Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Την Τετάρτη 20 Δεκεμβρίου (σήμερα), οδηγείται προς ψήφιση ο πρώτος προϋπολογισμός της κυβέρνησης Νίκου Χριστοδουλίδη και όπως όλα δείχνουν, θα ψηφιστεί με τη στήριξη των κομμάτων ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ και ΔΗΠΑ. Οι τροπολογίες αριθμούν τις 105 που θα συνοδεύσουν την ψήφισή του, ενώ σύμφωνα με τα κατατεθέντα στοιχεία, τα προϋπολογιζόμενα έσοδα και οι προϋπολογιζόμενες δαπάνες της γενικής κυβέρνησης για το έτος 2024 θα έχουν έσοδα ύψους 13,8 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 7,2% σε σχέση με το 2023, και δαπάνες ύψους 12,9 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 6,4% σε σχέση με το 2023. Σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο2024-2026, προβλέπονται για τη γενική κυβέρνηση έσοδα ύψους 14,4 δισ. ευρώ και 14,9 δισ. ευρώ και δαπάνες ύψους 13,7 δισ. ευρώ και 14,03 δισ. ευρώ, για τα έτη 2025 και 2026, αντίστοιχα. Σε σχέση με την κεντρική κυβέρνηση, ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2024 προβλέπει έσοδα (εξαιρουμένων των χρηματοοικονομικών ροών) ύψους 9,89 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 9,6% σε σύγκριση με τα αναθεωρημένα έσοδα για το 2023 ύψους 9,02 δισ. ευρώ, και δαπάνες (εξαιρουμένων των αποπληρωμών δανείων και επενδύσεων) ύψους 10,5 δισ. ευρώ, οι οποίες είναι αυξημένες κατά 17,7% σε σχέση με το 2023 που υπολογίζονται στα 8,9 δισ. ευρώ.
Σε σχέση με τον προϋπολογισμό για το 2024 εκφράζονται διιστάμενες απόψεις από τα μέλη της Επιτροπής Οικονομικών.
Οι κυριότερες δαπάνες για την τριετία 2024-2026 αφορούν κοινωνικές παροχές (5,94 δισ. ευρώ), συγχρηματοδοτούμενα έργα (1,28 δισ. ευρώ), λειτουργικές δαπάνες (1,02 δισ. ευρώ), δρόμους (414 εκατ.), συντηρήσεις και επιδιορθώσεις (356 εκατ.), κατασκευαστικά έργα (220,72 εκατ.) και έργα υποδομής (139,7 εκατ. ευρώ). Μεταξύ των δαπανών της τριετίας περιλαμβάνονται σχέδια, έργα και δράσεις πράσινης ανάπτυξης, ύψους 900 εκατ. αλλά και έργα ψηφιακού μετασχηματισμού ύψους 288,3 εκατ. ευρώ.
Όπως αναφέρεται στην αναθεωρημένη έκθεση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών, ο κρατικός προϋπολογισμός του 2024 όπως αρχικά κατατέθηκε στη Βουλή, προβλέπει δαπάνες (τακτικές και αναπτυξιακές) για τις οποίες ζητείται έγκριση πληρωμής (μη περιλαμβανομένων των δαπανών που βαρύνουν το Πάγιο Ταμείο), ύψους 8,69 δισ. ευρώ (αρχικός προϋπολογισμός χωρίς τις τροποποιήσεις που κατατέθηκαν στο μεταξύ από το υπουργείο Οικονομικών) και παρουσιάζει αύξηση δαπανών κατά 8% σε σύγκριση με τις αρχικά προϋπολογισθείσες και εγκριθείσες δαπάνες του προϋπολογισμού του 2023 (μη περιλαμβανομένων των συμπληρωματικών προϋπολογισμών για το 2023).
Πολλές οι αυξήσεις
Όπως καταγράφει στην έκθεσή της η Επιτροπή Οικονομικών, σε σχέση με επιμέρους πρόνοιες του κρατικού προϋπολογισμού του 2024 και συγκριτικά με το 2023 παρατηρούνται οι ακόλουθες 7 αυξήσεις. Πρώτον, αύξηση των συνολικών προϋπολογιζόμενων εσόδων (εξαιρουμένων χρηματοοικονομικών ροών) κατά 9,6%. Δεύτερον, αύξηση των συνολικών προϋπολογιζόμενων δαπανών (εξαιρουμένων των αποπληρωμών δανείων και επενδύσεων) κατά 17,7%. Τρίτον, αύξηση των δαπανών προσωπικού κατά 14,1% (περιλαμβανομένων των συντάξεων και φιλοδωρημάτων) (3,68 δισ. προϋπολογισθείσες δαπάνες για το 2024), η οποία οφείλεται κυρίως, με βάση τα κατατεθέντα στοιχεία, στο αυξημένο τιμαριθμικό επίδομα και στις αυξημένες συνεισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία κρατικών υπαλλήλων (Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και ΓεΣΥ). Τέταρτον, αύξηση των λειτουργικών δαπανών κατά 6,8% (1,16 δισ. προϋπολογισθείσες δαπάνες για το 2024), η οποία οφείλεται κυρίως στην αυξημένη πρόνοια για συντηρήσεις και επιδιορθώσεις, καθώς και για άμυνα και αστυνόμευση. Πέμπτο, αύξηση των κεφαλαιουχικών δαπανών κατά 12% (1,09 δισ. προϋπολογισθείσες δαπάνες για το 2024), η οποία, σύμφωνα με τα κατατεθέντα στοιχεία, οφείλεται στην προώθηση συγχρηματοδοτούμενων έργων και σχεδίων, περιλαμβανομένων όσων έχουν περιληφθεί στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς και στην προώθηση έργων υπό κατασκευή. Έκτο, αύξηση των δαπανών εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους κατά 68,6% (3,37 δισ. προϋπολογισθείσες δαπάνες για το 2024). Έβδομο, αύξηση κατά 16% των μεταβιβαστικών πληρωμών (3,70 δισ. προϋπολογισθείσες δαπάνες για το 2024), περιλαμβανομένων των κοινωνικών παροχών, των χορηγιών προς κρατικούς οργανισμούς δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, των χορηγιών στις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και των συνεισφορών στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, στο ΓεΣΥ και στον προϋπολογισμό της Ε.Ε.
