Του Ανδρέα Καραμήτα
Στις 25 Ιανουαρίου το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε το πολυσυζητημένο Σχέδιο Χορηγιών για ενθάρρυνση της χρήσης ΑΠΕ και της εξοικονόμησης ενέργειας σε κατοικίες 2024-25. Ωστόσο, στο σχέδιο υπάρχουν σημεία τα οποία χρήζουν τροποποίησης και τα οποία δημιουργούν εύλογα ερωτήματα κυρίως για τον τρόπο αποπληρωμής των οικονομικών υποχρεώσεων των δικαιούχων. Η ΑΗΚ η οποία θα εισπράττει μέσω των τιμολογίων της τις οφειλές των δικαιούχων, ειδικά για το σχέδιο Φωτοβολταϊκά για Όλους, ανέφερε ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εμπορίου πως το ποσοστό των πελατών της που είναι κακοπληρωτές ανέρχεται στο 14%, ποσοστό, που αναλογεί σε 89.000 δικαιούχους. Επομένως, πώς γίνεται ο διαχωρισμός των πραγματικά ευάλωτων ομάδων και των κακοπληρωτών, για να μπορούν οι πρώτοι να συμμετάσχουν στα σχέδια; Ειδικότερα, για την κατηγορία του σχεδίου ΦΒ για όλους, υπάρχει κίνδυνος τα ποσά που δεν καταβάλλονται από τους δικαιούχους να μετακυλίονται στην ΑΗΚ η οποία θα αναγκάζεται να προσφεύγει στα δικαστήρια για την είσπραξη των οφειλών. Βλέποντας επίσης κανείς τις κατηγορίες των σχεδίων θα αντιληφθεί πως υπάρχουν ανισότητες. Παραδείγματος χάριν, στην κατηγορία Α1 του σχεδίου, προβλέπεται για τους δικαιούχους μέγιστη χορηγία 1.500 ευρώ ανά 4kW, ενώ στην κατηγορία Α3 που εμπίπτει το σχέδιο Φωτοβολταϊκά για Όλους και που υποτίθεται έγινε για τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, το μέγιστο ποσό ανέρχεται στα μόλις 1.000 ευρώ. Παρά τις αντιξοότητες, ο σχετικός νόμος θα πάει για ψήφιση ενώπιον της Ολομέλειας την Πέμπτη 29 Φεβρουαρίου 2024. Παράλληλα, το υπουργείο Ενέργειας τονίζει πως μόλις ολοκληρωθεί ο αριθμός των αιτήσεων που έχει ανακοινωθεί, θα εξευρεθούν πόροι για επιπλέον σχέδια που έχουν να κάνουν με ΦΒ συστήματα και ΑΠΕ.
Εξυπνοι τρόποι
Τα εμπόδια όμως που σχετίζονται με την ΑΗΚ δεν περιορίζονται στο πώς θα καλυφθεί το κόστος των κακοπληρωτών και αν είναι δίκαιο προς τους υπόλοιπους πολίτες που δεν είναι δικαιούχοι των σχεδίων να πληρώσουν μέσω φορολογιών το κενό που δύναται να δημιουργηθεί από την αγορά. Πηγές της «Κ» από τον ιδιωτικό τομέα ανέφεραν πως ένα πολύ σημαντικό ζήτημα είναι η τοποθέτηση από την ΑΗΚ έξυπνων μετρητών. Οι έξυπνοι μετρητές είναι απαραίτητοι για τη χρήση ηλεκτρισμού από ΑΠΕ για πολλούς λόγους. Καταρχάς, επιτρέπουν την ακριβή μέτρηση της παραγωγής και της κατανάλωσης ενέργειας, βοηθώντας στην αποτελεσματική διαχείριση του δικτύου. Επιπλέον, δίνουν στους καταναλωτές τη δυνατότητα να παρακολουθούν την κατανάλωσή τους σε πραγματικό χρόνο, προωθώντας την ενεργειακή ευαισθητοποίηση και την εξοικονόμηση ενέργειας. Επιπλέον, οι έξυπνοι μετρητές διευκολύνουν την ολοκλήρωση και την πληρωμή της παραγόμενης ενέργειας στο δίκτυο, ενισχύοντας την ανάπτυξη των ΑΠΕ και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Τέλος, αυτοί οι μετρητές επιτρέπουν την εφαρμογή προγραμματισμένων τιμολογίων και ανταγωνιστικών τιμών, προάγοντας την αποδοτικότερη χρήση της ενέργειας και την ενσωμάτωση των ΑΠΕ στο ενεργειακό σύστημα. Η εκ νέου προσπάθεια της ΑΗΚ όμως, για την αγορά 400.000 μετρητών, έπεσε στο κενό και πάλι, με κίνδυνο να χαθούν 35 εκατ. ευρώ από Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ενώ η ίδια υποστηρίζει πως η καθυστέρηση θα θέσει σε κίνδυνο και το σύνολο των κονδυλίων τα οποία ανέρχονται στο 1 δισ. Εντύπωση επίσης προκαλεί το γεγονός πως ξανά, η Αναθεωρητική Αρχή προσφορών, ακύρωσε τα έγγραφα του διαγωνισμού έπειτα από καταγγελία ιδιωτικής εταιρείας. Επιπλέον, αξιοσημείωτο είναι πως πρώτη φορά διαγωνισμός δημόσιου φορέα «πέφτει» τόσες φορές. Κάποιος μπορεί να θεωρήσει πως η ΑΗΚ δεν θέλει να απεγκλωβιστεί από τη συνεχή ανησυχία της για βιωσιμότητα του οργανισμού και δεν αντιμετωπίζει με υπευθυνότητα το ζήτημα των μετρητών και την αναγκαιότητα γρήγορης εξασφάλισής τους για να μπορούν οι πολίτες να έχουν την ορθολογιστική διαχείριση του ρεύματος που παράγουν.
Σε ποιους απευθύνονται
Υπενθυμίζεται πως τα σχέδια τα οποία ανακοινώνει η κυβέρνηση είναι χρηματοδοτούμενα από την Ε.Ε. και θα είναι διαθέσιμα μέχρι τον Δεκέμβριο του 2025 ή μέχρι εξαντλήσεως του ποσού των χορηγιών από τον προϋπολογισμό, το οποίο ανέρχεται στα 90 εκατ. ευρώ. Σε σχέση με το περσινό σχέδιο, το φετινό προβλέπει την απλούστευση της διαδικασίας υλοποίησης και υποβολής της αίτησης ενώ υπάρχει και μείωση της γραφειοκρατίας με την υποβολή λιγότερων δικαιολογητικών. Επιπρόσθετα, η διαδικασία μπορεί να γίνει και από πληρεξούσιο έμπορο ευκολύνοντας έτσι ακόμα περισσότερο τους αιτητές. Υπάρχει ακόμη και μία νέα παράμετρος η οποία δίνει το δικαίωμα στο υπουργείο να προεγκρίνει δυνητικούς δικαιούχους με σκοπό τη γρήγορη καταβολή της χορηγίας. Η χρησιμότητα των σχεδίων αυτών τα οποία υπάρχουν και σε άλλες χώρες της Ένωσης , δεν έγκειται μόνο στη διευκόλυνση των καταναλωτών που δεν έχουν τα κεφάλαια για συμμετοχή, αλλά έχουν πολλαπλές παραμέτρους. Κυρίως όμως στοχεύουν στην αντιμετώπιση της ενεργειακής εξάρτησης των καταναλωτών από ηλεκτρισμό με καύσιμα ορυκτής προέλευσης καθώς και εξοικονόμησης ενέργειας. Αναλυτικότερα, οι κατηγορίες που χωρίζεται το όλο σχέδιο αφορούν τις γενικές αιτήσεις για τοποθέτηση με χορηγία €375/kW, έως €1.500 ανά kW, τα ευάλωτα νοικοκυριά όπου η χορηγία ανέρχεται στα €1.250 ανά kW, έως €6.250 για 5 kW. Επιπρόσθετα το σχέδιο προβλέπει και για τη θερμομόνωση οροφής κατοικίας, στην γενική κατηγορία χορηγία 50%, έως €2.500 ή €25/m², με 50% αύξηση σε ορεινές περιοχές ενώ για τους ευάλωτους χορηγία 75%, έως €3.750 ή €37,50/m². H πολυσυζητημένη κατηγορία ΦΒ για όλους, προβλέπει χορηγία μέχρι €1.000 ανά kW με δυνατότητα επιχορήγησης και του κόστους εγκατάστασης.
