Του Πάρη Δημητριάδη
Από ασυνόδευτος ανήλικος που έφτασε στην Κύπρο με βάρκα, ο David Pereira κατόρθωσε μόνος του, χωρίς οικογένεια και χωρίς οικείους, να μάθει απταίστως ελληνικά, να τελειώσει το δημόσιο σχολείο και να αριστεύσει στην Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου, στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής. Η αίτηση ασύλου του απορρίφθηκε.
Πρώτη φορά με τον Ντέιβιντ γνωριστήκαμε πέρσι, όταν μέσω ενός καλού συναδέλφου είχα πληροφορηθεί για τον παραλογισμό που βιώνει από το κράτος μας. Το ραντεβού μας το δίνουμε στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, όπου φέτος έχει μπει αισίως στο τρίτο έτος της Αρχιτεκτονικής στην Πολυτεχνική Σχολή. «Εντάξει, μου αρέσει η αρχιτεκτονική, δεν μπορώ να πω ότι δεν μου αρέσει», αναφέρει με τον δισταγμό ενός νέου και ταλαντούχου ανθρώπου, ο οποίος -τι ντροπή- αισθάνεται τύψεις να ονειρεύεται!
«…κι όπου βγει»
Αφού πηγαίνουμε στην πλατεία Ελευθερίας, για να βιντεογραφήσουμε συνέντευξη για την «Κ», ο Ντέιβιντ Περέιρα αρχίζει, σε θαυμάσια ελληνικά, να διηγείται την ιστορία του. Γεννημένος και μεγαλωμένος στην Γκάμπια της Αφρικής από συγγενείς που κάποια στιγμή έμαθε πως τελικά δεν ήταν οι γονείς του, όταν έγινε 17 ετών αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα του. «Η φυλή μας έχει μια παράδοση», εξηγεί «που σε αναγκάζει να περάσεις μια τελετή για να γίνεις άνδρας. Επειδή δεν ήθελα να περάσω από αυτή τη δοκιμασία, η μόνη επιλογή που είχα ήταν να δραπετεύσω για να μην κινδυνεύσει η ζωή μου. Να ρισκάρω τα πάντα κι όπου βγει».
Ανήλικος και τρομοκρατημένος, βρέθηκε να διασχίζει οδικώς την έρημο μέχρι να φτάσει στις ακτές της Λιβύης, όπου από εκεί, σύμφωνα με όσα του είχε πει ένας γνωστός, θα έμπαινε σε βάρκα με σκοπό να πάει στην Ιταλία. «Για το ταξίδι δεν θέλω να μπω σε λεπτομέρειες», σημειώνει με αμηχανία. «Δεν το μετάνιωσα που το’ κανα, σίγουρα όμως ήταν μια τραυματική εμπειρία που θα προτιμούσα να μην είχα ζήσει. Σκόρπιοι πεθαμένοι άνθρωποι στον δρόμο σου, μπορεί να δεις κάποιον στην έρημο να σκοτώνεται μπροστά σου, καταστάσεις που δεν θέλω να θυμάμαι». Παρότι προορισμός του ταξιδιού ήταν η Ιταλία «τελικά καταλήξαμε Κύπρο».
Ζητώ από τον Ντέιβιντ να μου μιλήσει για την πρώτη εκείνη μέρα στο νησί μας. «Φτάσαμε νύχτα, συναντήσαμε έναν τύπο που μας είπε ότι πρέπει να πάμε Λευκωσία για να κάνουμε αίτηση και τη διαδικασία που χρειαζόταν. Δεν ήξερα τι έκανα, ήμουν ψυχολογικά τραυματισμένος. Απλώς ακολουθούσα».
«Ήμουν 17 χρονών», επαναλαμβάνει. «Εκείνη τη νύχτα κοιμηθήκαμε, εκεί, στις τουαλέτες» και όπως καθόμαστε στο παγκάκι γυρίζει και μας δείχνει με το χέρι του τις δημόσιες τουαλέτες στην Πλατεία Σολωμού. «Το πρωί μας είπαν να πάμε πρώτα στο Caritas και μετά που έμαθαν ότι είμαι ανήλικος, κάλεσαν μια κυρία από το Hope for Children για να έρθει να με πάρει. Από εκεί, ξεκίνησε η ζωή μου στην Κύπρο».
Τις πρώτες δύο με τρεις εβδομάδες στην Κύπρο δεν μπορούσε να εμπιστευτεί κανέναν, εκμυστηρεύεται. «Ήμουν συνέχεια στο δωμάτιό μου». Οι officers, όπως τους ονομάζει, ήταν πολύ βοηθητικοί και σταδιακά άρχισε να ξεμουδιάζει. «Ήταν διαθέσιμοι να με βοηθήσουν, κάτι πρωτοφανές για μένα. Δεν είχα μεγαλώσει με τέτοιο προνόμιο. Ποτέ δεν είχα το προνόμιο να επιλέξω, να λέω θέλω αυτό και θα το έχω. Σαν μια οικογένεια που δεν είχα ήταν στο Hope for Children».
Μετά από λίγο καιρό άρχισε να πηγαίνει σε δημόσιο σχολείο και συγκεκριμένα στον Κύκκο ενώ λόγω αναστήματος τον πήραν «σε κάποια ομάδα μπάσκετ» όπως μας λέει χαρακτηριστικά. «Δεν είχα ιδέα πώς να παίξω μπάσκετ άρα φαντάσου τι γίνεται. Απλώς είχα το ύψος!» προσθέτει γελώντας.
