Συχνά ακούμε να γίνεται αναφορά στη ζώνη άνεσης (comfort zone). Τι σημαίνει ο όρος αυτός; Πρόκειται για μία προσωπική νοητή περιοχή όπου νιώθουμε άνεση, οικειότητα και ασφάλεια να υπάρχουμε, να δραστηριοποιούμαστε και να συμπεριφερόμαστε. Η συγγραφέας και ερευνήτρια Brene Brown την περιγράφει ως κατάσταση «στην οποία ελαχιστοποιείται η αβεβαιότητα, η έλλειψη και η τρωτότητα και στην οποία θεωρούμε ότι θα έχουμε πρόσβαση σε αρκετή αγάπη, τροφή, ταλέντο, χρόνο, θαυμασμό. Όπου αισθανόμαστε ότι έχουμε κάποιο έλεγχο».
Προκύπτει ότι η ζώνη άνεσης αποτελεί ένα οριοθετημένο χώρο στον οποίο τα πράγματα είναι σε μεγάλο βαθμό ελεγχόμενα, προβλέψιμα και βολικά, με αποτέλεσμα να απουσιάζει το άγχος, η ένταση και το ρίσκο, ενώ η απόδοση μας εμφανίζει ένα σταθερό επίπεδο. Εκ πρώτης όψεως μοιάζει με τον ιδανικό χώρο να ζούμε, δεδομένου ότι δεν καλούμαστε να αποδείξουμε κάτι περισσότερο από αυτό που είμαστε ήδη.
Πόσο μας εξυπηρετεί άραγε η παραμονή στο χώρο αυτό; Η ανθρώπινη φύση υπαγορεύει την ανάγκη εξασφάλισης ενός χώρου, όπου θα μπορούμε να αισθανόμαστε ασφαλείς, να λειτουργούμε ελεύθερα και να ζούμε χαλαρά, χωρίς να αναλαμβάνουμε κάποιο κίνδυνο ή ρίσκο και κυρίως χωρίς να βγαίνουμε έξω από το καθορισμένο πλαίσιο δράσης μας. Αυτή την ανάγκη καλύπτει η ζώνη άνεσης. Είναι η «έδρα μας», εκεί όπου το παιγνίδι είναι δικό μας και η νίκη σίγουρη.
Μέχρι πότε όμως θα είμαστε ικανοποιημένοι μόνο με τις εντός έδρας νίκες; Γιατί, ενώ μας προσφέρουν τη σιγουριά και σταθερότητα, μας στερούν πολλά άλλα. Ενδεικτικά, αναφέρω τη δυνατότητα να θέσουμε νέους στόχους, η επίτευξη των οποίων επιβάλλει τη μετακίνηση μας σε άλλο πεδίο δράσης, την αλλαγή οπτικής, καθώς επίσης την ευκαιρία να πειραματιστούμε με καινοτόμες ιδέες, να ανακαλύψουμε κρυφά μας ταλέντα, να αξιοποιήσουμε κάποιες ήπιες δεξιότητες ή να υιοθετήσουμε νέες και να εξελιχθούμε.
Πώς θα βγούμε από τη ζώνη άνεσης για να διεκδικήσουμε κάτι σπουδαιότερο από το καθιερωμένο και φυσιολογικό; Πώς θα πετύχουμε την εκτός έδρας νίκη; Ένας απλός τρόπος είναι να κάνουμε μικρές αλλαγές στις καθημερινές μας συνήθειες. Για παράδειγμα, μπορούμε να επιλέξουμε ένα νέο δρομολόγιο για να πάμε στο γραφείο μας ή να βάλουμε στο πρόγραμμα μας μία βόλτα πριν επιστρέψουμε στο σπίτι. Τα βήματα της αλλαγής που επιδιώκουμε, σύμφωνα με την Brene Brown, πρέπει να είναι μικρά, σταθερά και να γίνονται συνειδητά στο ρυθμό και συχνότητα που μας ταιριάζει.
Άλλος τρόπος είναι να εμπιστευθούμε τον εαυτό μας όταν καλείται να πάρει γρήγορες αποφάσεις, καθώς αυτό ενισχύει την ευελιξία μας και καταργεί το μύθο ότι, για να έχουμε ένα καλό αποτέλεσμα πρέπει να στείψουμε το μυαλό μας.
Για να πετύχουμε την έξοδο από την ζώνη άνεσης χρειαζόμαστε ισχυρό κίνητρο, όπως την ανάγκη να δώσουμε μία νέα ευκαιρία στον εαυτό μας, να αποκτήσουμε γνώσεις και εμπειρίες ή να αυξήσουμε το επίπεδο της απόδοσης μας.
Στο σημείο αυτό τίθεται το καίριο ερώτημα σε ποιο χώρο είναι προτιμότερο να ζούμε, εντός ή εκτός της ζώνης άνεσης; Η απάντηση είναι υποκειμενική, ανάλογα με το πόσο ευτυχισμένοι είμαστε μέσα στη ζώνη άνεσης, πόσο επιθυμούμε μία αλλαγή και πόσο διατεθειμένοι είμαστε να αφήσουμε τη σιγουριά μας για την αλλαγή αυτή.
Ένα ασφαλές συμπέρασμα είναι ότι χρειάζεται να λειτουργούμε εντός, αλλά και εκτός της ζώνης άνεσης. Εντός, έχουμε το πλεονέκτημα να αξιολογούμε την κατάσταση, να συγκεντρώνουμε τις δυνάμεις μας και να οργανώνουμε την εξόρμηση έξω από τη ζώνη άνεσης. Εκτός, έχουμε το πλεονέκτημα να διευρύνουμε τους ορίζοντες μας, να εξοικειωθούμε με το άγνωστο, να ξεπεράσουμε τις φοβίες που μας καθηλώνουν και να πετύχουμε τη νίκη!
*Ιωάννα Ξανθούλη, Master Life Coach, Parent Coach, Accredited Practitioner Coach από τον IAPC&M (International Authority for Professional Coaching and Mentoring), μέλος της ICF Κύπρου και ICM (International Coaching and Mentoring) Ελλάδας.
