Τα Ιουλιανά
Βαρύθυμα ξημέρωσε η Τρίτη. Κι έτσι άκεφα κύλησε η μέρα ώς την απογευματινή σύναξη του καρέ στο διαμέρισμα της οδού Κωστή Παλαμά. Οι κυρίες, πράγμα σπάνιο, ήταν βυθισμένες στις σκέψεις τους. Σαν να μην είχαν να πουν πολλά. Ή μάλλον, σαν να μην ήθελαν να μιλήσουν για όσα σκοτείνιασαν την ψυχή τους το προηγούμενο βράδυ. «Είναι δύσκολο να πιστέψω πως μας τους έφερε η θάλασσα της Κερύνειας» ψιθύρισε η Ιουλία τους στίχους του Κώστα Μόντη. Κι έπειτα, «Ο υποβολέας της συνείδησής μας» συμπλήρωσε, χαμογελώντας πικρά. Όταν έφερε η Ρωσίδα τα gin and tonic τής ζήτησε να τα πάει πίσω. «Μια μπύρα με αυτή τη ζέστη ίσως είναι καλύτερη» είπε.
Παγωμένες μπύρες έπιναν, οι άντρες κυρίως, εκείνο το καλοκαίρι. Ώσπου ξέσπασε το κακό και το σάλιο τους έγινε λάσπη. «Τόσος πόνος, τόσος θυμός, πώς ξεθύμαναν έτσι;» αναρωτήθηκε η Κουλλίτσα. Αυτό γυρόφερνε στο μυαλό της όλο το προηγούμενο βράδυ. Κατέβηκε στην τάφρο της Πύλης Αμμοχώστου και κάθισε σε μια πλαστική καρέκλα μονάχη. Τα πόδια της την πήγαν ώς εκεί δίχως να το καλοσκεφτεί. Πολύς ο κόσμος. Μερικές χιλιάδες άνθρωποι που θέλησαν με την παρουσία τους στη συναυλία μνήμης να δηλώσουν κάτι. «Ότι μας τσιμπάνε οι μέλισσες και το νιώθουμε» είπε.
Αλλά τότε, γιατί αισθάνεται όλη αυτή τη σκοτεινιά μέσα της; Τα τραγούδια του Μίκη ήταν εκεί, η φωνή της Φαραντούρη και οι άνθρωποι που τραγούδαγαν «τους παλιούς μου φίλους καλώ με φοβέρες και μ’ αίματα» επίσης. «Σαν τι να άλλαξε;» αναρωτήθηκε η Κουλλίτσα. Χωρίς να περιμένει όμως απάντηση καθώς ήξερε –όλες ήξεραν– πως πρόκειται για κάτι πολύ πιο βαθύ που ξεπερνά τους στίχους, τα λόγια και τα συνθήματα. «Ο χρόνος είναι ύπουλος. Δεν γιατρεύει αλλά καλύπτει με μια παχιά στρώση σκόνης τον παλιό θυμό. Το 1975, στη συναυλία του Θεοδωράκη στο ΓΣΠ, κρεμόμασταν από τις λέξεις. Κάθε σύμφωνο, κάθε φωνήεν, τόνος, ψιλή ή δασεία μάς ένωνε. Αυτό χάθηκε. Ο συνεκτικός κρίκος που μας κράταγε ενωμένους. Ο αδυσώπητος χρόνος…» είπε.
«Ο χρόνος πάντως δεν φαίνεται να επούλωσε το τραύμα» μουρμούρισε η Ιουλία. «Γι’ αυτό είναι τόσες πολλές οι χαρακιές στις ψυχές αυτών που υπέφεραν. Όπως ο πατέρας του…» συμπλήρωσε. Η μάνα του. Ο πατέρας του. Οι ανείπωτες ιστορίες τους.
Για τη μάνα του, τα είπε πρόσφατα η Αλεξία Παπαλαζάρου κάτω από τα φώτα της σκηνής, ανασηκώνοντας το πέπλο που κάλυπτε την οικογενειακή τραγωδία. Για τη μάνα της την Αγαθονίκη, που την έθαψαν με δύο μαξιλαροθήκες με κόκκαλα. Στη μία ήταν τα οστά του Κυριάκου. Στην άλλη του Σωτήρη. Τα δύο παιδιά του Παπαλάζαρου. Τα αδικαίωτα θύματα μιας τραγωδίας, με τους θύτες να κυκλοφορούν ακόμα ανενόχλητοι.
