Kathimerini.gr
Νάνσυ Παναγουλοπούλου – nevronas.gr
Το Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης χαρακτηρίζεται ως αόρατο, τόσο λόγω των μη-εμφανών συμπτωμάτων του, όσο και εξαιτίας των λανθασμένων διαγνώσεων που αποδίδουν τα συμπτώματα του συγκεκριμένου συνδρόμου σε άλλες παθήσεις. Για αυτό και υπολογίζεται πως ένας μεγάλος αριθμός πασχόντων λαμβάνει λάθος διάγνωση ή μένει αδιάγνωστος.
Το Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης (CFS) είναι γνωστό και ως Μυαλγική Εγκεφαλομυαλγία (ME) ή Συστηματική Νόσος Κόπωσης και Έλλειψης Υπομονής (SEID) και πρόκειται για μια χρόνια πάθηση με τόσο σωματικές όσο και ψυχολογικές συνέπειες στον ασθενή.
Η νόσος έχει ένα περίπλοκο παρελθόν καθώς φαίνεται να υπήρχε ήδη από τον 19ο αιώνα αλλά αποδιδόταν στον όρο/ασθένεια-ομπρέλα «νευρασθένεια». Ξεκίνησε να διαγιγνώσκεται ως ανεξάρτητη πάθηση με διαφορετικές ονομασίες τον 20ό αιώνα, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να αναγνωρίζει επίσημα το Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης το 1969 αλλά η έρευνα γύρω από τη συμπτωματολογία του, το τρόπο διάγνωσής του και τα αίτιά του συνεχίζεται ακόμη και σήμερα.
Αίτια
Τα αίτια της νόσου μπορεί να είναι ψυχολογικά (π.χ. ως αντίδραση μετά από παρατεταμένο στρεσογόνο γεγονός) ή και σωματικά, καθώς το Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης ενδέχεται να είναι επιπλοκή κάποιας λοίμωξης όπως ερυθρά, ιός Epstein-Barr, ιός Ross River ή ανθρώπινος ερπητοϊός, χωρίς να περιορίζεται αυστηρά σε αυτούς τους ιούς αποκλειστικά. Φυσικά, τα αίτια του συνδρόμου αυτού μπορεί να είναι κληρονομικά ή και ορμονολογικά.
Αξιοσημείωτο είναι ότι το σύνδρομο αυτό πλήττει κυρίως τις γυναίκες 40-50 ετών αν και παρουσιάζεται και σε άνδρες. Ενδέχεται επίσης να παρουσιαστεί και στα πρώτα χρόνια της εφηβείας, δηλαδή στα 13-15 έτη. Γενικά όμως, δύναται να παρουσιαστεί σε κάθε ηλικία και φύλο.
Υπολογίζεται ότι περίπου το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού αντιμετωπίζει το Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης.
Διάγνωση και συμπτώματα
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη εξέταση για τη διάγνωση του Συνδρόμου Χρόνιας Κόπωσης, επομένως η διάγνωση πιθανότατα θα είναι μια αρκετά πολύπλοκη διαδικασία. Η πάθηση ονομάζεται «Σύνδρομο» ακριβώς λόγω της συνδρομής πολλών συστημάτων στην έκφρασή της. Αυτό είναι που κάνει και τη συμπτωματολογία της νόσου τόσο περίπλοκη, και εν τέλει τόσο δυσδιάγνωστη. Για αυτό ακριβώς είναι σημαντική η διαφορική διάγνωση, κατά την οποία θα αποκλειστούν άλλες ασθένειες με παρόμοια συμπτωματολογία όπως:
- Υποθυρεοειδισμός
- Διαταραχές ύπνου
- Ινομυαλγία
- Σοβαρή καταθλιπτική διαταραχή
- Σοβαρής μορφής παχυσαρκία
- Νόσος του Lyme
- Λύκος
- Πολλαπλή Σκλήρυνση
- Λοιμώδης Μονοπυρήνωση κ.α.
Ταυτόχρονα όμως δεν πρέπει να αποκλειστεί η περίπτωση συννοσηρότητας, δηλαδή ταυτόχρονης παρουσίας μιας άλλης νόσου στον ασθενή όσο παλεύει ήδη μία. Συγκεκριμένα, περίπου 1 στους 10 ασθενείς με ιό Epstein-Barr, ιό Ross River ή Coxiella burnetii (βακτήριο που προκαλεί τον πυρετό Q) ενδέχεται να αντιμετωπίσουν μια πάθηση που παρουσιάζεται ως Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης, σύμφωνα με το Αμερικάνικο Κέντρο Λοιμώξεων.
Παρενέργειες σκευασμάτων όπως αντιισταμινικά και αλκοολούχα παρουσιάζουν παρόμοια συμπτώματα, για αυτό άλλωστε το Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης διαγιγνώσκεται μετά από την παρουσία αρκετών συμπτωμάτων για 6 μήνες. Το κύριο και καθοριστικό σύμπτωμα της πάθησης είναι η αίσθηση γενικευμένης και διαρκούς κόπωσης που δεν ανακουφίζεται ακόμη και μετά από παρατεταμένη ανάπαυση. Μερικά ακόμα συμπτώματα είναι:
- Μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης
- Μυϊκοί πόνοι
- Μυϊκή ένταση που δεν ανακουφίζεται
- Πονοκέφαλοι και ημικρανίες
- Ξηρότητα λαιμού
- Διογκωμένοι λεμφαδένες κυρίως στο λαιμό και στη μασχάλη
- Διαταραγμένος ύπνος
Θεραπεία
Η θεραπεία του Συνδρόμου Χρόνιας Κόπωσης συνοψίζεται από την ανακούφιση του ασθενούς από τα συμπτώματα. Ως εκ τούτου, για την αντιμετώπιση των ψυχικών συμπτωμάτων συστήνεται η ψυχοθεραπεία, η άσκηση υπό την επίβλεψη ενός επαγγελματία υγείας όπως φυσικοθεραπευτή και η ισορροπημένη διατροφή. Αναφορικά με τη τελευταία, προτείνεται η κατανάλωση υγιεινών τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία και η τακτική ενυδάτωση, ενώ συνήθως προτείνεται και η κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων, και προσεκτική κατανάλωση καφεΐνης για τη διατήρηση σταθερών επιπέδων ενέργειας. Ενδέχεται να χορηγηθούν συμπληρώματα διατροφής ή και να οριστεί συγκεκριμένο πλάνο διατροφής, μετά από την καθοδήγηση ειδικού. Επίσης, ίσως δοθούν ελαφριά αντικαταθλιπτικά φάρμακα.
Για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων στο σώμα, παρόλο που οι αλλαγές στον τρόπο ζωής συνίστανται επίσης, ενδεχομένως να δοθούν συμπληρωματικά και άλλα φάρμακα ή σκευάσματα που αντιμετωπίζουν τον πόνο.
Επειδή όμως δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη θεραπεία για την αντιμετώπιση της πάθησης, οι θεραπείες του κάθε ασθενούς με Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης είναι προσωπικές και απευθύνονται ειδικά στον κάθε ασθενή κατόπιν συνεννόησης με ειδικό.
