Kathimerini.gr
Δήμητρα Τριανταφύλλου
H μελέτη με τίτλο “A multinational Delphi Consensus to end the Covid 19 Public Health Threat” (σ.σ “Πολυεθνική συναίνεση για να τερματιστεί η απειλή στη δημόσια υγεία από την COVID- 19) η οποία μόλις δημοσιεύτηκε στο Nature – και μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη εδώ – προσπαθεί να απαντήσει στο πιο «καυτό» ερώτημα γύρω από τον κορωνοϊό αυτή τη στιγμή: Πώς θα βγούμε πιο γρήγορα και με ασφάλεια από την πανδημία;
Όπως σημειώνεται στην αρχή της μελέτης, μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2022, είχαν καταγραφεί πάνω από 620 εκατομμύρια κρούσματα κορωνοϊού παγκοσμίως και πάνω από 6,5 εκατομμύρια θάνατοι.
Την ίδια στιγμή, η υγειονομική περίθαλψη για εκατομμύρια ανθρώπους συνεχίζει να καθυστερεί λόγω των πολύ επιβαρυμένων εθνικών συστημάτων υγείας. Eξαιρετικά μεταδοτικές παραλλαγές του κορωνοϊού συνεχίζουν να εξαπλώνονται, ενώ οι κίνδυνοι από την επαναμόλυνση δεν είναι πλήρως κατανοητοί.
Kαι τι πρέπει να κάνουν οι κυβερνήσεις για να βοηθήσουν την παγκόσμια κοινότητα να αντιμετωπίσει όλα τα παραπάνω; Τις προτάσεις τους κατέθεσαν 386 επιστήμονες από 112 χώρες, με την ελληνική ομάδα να εκπροσωπείται από τους καθηγητές επιδημιολογίας Σωτήρη Τσιόδρα, Γκίκα Μαγιορκίνη, Βάνα Σύψα, Δημήτρη Παρασκευή, Γιώργο Παπαθεοδωρίδη.
Ενδιαφέρον έχει και η αναφορά στα παιδιά, κοινωνική ομάδα που αντιμετωπίστηκε μόνο με ιατρικούς όρους και έτσι υπονομεύτηκε η μορφωτική, πνευματική και ψυχοκοινωνική εξέλιξή τους.
Οι επιστήμονες που συμμετείχαν στη μελέτη συνεχίζουν να θεωρούν την COVID-19 μια επίμονη και επικίνδυνη απειλή για τη δημόσια υγεία. Ο καθηγητής επιδημιολογίας του ΕΚΠΑ, Γκίκας Μαγιορκίνης, μίλησε στην «Κ» για την ουσία αυτής της έκθεσης τη δεδομένη χρονική στιγμή και αποκωδικοποίησε τα βασικά συμπεράσματα της.
Όπως εξηγεί ο ίδιος: «Μέσα από 57 προτάσεις/συστάσεις, επιχειρούμε να απαντήσουμε στο τι πρέπει να κάνουμε σε αυτή τη φάση για να βγούμε από το τούνελ του κορωνοϊού με μεγαλύτερη ασφάλεια. Οι συμμετέχοντες προέρχονται από τον χώρο της Υγείας, τα Πανεπιστήμια, τις ΜΚΟ αλλά και κυβερνητικούς οργανισμούς, από όλο τον κόσμο- Ευρώπη, Αφρική, Αμερική, Ινδία, Αυστραλία κ.τ.λ. Ακολουθήθηκε μια διαδικασία που ονομάστηκε Delphi με τους επιστήμονες να απαντούν επί 3 μήνες σε μια σειρά ερωτήσεων μέχρι να επιτευχθεί η κοινή συναίνεση στις προτάσεις που καταθέσαμε. Πρόκειται για την πρώτη μαζική μελέτη στο είδος της».
Όπως εξηγεί ο κ. Μαγιορκίνης, οι συστάσεις των επιστημόνων αφορούν σε έξι βασικούς πυλώνες γύρω από τη διαχείριση του κορωνοϊού – επικοινωνία, εθνικά συστήματα υγείας, εμβολιασμός, πρόληψη, θεραπεία και υποστήριξη και ανισότητες στην αντιμετώπιση της πανδημίας.
Μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2022, είχαν καταγραφεί πάνω από 620 εκατομμύρια κρούσματα κορωνοϊού παγκοσμίως και πάνω από 6,5 εκατομμύρια θάνατοι. AP PHOTO
Τα λάθη στην αντιμετώπιση της πανδημίας
Ο κ. Μαγιορκίνης τονίζει στην «Κ» πως ένα βασικό συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι η ριζική καταπολέμηση της COVID-19 έχει παρεμποδιστεί από αλληλένδετους παράγοντες που περιλαμβάνουν: ψευδείς πληροφορίες, διστακτικότητα απέναντι στον εμβολιασμό, ασυνεπή παγκόσμιο συντονισμό με κοινή πολιτική απέναντι στην πανδημία, αλλά και άνιση κατανομή εμβολίων και θεραπειών.
Όσον αφορά στο νευραλγικό κομμάτι της επικοινωνιακής διαχείρισης του κορωνοϊού, ο τεράστιος όγκος και η ταχύτητα που διαχέονται οι πληροφορίες στους πολίτες έχουν κάνει πολύ δύσκολο στους τελευταίους να ξεχωρίζουν πόσο αληθείς και ακριβείς είναι οι πληροφορίες με τις οποίες «βομβαρδίζονται».
Όπως σημειώνεται και στη μελέτη, παρά τα αυξημένα επίπεδα εμπιστοσύνης στην επιστήμη, κατά τη διάρκεια της πανδημίας έχει σημειωθεί μεγάλη κόπωση στην πρόσληψη πληροφοριών.
Μειωμένη είναι πλέον και η συμμόρφωση με τα μέτρα δημόσιας υγείας που παραμένουν σε ισχύ σε περιβάλλοντα υψηλού κινδύνου, με κάποιες κυβερνήσεις όμως να μη δίνουν σημασία σε αυτή τη γενικευμένη χαλάρωση. Μάλιστα, η άρση των μέτρων ταυτίστηκε σε κάποιες χώρες για τους πολίτες με τη λήξη της πανδημίας χωρίς κάποια κράτη να εμποδίζουν αυτή τη λανθασμένη αντίληψη.
Την ίδια στιγμή, παρατηρούνται οικονομικά εμπόδια στην πρόσβαση των εμβολίων, γεγονός το οποίο δεν βοηθά τις ασθενέστερες οικονομικά χώρες να προστατέψουν τους πολίτες τους και να «ισοφαρίσουν» με τις προηγμένες όσον αφορά στη δημιουργία μαζικής ανοσίας. Παράλληλα, η λάθος και χωρίς περιεχόμενο «στοχοποίηση» των ανεμβολίαστων σε κάποιες κοινωνίες, δεν βοήθησε τελικά στο να αυξηθεί η εμπιστοσύνη απέναντι στην επιστήμη και στα εμβόλια, ενώ προκάλεσε και τριγμούς στο κοινωνικό σύνολο.
Μια ακόμα από τις πολλές παρατηρήσεις που έκαναν οι επιστήμονες είναι πως γιατροί και νοσηλευτές βρίσκονται πια σε δεινή θέση πνευματικά, σωματικά και ψυχολογικά μετά από 3 χρόνια ασταμάτητης μάχης με τον κορωνοϊό.
Ενδιαφέρον έχει και η αναφορά στα παιδιά, τους μεγάλους «χαμένους» της πανδημίας, κοινωνική ομάδα που αντιμετωπίστηκε μόνο με ιατρικούς όρους και έτσι υπονομεύτηκε η μορφωτική, πνευματική και ψυχοκοινωνική εξέλιξή τους.
Παρά τα αυξημένα επίπεδα εμπιστοσύνης στην επιστήμη, κατά τη διάρκεια της πανδημίας έχει σημειωθεί μεγάλη κόπωση στην πρόσληψη πληροφοριών. Φωτ. AP/ Jean-Francois Badias
Τι πρέπει να αλλάξει για να βγούμε νωρίτερα από την πανδημία
Κατ’ αρχάς, σύμφωνα με τους επιστήμονες, καθώς οδεύουμε προς το τέλος της πανδημίας, αυτό που πρέπει να αλλάξει είναι ο ίδιος ο τρόπος που καταμετρούμε τους θανάτους από COVID 19, δηλαδή, πως ορίζεται ο θάνατος από κορωνοϊό αλλά και η νοσηρότητα.
Όπως σημειώνει ο κ. Μαγιορκίνης: «Πρέπει όλες οι χώρες να συμφωνήσουν σε έναν κοινό ορισμό και σε μια κοινή μέθοδο καταμέτρησης, έτσι ώστε να εξάγουμε πιο ασφαλή συμπεράσματα για τις πολιτικές που έχουν νόημα να ακολουθήσουμε και μπορούν να εφαρμοστούν συνολικά»».
Στις προτάσεις αναφέρονται ακόμα: η ανάπτυξη θεραπειών για όλα τα στάδια της COVID- 19 συμπεριλαμβανομένου του υποτιμημένου -για την ώρα- συνδρόμου long covid αλλά και η εξάλειψη των οικονομικών φραγμών που αντιμετωπίζουν πολλοί πολίτες στην καθημερινότητά τους. Αυτό σημαίνει: δωρεάν test για κορωνοϊό για όλους, δωρεάν περίθαλψη, πρόσβαση σε μάσκες και αντισηπτικά.
Ακόμα: επί της ουσίας ηθική υποστήριξη των υγειονομικών, ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας έτσι ώστε να να μειωθεί ο όγκος δουλειάς των νοσοκομείων αλλά και η αναμονή των πολιτών για τα υπόλοιπα ζητήματα υγείας που αντιμετωπίζουν. Η προτεραιοποίηση της αντιμετώπισης των μολύνσεων από κορωνοϊό, αντί για την ενίσχυση της προφύλαξης απέναντι στις πολλαπλές μολύνσεις, οι οποίες και αυτή τη στιγμή είναι η βασική απειλή της πανδημίας, πρέπει να πάψει.
Όσον αφορά στο κομμάτι της επικοινωνίας, αυτό που προτείνεται είναι επιστήμονες και αρμόδιες αρχές να συνεργαστούν στενά για να αναπτύξουν νέα μηνύματα δημόσιας υγείας τα οποία θα βελτιώσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών τόσο απέναντι στα εμβόλια όσο και στα μέτρα πρόληψης. Στις προτάσεις των επιστημόνων συμπεριλαμβάνεται ακόμα η συστηματική και πολύ προσεχτική παρακολούθηση της διάχυσης ψευδών ειδήσεων γύρω από την πανδημία, από φορείς και ομάδες που θα ασχολούνται μόνο με αυτή την καταγραφή και θα καταπολεμούν στη ρίζα το πρόβλημα.
Τα εμβόλια είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο κατά της COVID-19, δεν μπορούν ωστόσο από μόνα τους να τερματίσουν την πανδημία. AP Photo / Armando Franca
Και όπως υπογραμμίζει ο κ. Μαγιορκίνης: «Και μπορεί να υπάρχει η αίσθηση πως η ακραία πόλωση στην κοινωνία, την οποία βλέπαμε πέρυσι αλλά και στο ξέσπασμα της πανδημίας, έχει πια κοπάσει, η εικόνα δεν είναι όμως αληθής. Απλώς, η πανδημία δεν είναι πια τόσο “καυτό” θέμα επικαιρότητας όσο ήταν μέχρι πριν κάποιους μήνες. Η εμπιστοσύνη των πολιτών τόσο απέναντι στις αρχές όσο και στους επιστήμονες παραμένει χαμηλή».
Και ενώ σύμφωνα με τη μελέτη, τα εμβόλια είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο κατά της COVID-19, δεν μπορούν από μόνα τους να τερματίσουν την πανδημία. Ακόμα και στον τρίτο χρόνο της πανδημίας που βρισκόμαστε σήμερα, η εφαρμογή των μέτρων κοινωνικής πρόληψης – μάσκες, αποστάσεις, καλός αερισμός και φιλτράρισμα του αέρα στους χώρους υψηλού κινδύνου- πρέπει να παραμείνουν ενεργοποιημένα.
Τέλος, σε ό, τι αφορά στη χώρα μας, ο κ. Μαγιορκίνης πιστεύει πως βρισκόμαστε σε καλό δρόμο. Όπως λέει: «Θεωρώ θετικό ότι σε μεγάλο βαθμό στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες έχουμε ήδη εφαρμόσει αρκετές από τις συστάσεις, όπως μέτρα προστασίας σε χώρους υψηλού κινδύνου και υψηλό testing, ενώ είμαστε από τις χώρες που κάνουμε σταθερά χρήση κανονικοποιημένων δεικτών θνησιμότητας στην παρακολούθηση της πανδημίας. Θεωρώ ότι ήδη κάνουμε βήματα για ασφαλή και ταχύτερη έξοδο από την επείγουσα φάση της πανδημίας».
