Kathimerini.gr
ΜΟΛΙ ΠΙΤΕΡΣΟΝ* / THE NEW YORK TIMES
Πώς μπορεί ο καπνός των πυρκαγιών να επηρεάσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα; Και σε ποιο βαθμό μπορεί να συγκριθεί με παράγοντες όπως το παθητικό κάπνισμα;
Οταν ο καπνός των πυρκαγιών έβαψε κόκκινο τον ουρανό της περιοχής του Κόλπου του Σαν Φρανσίσκο το καλοκαίρι του 2020, η Κάρι Ναντεάου, γιατρός και ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, σκέφτηκε αμέσως τους πιο ευάλωτους ανθρώπους. Κατά τη διάρκεια εκείνων των μηνών –Αυγούστου, Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου– παρακολούθησε την ποιότητα του αέρα να φτάνει συστηματικά σε επικίνδυνα για την υγεία επίπεδα για όποιον δεν φορούσε μάσκα. Η Ναντεάου ανέφερε τότε σε ένα ανοιχτό πάνελ ότι το να είσαι έξω και να αναπνέεις αυτόν τον αέρα ήταν σαν να καπνίζεις επτά τσιγάρα την ημέρα. Τώρα όμως πιστεύει ότι οι επιπτώσεις είναι πιθανώς χειρότερες. «Τα τσιγάρα τουλάχιστον έχουν φίλτρα», λέει η Ναντεάου, η οποία διευθύνει το Κέντρο Ερευνας Αλλεργίας και Ασθματος Sean N. Parker στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ.
Ενώ για τον καπνό του τσιγάρου, ακόμη και τον παθητικό, έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα, δεν ισχύει το ίδιο για τον καπνό των πυρκαγιών. Κάποιες λιγοστές μελέτες που δημοσιεύθηκαν τα τελευταία χρόνια έχουν βρει συσχετισμούς μεταξύ των ατόμων που εκτίθενται στον καπνό των πυρκαγιών και του καρκίνου του πνεύμονα, αλλά καμία δεν έχει αποδείξει την αιτιώδη συνάφεια.
«Δεν γνωρίζουμε πολλά για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των δασικών πυρκαγιών στην υγεία», δηλώνει ο Σκοτ Βάιχενταλ, επίκουρος καθηγητής στο τμήμα επιδημιολογίας, βιοστατιστικής και εργασιακής υγείας του πανεπιστημίου McGill στο Μόντρεαλ. Οι ειδικοί γνωρίζουν ότι, ακόμη και βραχυπρόθεσμα, η ρύπανση από σωματίδια που προέρχονται από πυρκαγιές –συμπεριλαμβανομένων μικροσκοπικών ποσοτήτων στάχτης, σκόνης και αιθάλης– μπορεί να επιδεινώσει τα καρδιακά προβλήματα, να περιορίσει τη λειτουργία των πνευμόνων και να οξύνει το άσθμα. Ετσι, ο καπνός από τις πυρκαγιές μπορεί να επηρεάσει την υγεία με παρόμοιο τρόπο, όπως τα καυσαέρια ντίζελ ή ο καπνός από τα τσιγάρα.
Τι περιλαμβάνει
Ο καπνός των πυρκαγιών μπορεί επίσης να περιλαμβάνει βαρέα μέταλλα, όπως μόλυβδο και αρσενικό, καθώς και επικίνδυνες χημικές ουσίες, όπως βενζόλιο και αέριο φορμαλδεΰδης, τα οποία υπάρχουν στον καπνό του τσιγάρου και μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο.
Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, για παράδειγμα, η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα, στη δουλειά ή το σπίτι, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα κατά 20% έως 30%. Ο υπολογισμός των κινδύνων για την υγεία από τις πυρκαγιές, ωστόσο, είναι πολύ πιο δύσκολος.
