Του Γιάννη Ιωάννου
Καθώς η ένταση Δύσης-Ρωσίας με φόντο την υπερσυγκέντρωση ρωσικών στρατευμάτων στα ανατολικά σύνορα της Ουκρανίας ξεδιπλώνεται σε πλήρη έκταση, η χθεσινή δήλωση του Αμερικανού Προέδρου, Τζο Μπάιντεν, ότι πιστεύει πως η Μόσχα «θα κάνει κάτι» αναφορικά με το ενδεχόμενο μια ρωσικής εισβολής χρήζει ιδιαίτερης αποκωδικοποίησης. Κι αυτό διότι στο πρώτο επίπεδο ανάλυσης Δύση και Ρωσία δεν έχουν κατορθώσει να καταλήξουν κάπου ως προς τον μεταξύ των διάλογο ενώ σε ένα δεύτερο επίπεδο ανάλυσης, ο Αμερικανός Πρόεδρος φαίνεται πως θέλει να αποστείλλει πολλαπλά μηνύματα σε πολλούς, πέραν του Πούτιν, αποδέκτες.
Η επίμαχη πρόβλεψη
Η πρόβλεψη Μπάιντεν ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν «θα κινηθεί» προς το εσωτερικό της Ουκρανίας, σημειώνοντας ωστόσο πως μια εισβολή «ευρείας κλίμακας» θα προκαλέσει τη σφοδρή απάντηση εναντίον της Ρωσίας, «που θα κοστίσει ακριβά στη χώρα και στην οικονομία της», είναι μια τυπική δήλωση ενός ηγέτη που θέλει α. να προκαταλάβει τις εξελίξεις και β. να σηματοδοτήσει πως μια πρόβλεψη ως προς το worst case scenario (σύρραξη) δεν θα είναι χωρίς κόστος για τον επιτιθέμενο. Οι δύο αυτές διαστάσεις της ειλικρινούς, επί της αρχής, πρόβλεψης του Αμερικανού Προέδρου εξυπηρετούν συνεπώς τόσο το reality check ως προς τις αντικειμενικές συνθήκες, επί του πεδίου, της υπό ξεδίπλωσης κρίσης όσο και τον έλεγχο του επιμέρους tempo σε πολλαπλά επίπεδα (δημόσιας πολιτικής, πολιτικά και στρατιωτικά).
Που απευθύνεται ο Μπάιντεν
Πέραν του αν η πρόβλεψη Μπάιντεν επιβεβαιωθεί στην πράξη στο αμέσως επόμενο διάστημα, αυτό που καθίσταται σαφές είναι πως αποστέλλει πολλαπλά μηνύματα και σε διαφορετικούς αποδέκτες:
• Αρχικά στον ίδιο τον Πούτιν. Πως μια επιθετική πρωτοβουλία εναντίον της Ουκρανίας δεν θα γίνει χωρίς κόστος –σε στρατιωτικό και οικονομικό επίπεδο- για την Ρωσία. Ένα σημείο που εξυπηρετεί την υπενθύμιση της αποτροπής (deterrence) στον αντίπαλο
• Γενικά ως προς τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις. Η επίγνωση ότι στο τέλος μια σύγκρουση Δύσης-Ρωσίας με φόντο το Ουκρανικό είναι αναπόφευκτη, μπορεί να λειτουργήσει αποκλιμακωτικά επί του πρακτέου. Είναι μια ρεαλιστική διαπίστωση που μπορεί να οδηγήσει όλα τα εμπλεκόμενα μέρη στο να εντείνουν τις προσπάθειες για αποκλιμάκωση και διάλογο και, καταληκτικά, να οδηγήσει στην ίδια την αποφυγή ενός νέου γύρου πολεμικών συγκρούσεων και
• Στέλνει, κυρίως προς την ΕΕ και επιμέρους στις ηγεσίες της Γερμανίας και της Γαλλίας, ένα μήνυμα «ευρωατλαντικών» προεκτάσεων μιας και στο εν λόγω μέτωπο διακρίνεται πως υπάρχει –για σειρά λόγων- απόκλιση ως προς μια ενιαία και ολιστική στάση απέναντι στην ρωσική επιθετικότητα. Ακριβώς για αυτό τον λόγο κι ο Αμερικανός Πρόεδρος θέτει κάπως, μικροσκοπικά, την πρόβλεψή του: «Μάλλον θα γίνει κάτι... αλλά αν είναι ευρείας κλίμακας θα επιφέρει αυτό». Μια πρόβλεψη που παράλληλα «εγκαλεί» την ευρωπαϊκή ηγεσία πέραν της προειδοποίησης προς την Μόσχα για πολλαπλή ανταπόδωση (retaliation)
Τι να αναμένουμε
Η πρόβλεψη Μπάιντεν δείχνει προς την συνέχεια των εξελίξεων με τρία να είναι τα κυρίαρχα σενάρια:
• μιας ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία σε πλήρη έκταση (από την χερσόνησο της Κριμαίας και στον άξονα προέλασης από τα ανατολικά σύνορα της χώρας ως τα όρια του Δνείπερου ποταμού). Δεν είναι, ακόμη, το κυρίαρχο σενάριο
• μιας ρωσικής επιθετικότητας στο πεδίο της σύγκρουσης 2014-2022 –επί των περιοχών στα ανατολικά σύνορα που βρίσκονται σε κατάσταση frozen-conflict. Σενάριο που είναι και κυρίαρχο
• το σενάριο, που δεν πρέπει να αποκλειστεί, του να δοθεί παράταση στον διάλογο και την διπλωματική διαμεσολάβηση προκειμένου να μην υπάρξει σύγκρουση με στρατιωτικούς όρους
Καθώς ο... παγετός υποχωρεί στην ανατολική Ουκρανία, η συνέχεια θα δοθεί λίαν συντόμως ως προς το τι θα συμβεί.
