Kathimerini.gr
Στην τέταρτη κατά σειρά απευθείας επαφή του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ο προσωπικός απεσταλμένος του προέδρου Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, πέρασε τρεις ώρες στο Κρεμλίνο, επιδιώκοντας συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
Το Κρεμλίνο έκανε λόγο για «πρόοδο», υποστηρίζοντας ότι οι θέσεις ΗΠΑ και Ρωσίας ήρθαν πιο κοντά.
Ο σύμβουλος του Πούτιν για θέματα εξωτερικής πολιτικής Γιούρι Ουσάκοφ, που συμμετείχε στις συνομιλίες, δήλωσε ότι η συνάντηση ήταν «εποικοδομητική και πολύ χρήσιμη».
«Η συζήτηση επέτρεψε στη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες να φέρουν τις θέσεις τους πιο κοντά όχι μόνο για την Ουκρανία αλλά και για σειρά διεθνών ζητημάτων», ανέφερε ο Ουσάκοφ.
Οπως είπε, στο επίκεντρο βρέθηκε «η πιθανότητα επανέναρξης απευθείας διαπραγματεύσεων μεταξύ της Ρωσικής Ομοσπονδίας και της Ουκρανίας».
Η Ρωσία και η Ουκρανία δεν έχουν πραγματοποιήσει άμεσες συνομιλίες από τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου, που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2022.
Ο Γουίτκοφ, που δεν προέβη σε δημόσια δήλωση, έχει εξελιχθεί στον βασικό δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας.
Η επίσκεψή του ακολούθησε κύκλο επαφών με Ουκρανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους, οι οποίοι αντέδρασαν σε ορισμένες από τις αμερικανικές προτάσεις για τη διευθέτηση της σύγκρουσης, της πιο αιματηρής στην Ευρώπη από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η επίσκεψη Γουίτκοφ συνέπεσε με νέα ρωσική αεροπορική επίθεση στην Ουκρανία, που προκάλεσε τρεις θανάτους στην πόλη Παβλογράντ, ενώ το Κίεβο μετρά ακόμα τις πληγές από τον φονικότερο βομβαρδισμό του έτους, την Πέμπτη, με 12 νεκρούς και 90 τραυματίες.
Επιπλέον, λίγες ώρες πριν από την άφιξη του Γουίτκοφ στη ρωσική πρωτεύουσα, δολοφονήθηκε με παγιδευμένο αυτοκίνητο ο Ρώσος υποστράτηγος Γιαροσλάβ Μοσκαλίκ, υπαρχηγός Επιχειρήσεων του ρωσικού Γενικού Επιτελείου, στο προάστιο Μπαλασίκα.
Δεν είναι σαφές αν τα δύο γεγονότα συνδέονται.
Σύμφωνα με τους Financial Times, η συνάντηση πραγματοποιήθηκε παρουσία του Γιούρι Ουσάκοφ (σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Πούτιν) και του Κίριλ Ντμίτριεφ, επικεφαλής του ρωσικού κρατικού επενδυτικού ταμείου RDIF, στοιχείο που δείχνει πως οι οικονομικές σχέσεις βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα των συνομιλιών.
Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι η παρούσα φάση αποτελεί «ιστορική ευκαιρία για συμφωνία», ενώ σε ανάρτησή του την Πέμπτη έγραψε: «Vladimir, STOP!», καταγγέλλοντας τις επιθέσεις εναντίον αμάχων.
Ηταν μια σπάνια επίπληξη προς τον Πούτιν, με την οποία ωστόσο δεν συνοδεύτηκαν ανακοινώσεις για κυρώσεις ή αποχώρηση από τις συνομιλίες.
Το σχέδιο Τραμπ
Οι βασικές αρχές του αμερικανικού ειρηνευτικού σχεδίου φαίνεται ότι υιοθετούν θέσεις της Μόσχας, αποκλίνοντας αισθητά από τη μέχρι πρότινος γραμμή της Δύσης.
Η προσέγγιση Τραμπ υιοθετεί ρωσικές θέσεις: αναγνώριση της προσάρτησης της Κριμαίας και αποδοχή του ντε φάκτο ελέγχου των ρωσικών δυνάμεων σε περιοχές των Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ, Χερσώνας και Ζαπορίζια.
