Του Γιώργου Σκαφιδά
Ολα τα βλέμματα στρέφονται στην Ουάσιγκτον αυτές τις ημέρες, με σημείο αναφοράς κυρίως δύο εξελίξεις: την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ που αναμένεται στις 20 Ιανουαρίου από τη μία πλευρά, και την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου για την απαγόρευση ή μη του TikTok που θα πρέπει να έχει ανακοινωθεί πριν από τις 19 Ιανουαρίου από την άλλη.
Τον Απρίλιο του 2024, ο Τζο Μπάιντεν είχε βάλει την υπογραφή του σε νόμο –εγκεκριμένο με μεγάλη διακομματική πλειοψηφία από το Κογκρέσο– που ζητούσε από την ByteDance, την κινεζική μητρική εταιρεία του TikTok, να πουλήσει την εν λόγω video-sharing εφαρμογή σε κάποια άλλη εταιρεία (προφανώς όχι κινεζικών συμφερόντων), εάν θέλει εκείνη να συνεχίσει να είναι διαθέσιμη μέσω των app stores στους χρήστες εντός των αμερικανικών συνόρων.
Για «την προστασία των Αμερικανών»
Σημειώνεται ότι εκείνη η απόφαση ελήφθη με το αιτιολογικό της προάσπισης της αμερικανικής εθνικής ασφάλειας, εξ ου και η ονομασία του σχετικού νόμου που αναφερόταν στην ανάγκη προστασίας των Αμερικανών από εφαρμογές που ελέγχονται από ξένους αντιπάλους των ΗΠΑ (Protecting Americans from Foreign Adversary Controlled Applications Act-PAFACA).
(AP Photo/Martin Meissner, File)
«Μπορεί ένα app να θεωρηθεί απειλή για την εθνική ασφάλεια;» Εάν κρίνουμε από τις αποφάσεις της αμερικανικής πολιτικής ηγεσίας, αλλά και από τα δυτικά μπλοκ στο TikTok που έχουν προηγηθεί, τότε μάλλον «ναι».
«Η απαγόρευση πρόκειται να τεθεί σε ισχύ έπειτα από ένα διάστημα 270 ημερών, εκτός και αν η ByteDance πουλήσει εν τω μεταξύ το TikTok σε κάποια μη κινεζική εταιρεία», γράφαμε στην «Κ» στις 24 Απριλίου του 2024.
Εκείνες οι 270 ημέρες πέρασαν και πλέον πλησιάζει η ώρα της (τελικής;) κρίσης, η οποία έρχεται μάλιστα να συμπέσει χρονικά με την ορκωμοσία του νεοεκλεγέντος στην προεδρία των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.
Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ εξετάζει, αυτές τις ημέρες, τη συνταγματικότητα όσων αποφάσισαν τα σώματα του αμερικανικού Κογκρέσου πέρυσι (PAFACA) αναφορικά με το TikTok, το οποίο βέβαια από την πλευρά του, όπως ήταν αναμενόμενο, κινήθηκε νομικά ενάντια στο δίλημμα «πώληση ή απαγόρευση» που επιχείρησαν να του επιβάλουν (υποστηρίζοντας εν προκειμένω ότι αυτή η απαγόρευση παραβιάζει τη σχετική με την ελευθερία της έκφρασης Πρώτη Τροπολογία του αμερικανικού Συντάγματος).
Η εκτίμηση πάντως που υπάρχει είναι ότι το Ανώτατο Δικαστήριο θα «επικυρώσει» τις περυσινές αποφάσεις, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την απαγόρευση του TikTok στις ΗΠΑ, μια απαγόρευση που θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ ξεκινώντας από την ερχόμενη Κυριακή, 19 Ιανουαρίου.
Το θέμα δεν είναι απλό καθώς το TikTok έχει πάνω από 170 εκατομμύρια χρήστες μόνο στις ΗΠΑ, πολλοί από τους οποίους αξιοποιούν μάλιστα την εν λόγω εφαρμογή για επαγγελματικούς λόγους, ως μέσω διαφημιστικής προώθησης υπηρεσιών και αγαθών.
