Kathimerini.gr
Αν έχετε πατήσει ποτέ ξυπόλυτη σε ένα παιδικό τουβλάκι Lego ή σε ένα σπασμένο όστρακο στην παραλία, έχετε νιώσει τον οξύ πόνο που προκαλείται στο πέλμα του ποδιού σας. Φανταστείτε τώρα ότι αυτός ο πόνος είναι το πρώτο πράγμα που αισθάνεστε μόλις πατάτε το πόδι σας στο πάτωμα το πρωί που ξυπνάτε.
Πρόκειται για το χαρακτηριστικό σύμπτωμα της πελματιαίας απονευρωσίτιδας, της πιο συχνής αιτίας χρόνιου πόνου στη φτέρνα. Περίπου δύο εκατομμύρια άτομα στις ΗΠΑ εμφανίζουν κάθε χρόνο αυτήν την πάθηση, η οποία αναφέρεται δύο φορές συχνότερα στις γυναίκες από ό,τι στους άντρες.
Παρά τη συχνότητά της, η πελματιαία απονευρωσίτιδα εξακολουθεί να μπερδεύει αυτούς που την εμφανίζουν για πρώτη φορά, εν μέρει επειδή τα συμπτώματα συνήθως βελτιώνονται με το περπάτημα στη διάρκεια της ημέρας, σχολιάζει ο δρ Harry Schneider, διευθυντής προγραμμάτων Ποδιατρικής και Χειρουργικής στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Cambridge Health Alliance.
«Ορισμένοι ασθενείς μάς λένε ότι το πόδι τους πονάει, αλλά δεν ξέρουν γιατί», αναφέρει ο δρ Schneider. «Τότε αρχίζουμε να κάνουμε τον ντετέκτιβ, θέτοντας διερευνητικές ερωτήσεις για να καταλάβουμε περί τίνος πρόκειται».
Συνηθισμένες θεραπείες
Τα μικροσκοπικά σχισίματα και η φλεγμονή στην πελματιαία περιτονία –την πυκνή και παχιά ινώδη ταινία που διατρέχει το πέλμα από τη φτέρνα έως τη βάση των δαχτύλων– οδηγούν σε πελματιαία απονευρωσίτιδα.
Οι ηλικιωμένοι έχουν περισσότερες πιθανότητες να την αναπτύξουν, γιατί η πελματιαία περιτονία χάνει την ελαστικότητά της με την ηλικία.
Τα άτομα που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα ή οι αθλητές που αγωνίζονται σε σκληρές επιφάνειες πλήττονται επίσης περισσότερο.
Η διάγνωση της πελματιαίας απονευρωσίτιδας συνήθως δεν είναι δύσκολη: οι γιατροί ελέγχουν για ευαισθησία και πόνο πιέζοντας το πέλμα ακριβώς μπροστά από το οστό της φτέρνας. Κάποιες φορές, απαιτείται ακτινογραφία ή κάποια άλλη απεικονιστική εξέταση προκειμένου να αποκλειστούν άλλες πιθανές αιτίες για τον πόνο στη φτέρνα, όπως η αρθρίτιδα ή τα κατάγματα.
Οι συνήθεις θεραπείες παρέχουν ανακούφιση στα περισσότερα περιστατικά πελματιαίας απονευρωσίτιδας, αν και ορισμένες φορές απαιτούνται τρεις έως έξι μήνες. Ο δρ Schneider συνιστά τα εξής μέτρα:
Διατάσεις. Αρκετές φορές την ημέρα, τεντώστε την πονεμένη φτέρνα (και τη γάμπα, που μπορεί επίσης να είναι σφιγμένη). Ένας εύκολος τρόπος να το κάνετε αυτό είναι να περάσετε μια πετσέτα κάτω από τα δάχτυλα των ποδιών και να τα τραβήξετε προς τα πάνω ή να σταθείτε σε ένα σκαλοπάτι, τοποθετώντας το μπροστινό μέρος του πέλματος στην άκρη του σκαλοπατιού και ωθώντας τη φτέρνα προς τα κάτω.
Παγωμένοι κύλινδροι. Κυλήστε για 20 λεπτά το πονεμένο πόδι πάνω σε ένα μπουκάλι με νερό το οποίο είχατε προηγουμένως στο ψυγείο ή στην κατάψυξη – επαναλάβετε αρκετές φορές την ημέρα.