Ο ίδιος ο Τραμπ σε συνέντευξή του στο Time επιβεβαίωσε ότι θεωρεί την Κριμαία οριστικά ρωσική, λέγοντας: «Θα μείνει στη Ρωσία», ενώ επανέλαβε την άποψη ότι η προοπτική ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ ήταν η αφορμή για τον πόλεμο: «Αυτό προκάλεσε τον πόλεμο, όταν άρχισαν να μιλούν για ένταξη στο ΝΑΤΟ».
Επιπλέον, η πρόταση των ΗΠΑ προβλέπει την άρση πολλών από τις κυρώσεις που είχαν επιβληθεί στη Μόσχα μετά το 2014, στο πλαίσιο μιας τελικής συμφωνίας.
Σε αντάλλαγμα, η Ουάσιγκτον ζητεί από τη Ρωσία ορισμένες υποχωρήσεις σε επιμέρους ζητήματα. Για παράδειγμα, σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters, το σχέδιο Τραμπ απαιτεί την επιστροφή του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια υπό πλήρη ουκρανικό έλεγχο (με εποπτεία των ΗΠΑ) και την απόδοση στην Ουκρανία της στενής λωρίδας ξηράς της Χερσώνας που επιτρέπει την πρόσβαση στην Κριμαία.
Προτείνει επίσης κατάπαυση του πυρός 30 ημερών –την οποία το Κίεβο έχει ήδη αποδεχθεί υπό όρους– ώστε να ανοίξει ο δρόμος για διαπραγματεύσεις.
Τέλος, περιλαμβάνει ένα γενικό πλαίσιο μελλοντικών εγγυήσεων ασφαλείας προς το Κίεβο: ο Τραμπ υπόσχεται ότι η Ουκρανία θα λάβει «ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας» από ευρωπαϊκές και άλλες φιλικές χώρες, με την προϋπόθεση ωστόσο ότι το Κίεβο θα εγκαταλείψει την προσπάθεια ένταξης στο ΝΑΤΟ.
Αντίθετα, το ζήτημα της ουκρανικής στρατιωτικής ουδετερότητας και τυχόν περιορισμών στις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας αποτελεί σημείο έντονης διαφωνίας: Το ευρωπαϊκό-ουκρανικό «αντισχέδιο» αποκλείει οποιονδήποτε περιορισμό στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις ή στην παρουσία στρατευμάτων συμμάχων σε ουκρανικό έδαφος.
Αντιδράσεις και κόκκινες γραμμές
Η ουκρανική κυβέρνηση απορρίπτει κατηγορηματικά κάθε συμφωνία που περιλαμβάνει εδαφικές παραχωρήσεις ή αναγνώριση της ρωσικής κατοχής. Ο πρόεδρος Ζελένσκι φέρεται να έχει απορρίψει προσχέδιο συμφωνίας, προκαλώντας οργή στον Τραμπ, ο οποίος τον κατηγόρησε ότι «εμποδίζει τη συμφωνία».
Το Κρεμλίνο, από την πλευρά του, έχει απορρίψει σημεία του αμερικανικού σχεδίου όπως η ανάπτυξη ειρηνευτικών δυνάμεων στην Ουκρανία, ενώ επιμένει στην αναγνώριση της Κριμαίας και στην κατάργηση των δυτικών κυρώσεων.
Ο ΥΠΕΞ της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, δήλωσε την Πέμπτη: «Υπάρχουν ενδείξεις ότι κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση», προσθέτοντας πως απομένουν να ρυθμιστούν συγκεκριμένα σημεία της συμφωνίας.
Παρά τις διαπραγματεύσεις, η Ουάσιγκτον —υπό την ηγεσία Τραμπ— έχει απομακρυνθεί από τη γραμμή στήριξης της πλήρους εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, γεγονός που έχει προκαλέσει ανησυχία στην Ευρώπη.
Ο Τραμπ έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να αποσυρθεί από τις συνομιλίες αν δεν επιτευχθεί άμεσα αποτέλεσμα.