(AP Photo/Alex Brandon)
O ίδιος ο Τραμπ είχε συνάντηση με τον διευθύνοντα σύμβουλο του TikTok, Σου Ζι Τσιου, στο Μαρ-α-Λάγκο της Φλόριντα τον περασμένο μήνα. Υστερα από αυτή τη συνάντηση, παραδέχθηκε ότι έχει «αδυναμία» στην εν λόγω εφαρμογή μέσω της οποίας «κέρδισε» πολλούς νεότερους σε ηλικία ψηφοφόρους στις τελευταίες προεδρικές εκλογές. Σημειώνεται ότι ο Ντόναλντ Τραμπ διαθέτει λογαριασμό στο TikTok (@realdonaldtrump), που μετρά… σχεδόν 15 εκατομμύρια ακολούθους.
Τα βασικά σενάρια
Τι θα μπορούσε να γίνει πρακτικά, από τις 19 Ιανουαρίου και έπειτα; Τα σενάρια που ανοίγονται μπροστά είναι κατά βάση τέσσερα:
1. Η εφαρμογή της απόφασης απαγόρευσης αποκτά μια νέα παράταση 270 ημερών, ώς τις 15 Οκτωβρίου του 2025, ή λιγότερων. Τρεις γερουσιαστές και ένας βουλευτής του Δημοκρατικού κόμματος έσπευσαν να προωθήσουν νομοσχέδιο (Extend the TikTok Deadline Act) που θα εξασφαλίζει αυτήν την παράταση, ενώ ο ίδιος ο Τραμπ έχει ζητήσει από το Ανώτατο Δικαστήριο να καθυστερήσει την απόφασή του, δίνοντάς του έτσι τον χρόνο που χρειάζεται προκειμένου να διαπραγματευτεί ο ίδιος μια συμφωνία διευθέτησης του ζητήματος.
2. Η απαγόρευση τίθεται σε ισχύ. Το TikTok δεν εξαφανίζεται από τα κινητά τηλέφωνα των χρηστών του στις ΗΠΑ. Εξαφανίζεται όμως από τα app stores, όπερ σημαίνει ότι δεν μπορούν να το εγκαταστήσουν νέοι χρήστες, ούτε να το επανεγκαταστήσουν όσοι το διέγραψαν. Οσο για τους υπάρχοντες χρήστες, εκείνοι θα χάσουν την πρόσβαση σε όλες τις μελλοντικές ενημερώσεις (updates), πράγμα το οποίο πρόκειται όμως να καταστήσει την εφαρμογή που θα έχουν στη διάθεσή τους παρωχημένη και –συν τω χρόνω– άχρηστη.
3. Η απαγόρευση τίθεται σε ισχύ. Το TikTok εξαφανίζεται από τα κινητά τηλέφωνα των χρηστών του στις ΗΠΑ, με απόφαση της μητρική του εταιρείας που είναι η κινεζική ByteDance. Δημοσιεύματα που είδαν το φως τις περασμένες ημέρες (The Information, Reuters), υποστηρίζουν ότι η ByteDance θα μπορούσε να ρίξει λάδι στη φωτιά της σινοαμερικανικής κόντρας, προχωρώντας σε ένα τέτοιου τύπου immediate shut-off (άμεσο κλείσιμο), το οποίο θα έχει τη μορφή αντιποίνων καθώς δεν είναι αυτό που είχαν στο μυαλό τους οι Αμερικανοί νομοθέτες όταν προωθούσαν την επίμαχη «πώληση ή απαγόρευση».
(Ludovic Marin, Pool via AP)
4. Το TikTok παραμένει διαθέσιμο στις ΗΠΑ μέσω των app stores (σαν μην έχει συμβεί τίποτα για τους Αμερικανούς χρήστες του), καθώς η ιδιοκτήτρια εταιρεία αποφασίζει τελικώς να το πουλήσει όπως της ζητεί η αμερικανική πλευρά. Ποιος θα μπορούσε να το αγοράσει; Το Bloomberg παρουσίασε προ ημερών ως πιθανό αγοραστή τον… Ελον Μασκ, με την πλευρά του TikTok να σπεύδει ωστόσο να διαψεύσει αυτήν την «είδηση» ως απολύτως ανυπόστατη («pure fiction»). Υπενθυμίζεται, πάντως, ότι ο Τραμπ είχε παρουσιαστεί, το 2020, να δίνει το πράσινο φως σε μια συμφωνία εξαγοράς του TikTok από τις αμερικανικές Oracle και Wal-Mart, η οποία ωστόσο στην πορεία εκτροχιάστηκε.