«Για τον πατέρα του είναι το ντοκιμαντέρ του Κλείτου Κλείτου. Για τον πατέρα του που υπήρξε γι’ αυτόν ένα μυστήριο, μια ολόκληρη ζωή, βυθισμένος στα έγκατα του εαυτού του. Ώσπου αποφάσισε να του μιλήσει» είπε η Ιουλία. Το βράδυ της Δευτέρας, 15 του Ιούλη, προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ στον Alpha. Κι αυτός ο άντρας –ο πατέρας του– αφηγήθηκε όσα τρομακτικά έζησε στις τουρκικές φυλακές. 3,5 μήνες αιχμάλωτος σε έναν παρατεταμένο εφιάλτη. Θυμάται και τα μάτια του υγραίνονται, έπειτα από μισό αιώνα σιωπής, ενώ η ζωή τράβαγε την ανηφόρα. «Τσακισμένοι άνθρωποι, που ο πόλεμος άφησε επάνω τους ανεξίτηλα σημάδια. Αλλά εμείς, πάντα γι’ άλλους μιλάμε…».
«Πάντα γι’ άλλους μιλάμε, έτσι δεν πονάμε, έτσι ξεχνάμε» επανέλαβε σιγανά η Ιουλία. «Στον μικρόκοσμό μας όπου επιπλέει η σαβούρα της επικαιρότητας… Το ροζ δωμάτιο της Ιωάννας – Μελωδίας, λουλούδια, μπαλόνια, σκηνικό από νοβοπάν για να χωράει η ζωή στα μέτρα των πρωινάδικων. Η επίσκεψη της νονάς του Μαυρίκιου –η κυρία Άντρη ντύθηκε Άσκοτ!– η ευτυχής μαμά Ιλάειρα ζει το όνειρο των 15 λεπτών δημοσιότητας –αθάνατε Γουόρχολ!– ένα τρυφερό ενσταντανέ του κοιμισμένου βρέφους στην αγκαλιά του εξωστρεφούς μπαμπά του. Έκανε κακάκια η Ιωάννα – Μελωδία; Ιδού το αμείλικτο ερώτημα, αγωνιζόμενε κυπριακέ λαέ» σάρκασε η Ιουλία Παλαιολόγου Ουίλσον.
Ο ιστορικός του μέλλοντος, αν έχει κέφια, ίσως καταγράψει το παράλληλο σύμπαν αυτού του νησιού που, παρά την αναπηρία του, δεν διστάζει να αποθεώνει το γελοίο. Και τότε, ίσως δει τα βίντεο του ευρωβουλευτή, ο οποίος χαριεντίζεται στις Βρυξέλλες σαν να βρίσκεται σε θεματικό πάρκο ενηλίκων. «Λογικό, αν αναλογιστούμε το απόσταγμα σοφίας που μοιράστηκε μαζί του ο μέντοράς του» σχολίασε σκωπτικά η Ιουλία.
Το βίντεο στο εξοχικό του Χριστόφορου Τορναρίτη είναι διαφωτιστικό για όσα συναρπαστικά ακολούθησαν. Λέει ο Νεβερσαρέντερ εν τη σοφία του: «Αν αυτή τη στιγμή σβήσει ο ήλιος, να ξέρεις ό,τι έχεις 9 λεπτά και 22 δευτερόλεπτα για να μαγειρέψεις αυγά τηγανητά με μπέικον, πριν ανατιναχτεί η γη». «Φανταστείτε ότι θα γίνει, και ζήστε τα τελευταία 9 λεπτά της ζωής σας» προέτρεψε ο Φειδίας τον λαό του.
«Πάντα γι’ άλλους μιλάμε» είπε η Ιουλία κι άφησε τη Χαρούλα να γράψει τον επίλογο αυτής της δύσκολης βδομάδας: «οι καιροί να στη φέρνουν / τα μυαλά σου να γδέρνουν / να ζητάς να κουρνιάσεις / και να βρίσκεις οάσεις / στις ψυχώσεις των άλλων / που έχουνε για περιβάλλον / ίδιες φάτσες με σένα / γόνατα λυγισμένα / όνειρα ξεχασμένα».
stavros.christodoulou@gmail.com