Φαρμακευτική αγωγή. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), όπως η ιβουπροφαίνη και η ναπροξένη, μπορούν να βοηθήσουν όταν εμφανίζεται η πελματιαία απονευρωσίτιδα, αλλά μην τα παίρνετε καθημερινά για περισσότερο από δύο εβδομάδες, λόγω των πιθανών ανεπιθύμητων ενεργειών από το γαστρεντερικό. Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει συνταγογραφούμενα αντιφλεγμονώδη φάρμακα.
Νυχτερινοί νάρθηκες. Οι νάρθηκες αυτοί, οι οποίοι δεν είναι δαπανηροί και μπορείτε να τους βρείτε στο διαδίκτυο, κρατούν το πέλμα σας σε γωνία 90° ενώ κοιμάστε, έτσι ώστε τα πρώτα βήματά σας το πρωί να μην «τραβούν» πολύ την πελματιαία περιτονία, προκαλώντας της πόνο.
Παπούτσια με υποστήριξη. Μην περπατάτε ξυπόλυτες ή με μαλακές παντόφλες. Φοράτε παπούτσια με ενισχυμένες σόλες και καλή στήριξη της καμάρας του ποδιού. «Πετάξτε τις σαγιονάρες και αντικαταστήστε τα παπούτσια σας όταν έχουν παλιώσει», συνιστά ο δρ Schneider.
Καινοτόμες προσθήκες
Όταν οι κατ’ οίκον μέθοδοι δεν έχουν αποτέλεσμα, οι γιατροί μπορεί να δοκιμάσουν ενέσεις κορτικοστεροειδούς και, σπανίως, χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση της επίμονης πελματιαίας απονευρωσίτιδας. Ωστόσο, νέες και καινοτόμες τεχνικές μπορεί σύντομα να έρθουν να προστεθούν στις διαθέσιμες επιλογές.
Σε αυτές περιλαμβάνονται οι ενέσεις βοτουλινικής τοξίνης (Botox), οι οποίες χαλαρώνουν προσωρινά τους μυς στο πίσω μέρος της γάμπας, για να μειώσουν το τράβηγμα στην πελματιαία περιτονία. «Πρόκειται για μια πιο επιθετική μορφή διατάσεων», παρατηρεί ο δρ Schneider.
Μια άλλη νέα προσέγγιση –η μεταφορά λίπους του ίδιου του ασθενούς από την κοιλιά στη φτέρνα– τονίστηκε σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2022 στο Plastic and Reconstructive Surgery. Η μελέτη αυτή, η οποία θεωρείται μελέτη επαλήθευσης της θεωρίας (proof-of-concept) –το οποίο σημαίνει ότι μελλοντικές έρευνες θα βασιστούν σε αυτά τα πρώιμα ευρήματα– περιλάμβανε 14 ενήλικες με χρόνια πελματιαία απονευρωσίτιδα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ενέσεις λίπους βελτίωσαν τον πόνο στη φτέρνα και την ικανότητα συμμετοχής σε αθλήματα μετά από 12 μήνες.
Η ιδέα της μεταφοράς λίπους φαίνεται ότι λειτουργεί παρομοίως και σε μια άλλη νεοεμφανιζόμενη θεραπεία για την πελματιαία απονευρωσίτιδα, η οποία είναι γνωστή ως PRP (πλούσιο σε αιμοπετάλια πλάσμα), μας ενημερώνει ο δρ Schneider.
Η τεχνική PRP –που γενικά δεν καλύπτεται από τις ασφαλίσεις υγείας– περιλαμβάνει την έγχυση πλάσματος αίματος του ίδιου του ασθενούς στην πληγείσα περιοχή.
Η ανακούφιση προέρχεται όχι από «το ίδιο το λίπος, που δημιουργεί ένα μαξιλάρι, αλλά από τη μεταφορά βλαστοκυττάρων με το λίπος σε μια περιοχή που εμφανίζει φλεγμονή», εξηγεί ο δρ Schneider, επισημαίνοντας ότι τα βλαστοκύτταρα «μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή και να επιτρέψουν στο σώμα να επουλωθεί».
