Harvard Health Publishing
Μεγάλος αριθμός μελετών έχουν δείξει ότι όσο πιο χαμηλή είναι η αρτηριακή πίεσή σας, τόσο μεγαλύτερα τα οφέλη για την καρδιακή υγεία. Όμως, και πάλι παραμένει το ερώτημα: ποια είναι η «καλύτερη» τιμή αρτηριακής πίεσης για εσάς; Δυστυχώς, η απάντηση είναι σύνθετη και εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες.
Οι κατευθυντήριες οδηγίες των ΗΠΑ ορίζουν τη φυσιολογική αρτηριακή πίεση (ΑΠ) ως λιγότερο από 120/80 χιλιοστόμετρα στήλης υδραργύρου (mm Hg). Ως αυξημένη θεωρείται η συστολική ΑΠ από 120 έως 129 (ο επάνω αριθμός στη μέτρηση) και η διαστολική λιγότερο από 80 (ο κάτω αριθμός). Θεωρείται ως υψηλή ΑΠ (υπέρταση σταδίου 1) η συστολική από 130 έως 139 ή η διαστολική 80 με 89. Οι τιμές 140/90 mm Hg και άνω θεωρούνται ως υπέρταση σταδίου 2.
«Αυτοί οι γενικοί ορισμοί είναι πολύ καλοί, όμως αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι να παρέχεται ατομική αξιολόγηση και να εξετάζεται η κατάσταση της υγείας, ο τρόπος ζωής, το οικογενειακό ιστορικό και οι στόχοι του ατόμου, ώστε να προσδιοριστεί ποιος είναι ένας πρακτικός στόχος αρτηριακής πίεσης», λέει ο δρ Randall Zusman, διευθυντής του Τμήματος Υπέρτασης στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Καρδιολογικό Κέντρο του Massachusetts General Hospital. «Αυτή που είναι η καλύτερη τιμή για ένα άτομο, είναι συχνά διαφορετική για κάποιο άλλο».
Προσδιορίζοντας τον στόχο
Αν και μια φυσιολογική πίεση μικρότερη από 120/80 mm Hg αποτελεί έναν καλό στόχο, ο δρ Zusman πιστεύει ότι οποιαδήποτε τιμή κάτω από 130/80 mm Hg είναι επαρκής για τους περισσότερους. «Ορισμένοι άνθρωποι ίσως να δυσκολεύονται να μειώσουν τις τιμές τους στα 120/80 ή πιο κάτω και να τις διατηρήσουν χαμηλές», αναφέρει. «Επομένως, εάν κάποιος μπορεί να μειώσει την ΑΠ του στα 128 ή 127 και να διατηρήσει αυτή την τιμή, το θεωρώ μια νίκη, ιδίως εάν προηγουμένως η πίεσή του ήταν δύσκολο να τεθεί υπό έλεγχο».
Ωστόσο, υπάρχουν εξαιρέσεις: άτομα με ορισμένες παθήσεις μπορεί να ωφελούνται μειώνοντας την αρτηριακή πίεσή τους κάτω από τα 120/80 mm Hg. Αυτοί μπορεί να είναι άτομα με διαβήτη, υψηλή χοληστερόλη ή με τακτικά επεισόδια στηθάγχης.
Μια μελέτη στο τεύχος Ιουλίου 2024 του επιστημονικού περιοδικού The Lancet διαπίστωσε επίσης ότι άτομα που είχαν διαγνωστεί με υπέρταση σταδίου 2 (140/90 mm Hg ή μεγαλύτερη) διέτρεχαν μικρότερο κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου εάν μείωναν την πίεσή τους κάτω από τα 120 mm Hg συγκριτικά με εκείνους που μείωσαν την αρτηριακή πίεσή τους στα 135 mm Hg μόνο.
Ωστόσο, η μείωση πολύ κάτω από τα 120 mm Hg –ανεξαρτήτως της πάθησής σας– μπορεί να προκαλέσει ζάλη ή λιποθυμία, οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο πτώσεων. «Ανάλογα με τον τρόπο που κανείς αντιδρά καθώς ελαττώνει την αρτηριακή πίεσή του, μπορεί να είναι καταλληλότερο να παραμείνει στο εύρος μεταξύ 120 και 129», λέει ο δρ Zusman.
Μειώστε την τιμή σας
Εάν ο γιατρός σας συνιστά να προσπαθήσετε να μειώσετε την αρτηριακή πίεσή σας, το πρώτο βήμα είναι σχεδόν πάντοτε να κάνετε αλλαγές στον τρόπο ζωής σας, όπως να χάσετε το πλεονάζον βάρος, να αποφύγετε την υψηλή κατανάλωση αλατιού, να ακολουθήσετε μια διατροφή που συμβάλλει στην καλή υγεία της καρδιάς –όπως η DASH ή η μεσογειακή διατροφή– και να κάνετε περισσότερη άσκηση. Ορισμένα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα είναι δυνατό να αυξήσουν την αρτηριακή πίεση και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο εάν είναι απολύτως απαραίτητο, όπως τα ρινικά αποσυμφορητικά, ορισμένα φάρμακα για το κρυολόγημα και τη γρίπη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη – ιβουπροφαίνη και ναπροξένη.
