έχουν πάντα κάποια άμεση και μόνιμη επίπτωση, είναι εύκολο για τους ανθρώπους να τα αγνοήσουν», σχολιάζει η δρ Camargo Faye.
Μάθετε τους κινδύνους
Ένα ΠΙΕ δεν σημαίνει ότι οπωσδήποτε θα εμφανίσετε αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο στο μέλλον – δείχνει μόνο ότι διατρέχετε υψηλό κίνδυνο. Σύμφωνα με την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία, στο 9% έως 17% των ατόμων που εμφανίζουν ΠΙΕ, μέσα στις επόμενες 90 ημέρες εκδηλώνεται τυπικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
«Αν παρατηρήσετε οποιαδήποτε συμπτώματα, ακόμη και αν διαρκέσουν μόνο μερικά δευτερόλεπτα, θα πρέπει να αντιδράσετε σαν να πρόκειται για μείζον αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και να αναζητήσετε αμέσως ιατρική φροντίδα», συνιστά η δρ Camargo Faye.
Αυτό ισχύει ακόμη και αν έχετε γνωστές παθήσεις που μπορεί να μοιάζουν με το ΠΙΕ, όπως ίλιγγο ή ζαλάδες λόγω χαμηλής αρτηριακής πίεσης. «Είναι πάντα καλύτερα να προτιμήσετε την ασφάλεια, και ας κάνετε λάθος – τουλάχιστον συζητήστε για τα συμπτώματά σας με τον γιατρό σας», προσθέτει.
Πρόληψη του ΠΙΕ
Τα ΠΙΕ και τα κανονικά αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια έχουν επίσης πολλούς κοινούς παράγοντες κινδύνου, όπως είναι το κάπνισμα, η υψηλή αρτηριακή πίεση, η κατάχρηση αλκοόλ, ο διαβήτης, το υψηλό επίπεδο χοληστερόλης και το υπερβάλλον βάρος.
Μια άλλη κατάσταση που συνδέεται με το ΠΙΕ είναι η κολπική μαρμαρυγή, ένας ασταθής ή ακανόνιστος καρδιακός σφυγμός. Η μη συντονισμένη κίνηση των κόλπων (των πάνω κοιλοτήτων της καρδιάς) ίσως οδηγήσει στον σχηματισμό ενός θρόμβου αίματος που μπορεί να ταξιδέψει στον εγκέφαλο και να προκαλέσει ΠΙΕ.
Επίσης, ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι οι υπερβολικές ποσότητες θεραπείας υποκατάστασης τεστοστερόνης μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο ενός άνδρα για καρδιαγγειακή νόσο, αυξάνοντας τον κίνδυνο ΠΙΕ και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου.
«Είναι πολύ σημαντικό να κάνουν οι άνδρες τακτικές εξετάσεις για να εντοπίζουν αυτά τα προβλήματα, ώστε να μπορούν να κάνουν τις απαραίτητες αλλαγές στη διατροφή και στον τρόπο ζωής τους», δηλώνει η δρ Camargo Faye.
