Στα δύο και πλέον χρόνια που τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού Sars Cov-2 είναι διαθέσιμα, η βασική «συνταγή» τους έχει αλλάξει μόνο μία φορά.
Αντίθετα, ο ιός έχει ήδη πέντε σημαντικές παραλλαγές, ακολουθούμενες από ένα πλήθος υποπαραλλαγών Όμικρον, η καθεμία από τις οποίες φαίνεται να εξαπλώνεται ταχύτερα από την προηγούμενη.
Τα εμβόλια χρειάζονται μήνες για να τροποποιηθούν και δεν μπορούν να συμβαδίσουν με έναν ιό που φαίνεται να «επανεφευρίσκει τον εαυτό του κάθε εβδομάδα», σχολιάζει σε ανάλυσή του το περιοδικό Atlantic.
Το αντιγονικό «αμάρτημα»
Όμως η εξέλιξη του SARS-CoV-2 ίσως να μην είναι ο μόνος λόγος που η ανοσία «κολλά» στο παρελθόν. Ο ανθρώπινος οργανισμός φαίνεται να προσκολλάται στην πρώτη εκδοχή του ιού στην οποία εκτέθηκε, είτε μέσω εμβολίου, είτε μέσω μόλυνσης – συνθήκη που οι ερευνητές αποκαλούν αρχικό αντιγονικό αμάρτημα, και που μπορεί να μας αφήνει με ελλιπή άμυνα απέναντι στις τρέχουσες παραλλαγές.
Τους τελευταίους μήνες, ορισμένοι ειδικοί έχουν αρχίσει να ανησυχούν ότι αυτό το «αμάρτημα» μπορεί τώρα να υπονομεύει την δράση ενημερωμένων εμβολίων.
Πρόσφατα δεδομένα ωθούν προς αυτή την υπόθεση: οι προηγούμενες εκθέσεις στον ιό ή το πρωταρχικό εμβόλιο φαίνεται να διαμορφώνουν, ή ακόμη και να αμβλύνουν τις αντιδράσεις του οργανισμού στα επικαιροποιημένα εμβόλια – «δεν έχω καμία αμφιβολία γι’ αυτό», δηλώνει η Τζένα Γκούθμιλερ, ανοσολόγος στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Κολοράντο.
Το ανοσοποιητικό σύστημα δεν παράγει αντισώματα που να εστιάζουν στην Όμικρον στην ποσότητα ή την ποιότητα που ενδεχομένως να το έκανε, αν είχε δεχτεί απευθείας ένα επικαιροποιημένο εμβόλιο.
Υπάρχει όμως και μια θετική πλευρά, λέει η Κέιτλιν Γκόστικ, ανοσολόγος και ειδική στα μοντέλα μολυσματικών ασθενειών που έχει μελετήσει το φαινόμενο με τον ιό της γρίπης. Το αντιγονικό αμάρτημα είναι ο λόγος που οι επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις γίνονται ηπιότερες με την πάροδο του χρόνου και επιτρέπει στα εμβόλια να λειτουργούν όσο καλά λειτουργούν. «Είναι θεμελιώδες για να δημιουργήσεις ανοσολογική μνήμη».
Έχοντας κατά νου τη θετική πλευρά που μπορεί να προσφέρει η ανοσολογική μνήμη, πολλοί ανοσολόγοι τείνουν διαφωνούν με τις αρνητικές συνδηλώσεις που έχει η φράση «αντιγονικό αμάρτημα».
Πρόκειται περισσότερο για ένα θεωρητικό παράδειγμα για τις δυνατότητες ενός προσαρμοστικού ανοσοποιητικού συστήματος. Οι πρόσφατες επιδημίες γρίπης έχουν αναδείξει τους θετικούς και τους αρνητικούς συσχετισμούς: Κατά την πανδημία του Η1Ν1 το 2009, πολλοί ηλικιωμένοι, που συνήθως είναι πιο ευαίσθητοι στους ιούς της γρίπης, αντιμετώπισαν καλύτερα από ό,τι αναμενόταν ένα στέλεχος, επειδή είχαν εκτεθεί σε έναν παρόμοιο ιό στα νιάτα τους, και το ανοσοποιητικό τους τον «αποτύπωσε». Αλλά σε μεταγενέστερες περιόδους που ακολούθησαν, νόσησαν δυσανάλογα πολλοί μεσήλικες από Η1Ν1.
Ο κορωνοϊός εξελίσσεται γρήγορα, αλλά και το ανοσοποιητικό σύστημα προσαρμόζεται. Πράγμα που σημαίνει ότι οι άνθρωποι που κάνουν το ενημερωμένο εμβόλιο μπορούν να ελπίζουν ότι θα είναι καλύτερα προστατευμένοι από τις παραλλαγές Omicron από εκείνους που δεν το κάνουν.
Αναπάντητα ερωτήματα
Δεν είναι ακόμα σαφές αν η «αποτύπωση» στο ανοσοποιητικό είναι ισχυρότερη όταν η πρώτη έκθεση γίνεται μέσω μόλυνσης ή μέσω εμβολιασμού.
Οι επιστήμονες δεν μπορούν ακόμη να πουν με βεβαιότητα αν το ανοσοποιητικό των παιδιών, είναι περισσότερο ή λιγότερο επιρρεπές στο να «κολλήσει» στο πρώτο στέλεχος γρίπης που θα εκτεθεί.
Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν καν με βεβαιότητα αν η επανάληψη της έκθεσης στο πρώτο στέλεχος – μέσω πολλαπλών δόσεων του ίδιου εμβολίου ή επαναμολύνσεων με την ίδια παραλλαγή – θα ισχυροποιήσει το «αποτύπωμα» στο ανοσοποιητικό.
Ίσως οι πολλαπλές εκθέσεις σε μια νέα εκδοχή του ιού μπορούν ωθήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα να «ξεκολλήσει» από το παρελθόν. Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι άνθρωποι που είχαν μολυνθεί με μια πρώιμη υποπαραλλαγή Omicron ανταποκρίθηκαν καλύτερα σε ένα εμβόλιο για BA.1 από ό,τι εκείνοι που δεν είχαν εκτεθεί στο παρελθόν από στέλεχος Omicron.
Πηγή: Atlantic