«Η εφαρμογή αλλαγών στον τρόπο ζωής μπορεί να συμβάλει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης κατά αρκετές μονάδες», λέει ο δρ Zusman. «Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό μπορεί να είναι αρκετό. Ωστόσο, υπάρχουν όρια στη συνολική τους δράση, και τα άτομα μπορεί να συναντούν δυσκολίες στο να τις ακολουθούν συστηματικά».
Γι’ αυτόν τον λόγο, χρησιμοποιούνται φάρμακα σε συνδυασμό με τις αλλαγές στον τρόπο ζωής. Συνήθη φάρμακα για τη μείωση και την αντιμετώπιση της υπέρτασης περιλαμβάνουν τους αποκλειστές διαύλων ασβεστίου, τους αναστολείς ΜΕΑ, τους ανταγωνιστές υποδοχέων αγγειοτασίνης (ARBs) και τα διουρητικά, που χορηγούνται είτε ξεχωριστά είτε συνδυαστικά. Οι αποκλειστές διαύλων ασβεστίου βοηθούν στη χαλάρωση των αιμοφόρων αγγείων, οι αναστολείς ΜΕΑ και οι ARBs αποκλείουν μια οδό μιας σημαντικής ορμόνης που εμπλέκεται στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης και τα διουρητικά απομακρύνουν την περίσσεια νατρίου και νερού από τον οργανισμό.
Δεν είναι απαραίτητο κανείς να λαμβάνει φάρμακα επ’ αόριστον, λέει ο δρ Zusman. «Καθώς η αρτηριακή πίεσή σας βελτιώνεται και υιοθετείτε υγιεινές συνήθειες ζωής, ο γιατρός σας μπορεί να μειώσει τη δόση σας ή μπορεί τελικά να είστε σε θέση να διακόψετε κάποιο από τα φάρμακα».
Παρακολουθείτε την τιμή σας
Όποιος και να είναι ο στόχος για την αρτηριακή πίεσή σας, θα πρέπει να επενδύσετε σε ένα οικιακό πιεσόμετρο προκειμένου να ελέγχετε τακτικά τις τιμές σας.
Πολλά οικιακά πιεσόμετρα στοιχίζουν από 50 έως 100 ευρώ περίπου. Δείτε εδώ μερικές συμβουλές για να επιλέξετε ένα κατάλληλο πιεσόμετρο:
• Επιλέξτε ένα πιεσόμετρο που συγκαταλέγεται σε έναν κατάλογο Πιστοποιημένων Συσκευών για την Αρτηριακή Πίεση, όπως αυτός για τις ΗΠΑ: U.S. Blood Pressure Validated Device Listing, (www.validatebp.org).
• Αναζητήστε μια συσκευή με μεγάλη οθόνη και ευανάγνωστες ενδείξεις, και με περιχειρίδα που φουσκώνει αυτόματα. (Συσκευές που λαμβάνουν ενδείξεις από τον καρπό ή το δάχτυλο δεν θεωρούνται αξιόπιστες.)
• Μετρήστε την περιφέρεια του βραχίονά σας στο μέσο του, μεταξύ του αγκώνα και του ώμου, έτσι ώστε να εξασφαλίσετε μια σωστή εφαρμογή. Οι περισσότερες περιχειρίδες για οικιακά πιεσόμετρα εξυπηρετούν περιφέρειες βραχίονα από 22 έως 42 εκατοστά, αλλά κυκλοφορούν μικρότερες και μεγαλύτερες περιχειρίδες. Μια πολύ μικρή ή πολύ μεγάλη περιχειρίδα δεν θα είναι ακριβής.
Για να εξασφαλίσετε μια ακριβή μέτρηση, φροντίστε από πριν να έχετε αδειάσει την ουροδόχο κύστη σας και περιμένετε τουλάχιστον 30 λεπτά μετά την κατανάλωση καφεΐνης ή αλκοόλ ή μετά από άσκηση. Καθίστε σε μια καρέκλα με τα πέλματά σας να ακουμπούν στο πάτωμα και το χέρι σας να υποστηρίζεται, έτσι ώστε ο αγκώνας να βρίσκεται στο ύψος της καρδιάς.
«Πάρτε μαζί σας στην επίσκεψη στον γιατρό το πιεσόμετρό σας και ένα αντίγραφο των μετρήσεων που κάνατε στο σπίτι, για να παρατηρήσετε εάν το χρησιμοποιείτε σωστά και να συγκρίνετε τις μετρήσεις σας στο σπίτι με αυτές στο ιατρείο».