Φουσκώνει λόγω υπαλλήλων
Ο υπουργός Οικονομικών κατέθεσε στη Βουλή συνολικά 44 τροποποιήσεις του κρατικού προϋπολογισμού του 2024 για σκοπούς ενσωμάτωσής τους στον κυρίως προϋπολογισμό και υποβολής τους προς έγκριση από την ολομέλεια του σώματος. Όπως σχετικά σημειώνεται, μετά την έγκριση του προϋπολογισμού για το 2024 από το Υπουργικό Συμβούλιο και την κατάθεσή του στη Βουλή των Αντιπροσώπων, διαπιστώθηκε η ανάγκη τροποποίησης του νομοσχεδίου, προκειμένου να προστεθούν ή/και αφαιρεθούν ή/και μεταφερθούν πιστώσεις στον προϋπολογισμό του 2024 και να ρυθμιστούν ζητήματα προσωπικού. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τα κατατεθέντα στοιχεία οι συνολικές αυξήσεις στις προβλεπόμενες δαπάνες από την έγκριση των προτεινόμενων τροποποιήσεων υπ’ αριθμό 1 έως 43 ανέρχονται στα 66 εκατ. για το 2024, στα 30,8 εκατ. για το 2025, ενώ για το 2026 προβλέπεται μείωση κατά 1,64 εκατ. ευρώ. Περαιτέρω, σε σχέση με την υπ’ αριθμό 44 τροποποίηση, η πρόσθετη δαπάνη για το έτος 2024 εξαρτάται από τα δεδομένα έκαστου επηρεαζόμενου υπαλλήλου και δεν είναι δυνατό να εκτιμηθεί. Σε βάθος χρόνου, με βάση σχετική αναλογιστική μελέτη εκτιμάται ότι η μέση ετήσια πρόσθετη δαπάνη για μισθούς και συνταξιοδοτικά ωφελήματα θα κυμαίνεται στα 25 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται περαιτέρω ότι, στο στάδιο της εξέτασης των υπό αναφορά τροποποιήσεων, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού αποφάσισε να μην εγκρίνει την υπό αναφορά κυβερνητική τροποποίηση, προβαίνοντας παράλληλα στην υποβολή, εκ μέρους της, σχετικής τροπολογίας η οποία τροποποιεί την υφιστάμενη Σημείωση 13 του κρατικού προϋπολογισμού και επιπρόσθετα ζήτησε από το αρμόδιο υπουργείο όπως τροποποιήσει δεόντως την υπό αναφορά 6 κυβερνητική τροποποίηση, η οποία αφορά στην κατάργηση θέσεων στην Υπηρεσία Συνεργατικών Εταιρειών. Ως εκ τούτου, του υπουργείο Οικονομικών με επιστολή του –ημερομηνίας 13 Δεκεμβρίου 2023– κατέθεσε αναθεωρημένη την υπό αναφορά 6η κυβερνητική τροποποίηση, την οποία η επιτροπή έκανε αποδεκτή.
Διαφορετικές οι απόψεις
Σε σχέση με τον προϋπολογισμό για το 2024 εκφράζονται διιστάμενες απόψεις από τα μέλη της Επιτροπής Οικονομικών. Ειδικότερα, ορισμένα εξ αυτών εκφράζουν την άποψη ότι ο υπό αναφορά προϋπολογισμός είναι ισορροπημένος, διατηρεί δηλαδή τη δημοσιονομική σταθερότητα, δημιουργώντας συνθήκες βιώσιμης ανάπτυξης σε βασικούς τομείς της οικονομίας, ενισχύοντας παράλληλα την κοινωνική συνοχή. Αντίθετα, άλλα μέλη της επιτροπής εκφράζουν την άποψη ότι ο προτεινόμενος προϋπολογισμός αδυνατεί να προωθήσει ένα δικαιότερο μοντέλο ανάπτυξης της οικονομίας, καθώς και πολιτικές ουσιαστικής ενίσχυσης του κοινωνικού κράτους. Σημειώνουν παράλληλα ότι αποτελεί ένα προϋπολογισμό ο οποίος δεν λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες των πολιτών, ειδικότερα των χαμηλομεσαίων στρωμάτων της κοινωνίας, των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και δεν αντιμετωπίζει τις προκλήσεις που αφορούν στην ακρίβεια, στην ενεργειακή κρίση και στα ψηλά επιτόκια.