Άπταιστα ελληνικά και πανεπιστήμιο
Ακούγωντας τον Ντέιβιντ να μιλάει απταίστως ελληνικά, τον ρωτώ πώς κατόρθωσε να τα μάθει τόσο καλά. Όταν ήταν μικρός και πήγαινε σε εκκλησία στην Γκάμπια, αναφέρει, η γλώσσα των Ευαγγελίων ήταν τα αρχαία ελληνικά. «Ήταν η ορίτζιναλ γλώσσα της Βίβλου και ήθελα να τη μάθω. Εφαγα ώρες, πολλές ώρες γενικά να μάθω ελληνικά! Ατελείωτες ώρες στο Youtube και στο duolingo».
Σε ό,τι αφορά στην εισδοχή του στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, όπου στο πρώτο του έτος αρίστευσε κιόλας, όταν ήταν ακόμη μαθητής στο σχολείο δεν τολμούσε καν να σκεφτεί πως υπήρχε η πιθανότητα να σπουδάσει, όπως λέει ενδεικτικά. «Θυμάμαι να μιλώ με την καθηγήτρια μου στο λύκειο, λέγεται Ελένη και μου έλεγε, κοίτα, ήδη ξέρεις αρκετά ελληνικά, γιατί δεν κάθεσαι ακόμη ένα χρόνο να τα τελειοποιήσεις και να κάνεις αίτηση για το πανεπιστήμιο. Ακούστηκε καλή ιδέα. Τα κριτήρια ήταν ότι χρειαζόμουν απολυτήριο λυκείου και Β2 επίπεδο ελληνικών. Έκανα τη συνέντευξη και τελικά με δέχτηκαν με Β1 επειδή μάλλον ένιωσαν ότι μιλάω καλά ελληνικά. Μπήκα στο Πανεπιστήμιο Κύπρου στην Πολυτεχνική Σχολή και σπουδάζω αρχιτεκτονική». Γρήγορα ξεχώρισε με τις επιδόσεις του στα μαθήματα και αρίστευσε.
Απόρριψη ασύλου και ρατσισμός
Η αίτηση ασύλου μου απορρίφθηκε, συμπληρώνει μετά από όλο αυτό ο Ντέιβιντ Περέιρα. «Πήρε σχεδόν δύο χρόνια για να με καλέσουν για συνέντευξη. Είχα ήδη αρχίσει να σπουδάζω όταν έμαθα ότι απορρίφθηκα. Άρα φαντάσου, να έχω αρχίσει να σπουδάζω και να νιώθω ότι μπορεί να μην κατορθώσω να συνεχίσω. Μου είπαν ότι δεν πληρώ τα κριτήρια που απαιτούνται για να μου δώσουν προστασία».
Τον ρωτάω αν αισθάνεται πως βιώνει ρατσισμό. Η απλή απάντηση είναι ναι, απαντά, «υπάρχουν όμως διάφορες καταστάσεις και συνθήκες», συμπληρώνει. «Όταν μεγάλωνα στην Γκάμπια δεν ήξερα ότι υπήρχε ρατσισμός. Ειλικρινά. Η ζωή μου ήταν πολύ αθώα. Όταν ήρθα στην Κύπρο άρχισα να καταλαβαίνω τη διαφορά. Με βλέπει κάποιος και με κρίνει από το χρώμα του δέρματος μου. Θυμάμαι την πρώτη φορά που το κατάλαβα ήταν μια μέρα που πηγαίναμε στο σχολείο και περιμέναμε το λεωφορείο και περνούσαν κάποια αγόρια και έκαναν τους ήχους που κάνουν οι μαϊμούδες. Δεν ήξερα ότι ήταν κάτι ρατσιστικό, τότε. Δεν ήξερα. Τυχαία, είδα ένα βίντεο στο YouTube του Mario Balotelli στην Ιταλία που είναι μαύρος και είδα να κάνουν το ίδιο πράγμα. Τότε κατάλαβα τι είναι ρατσισμός».
Δικαίωμα στο όνειρο
Τι ονειρεύεται; «Θεωρώ ότι η κατάσταση μου είναι αβέβαιη άρα δεν θέλω να λέω ότι σε πέντε χρόνια επιθυμώ να γίνει αυτό. Δεν ξέρω καν τι θα γίνει αύριο. Μπορεί ξαφνικά να αναγκαστώ να σταματήσω τη σπουδή μου και να φύγω από την Κύπρο. Στόχος μου τώρα είναι να αποφοιτήσω. Να έχω το πτυχίο μου, να μπορώ να πάω αλλού ή να μείνω εδώ. Η κατάσταση στην Κύπρο, η κατάστασή μου τώρα, δεν μου επιτρέπει να κάνω μακρινά σχέδια και πλάνα».
«Καταλαβαίνω αυτούς που λένε ότι οι παράνομοι πρέπει να πάνε πίσω στις χώρες τους αλλά μου θυμίζει κάτι που έλεγε μια θεία ότι αν δεν το ζήσεις, δεν καταλαβαίνεις. Αν ήσουν εσύ, πώς θα ένιωθες; Αν ήταν το παιδί σου, πώς θα ένιωθες;»
Σήμερα ο πραγματικός πατέρας και η πραγματική μητέρα του Ντέιβιντ ζουν στην Πορτογαλία. Δεν μπορεί να τους επισκεφθεί. Ούτε στη Γκάμπια μπορεί να πάει αν θέλει επιστρέψει στην Κύπρο. Πουθενά δεν μπορεί να πάει. Ούτε πιστεύει ότι μπορεί να ονειρεύεται. Έχει πειστεί ότι δεν δικαιούται.
