Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται ότι περνούν υπερβολικό χρόνο στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, και οι στατιστικές το επιβεβαιώνουν: οι ενήλικες στις ΗΠΑ αφιερώνουν κατά μέσο όρο πάνω από δύο ώρες την ημέρα στις πλατφόρμες των social media, ενώ οι έφηβοι ξοδεύουν τουλάχιστον διπλάσιο χρόνο.
Ειδικοί προειδοποιούν ότι αυτές οι εφαρμογές αξιοποιούν μηχανισμούς του εγκεφάλου που συνδέονται με το αίσθημα της επιβράβευσης και οι αλγόριθμοι που προσπαθούν να μας τραβήξουν την προσοχή, μάς δημιουργούν την ανάγκη να παραμένουμε συνδεδεμένοι ακόμα και σε βαθμό εθισμού.
Κάθε ειδοποίηση ή θετική αντίδραση στα κοινωνικά μέσα προκαλεί την απελευθέρωση ντοπαμίνης, της χημικής ουσίας που συνδέεται με την ευχαρίστηση. Αυτή η συνεχής διέγερση, όμως, μπορεί να προκαλέσει ανισορροπία. Ο εγκέφαλος αρχίζει να παράγει όλο και λιγότερη ντοπαμίνη ή να μειώνει την ευαισθησία του σε αυτήν, κάτι που μας εξωθεί σε ολοένα και πιο συχνή χρήση των social media. Αυτή η κατάσταση, γνωστή ως «έλλειμμα ντοπαμίνης» μπορεί να επηρεάσει την ψυχική μας υγεία, αυξάνοντας το άγχος και την απογοήτευση.
Η προσωρινή αποχή από τα κοινωνικά δίκτυα, ακόμα και για τρεις ή τέσσερις εβδομάδες, μπορεί να δώσει στον εγκέφαλο την ευκαιρία να ανακάμψει. Ειδικοί προτείνουν αποχή διάρκειας ενός μήνα για να επιτευχθεί ουσιαστική επαναφορά, αν και μικρότερα διαλείμματα μπορούν επίσης να είναι ευεργετικά. Ερευνες έχουν δείξει ότι ακόμη και μια τριήμερη αποχή μπορεί να βελτιώσει το αίσθημα αυτοεκτίμησης και να μειώσει τα αρνητικά συναισθήματα, ιδιαίτερα στους εφήβους.
Οι πρώτες μέρες μιας τέτοιας «αποτοξίνωσης» είναι συνήθως οι πιο δύσκολες, καθώς μπορεί κανείς να νιώσει ανεξήγητη ανησυχία ή έντονη επιθυμία επιστροφής στην οθόνη των newsfeed. Αυτή η φάση, ωστόσο, είναι προσωρινή. Με την πάροδο του χρόνου, ο εγκέφαλος προσαρμόζεται, και η ανάγκη για συνεχή σύνδεση μειώνεται. Μάλιστα, πολλοί που ολοκληρώνουν ένα διάστημα αποχής αναφέρουν ότι νιώθουν πιο ήρεμοι και ικανοποιημένοι.
Η υποστήριξη από φίλους ή ομάδες μπορεί να βοηθήσει στην προσαρμογή, μετριάζοντας το όποιο αίσθημα απομόνωσης.
Μετά από ένα διάλειμμα, είναι σημαντικό να θέσουμε νέους κανόνες στη χρήση των κοινωνικών μέσων. Αυτοί μπορεί να περιλαμβάνουν τον περιορισμό του χρόνου που αφιερώνουμε online, την απενεργοποίηση ειδοποιήσεων ή την «απομάκρυνση» των συνδεδεμένων συσκευών από το υπνοδωμάτιο, σημειώνει σε ανάλυσή του το National Geographic. Εναλλακτικά, μπορούμε να αντικαταστήσουμε την χρήση με πιο ουσιαστικές δραστηριότητες, όπως η φυσική άσκηση, η ανάγνωση ή η δημιουργική απασχόληση.
Ειδικοί σχολιάζουν πως τα τακτικά διαλείμματα από τα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να βοηθήσουν και στη διαμόρφωση μιας υγιέστερης σχέσης με αυτά, και μας ωθούν να εστιάσουμε σε δραστηριότητες που ενισχύουν την ψυχική μας υγεία και την ποιότητα ζωής μας.
Με πληροφορίες από National Geographic