Το τι περιέχει ο καπνός και ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι για την υγεία, εξαρτάται εν μέρει από το τι κατέκαψε η πυρκαγιά. Ο καπνός από την καύση δέντρων και βλάστησης θα παρουσιάσει διαφορετικούς κινδύνους από αυτόν που προέρχεται από την καύση σπιτιών, αυτοκινήτων, ηλεκτρονικών συσκευών ή αποθηκών.
Καθώς όμως οι πυρκαγιές εντείνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής, μεγαλώνουν και εξαπλώνονται ταχύτερα, οι ερευνητές έχουν αρχίσει πρόσφατα να εστιάζουν σε ανθρώπους που εκτίθενται στον καπνό και τις πυρκαγιές για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Εμπειρογνώμονες από το Πανεπιστήμιο Davis της Καλιφόρνιας παρακολουθούν τους επιζώντες της πυρκαγιάς του 2018 στην κομητεία Butte. Και στο Πανεπιστήμιο McGill, ο Βάιχενταλ υπήρξε μέλος μιας ομάδας που ανέλυσε αρχεία δημόσιας υγείας του Καναδά περίπου δύο δεκαετιών για να κατανοήσει καλύτερα τις επιπτώσεις των πυρκαγιών στην υγεία, με αφορμή εν μέρει τις χρονιές με ρεκόρ πυρκαγιών στο Οντάριο και τη Βρετανική Κολομβία.
Η μελέτη
Η μελέτη του Βάιχενταλ, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό The Lancet τον Μάιο, έδειξε ότι όσοι ζούσαν σε απόσταση περίπου 50 χιλιομέτρων από κάποια πυρκαγιά την τελευταία δεκαετία είχαν περίπου 5% περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο του πνεύμονα και 10% περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν όγκους στον εγκέφαλο, σε σχέση με όσους ζούσαν πιο μακριά.
Μέχρι σήμερα τα πληρέστερα στοιχεία που έχουμε για τη σύνδεση του καρκίνου του πνεύμονα με τον καπνό των πυρκαγιών προέρχονται από μελέτες σε πυροσβέστες. Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2019, η Κάθλιν Ναβάρο, η οποία ερευνά περιβαλλοντικά θέματα ασφάλειας στον χώρο εργασίας για τους πυροσβέστες στο Εθνικό Ινστιτούτο Επαγγελματικής Ασφάλειας και Υγείας, εκτίμησε με τους συναδέλφους της ότι οι εποχικοί πυροσβέστες, οι οποίοι εργάζονται στην πρώτη γραμμή τουλάχιστον επτά εβδομάδες κάθε χρόνο για πέντε έως 25 χρόνια, είχαν αυξημένο κίνδυνο να πεθάνουν από καρκίνο του πνεύμονα κατά 8% έως 26% ως αποτέλεσμα της έκθεσης στον καπνό. Οι πυροσβέστες που εργάζονται διπλάσιο χρονικό διάστημα κάθε χρόνο, σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους, έχουν 13% έως 43% αυξημένο κίνδυνο να πεθάνουν από καρκίνο του πνεύμονα κατά την ίδια περίοδο.
Ακόμη και χωρίς να υπάρχει απόδειξη ότι οι πυρκαγιές προκαλούν καρκίνο του πνεύμονα στον πληθυσμό, η Ναντεάου λέει ότι υπάρχουν πολλά στοιχεία για την αναζήτηση ασφαλέστερων πολιτικών προστασίας και τη λήψη προληπτικών μέτρων ασφαλείας. Και όταν ο καπνός είναι αισθητός, «θα πρέπει να εκκενώνουμε. Δεν θα πρέπει απλώς να παραμένουμε στην περιοχή και να περιμένουμε».
* Η κ. Μόλι Πίτερσον είναι ερευνητική δημοσιογράφος με έδρα το Λος Αντζελες και ειδικεύεται στις αλληλεπιδράσεις του κλίματος, των φυσικών καταστροφών και της δημόσιας υγείας.
