Ο διαλογισμός υποτίθεται ότι είναι εύκολος: κάθεστε ήσυχα, αδειάζετε τον νου σας και παίρνετε μερικές βαθιές αναπνοές για να επιτύχετε την αντίδραση χαλάρωσης που σας μεταφέρει σε μια κατάσταση ηρεμίας, ειρήνης και ανακούφισης. Πολλά άτομα, ωστόσο, δεν μπορούν να επιτύχουν εύκολα αυτή τη μακαριότητα. Πού οφείλεται αυτό και πώς μπορείτε να το ξεπεράσετε;
Εμπόδια στον διαλογισμό
Ο διαλογισμός μπορεί να είναι δύσκολος αν είστε αρχάριοι, ιδίως αν προσπαθείτε να τον κάνετε μόνοι σας και δεν είστε σίγουροι τι πρέπει να κάνετε.
Ο διαλογισμός μπορεί επίσης να σας δυσκολεύει αν έχετε συνηθίσει να κάνετε πολλά πράγματα συγχρόνως και βρίσκεστε σε υπερδιέγερση λόγω ενός φορτωμένου προγράμματος. «Αν το μυαλό σας βρίσκεται σε διέγερση, είναι δύσκολο να το βάλετε ξαφνικά σε παύση. Είναι δύσκολο να βάλετε στην άκρη τα πράγματα που συνήθως βρίσκονται μπροστά μπροστά», εξηγεί ο δρ Darshan Mehta, ιατρικός διευθυντής στο Ινστιτούτο Ιατρικής Νου-Σώματος Benson-Henry στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
Ο δρ Mehta υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι μπορούν να εκπαιδευτούν στον διαλογισμό και μετά να αρχίσουν να απολαμβάνουν την εμπειρία. Θα πρέπει όμως να το κάνετε αρκετά συχνά ώστε να γίνει φυσικό μέρος της ζωής σας, ιδίως αν η προσοχή σας αποσπάται εύκολα, αν είστε εξαιρετικά στρεσαρισμένοι ή αν αντιμετωπίζετε έντονο πόνο ή δύσκολες καταστάσεις (όπως φροντίδα ενός άλλου ατόμου ή αντιμετώπιση μιας νέας ιατρικής πάθησης, ενός πένθους ή ενός διαζυγίου).
Οφέλη του διαλογισμού
Τα οφέλη που προσφέρει ο διαλογισμός αξίζουν τον κόπο. Η πρακτική αυτή προσφέρει μια σειρά από οφέλη για τη σωματική και ψυχική υγεία. Ο διαλογισμός αυξάνει την ευεξία και βοηθά στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, της καρδιακής συχνότητας, του αναπνευστικού ρυθμού και του επιπέδου των ορμονών του στρες, που προκαλούν χρόνια φλεγμονή.
Για έναν απλό τρόπο διαλογισμού, καθίστε σε έναν ήσυχο χώρο, με τα μάτια κλειστά. Αναπνεύστε βαθιά, χαλαρώστε τους μυς σας και επαναλάβετε σιωπηρά μια λέξη, μια φράση, έναν ήχο ή μια σύντομη προσευχή της επιλογής σας, όπως τις λέξεις «ένα» ή «ειρήνη», και συνεχίστε ακόμη και καθώς οι σκέψεις έρχονται και φεύγουν.
Πολυάριθμες μελέτες του Ινστιτούτου Benson-Henry έχουν βρει ότι ο διαλογισμός μπορεί να κάνει τη διαφορά ακόμη και σε κυτταρικό επίπεδο. Είναι πιθανό να ενεργοποιεί γονίδια που βοηθούν τα αιμοφόρα αγγεία να δουλέψουν καλύτερα, ελέγχουν το σάκχαρο αίματος και καταστέλλουν την αντίδραση στρες. Μπορεί επίσης να απενεργοποιεί γονίδια που συνδέονται με τη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου και με χρόνια φλεγμονή.
Ζητήστε βοήθεια
Είναι δύσκολο να ξεκινήσετε τον διαλογισμό χωρίς καθοδήγηση. Ο δρ Mehta συνιστά να παρακολουθήσετε μαθήματα σε ένα τοπικό κέντρο διαλογισμού ή νοσοκομείο, με έναν καταρτισμένο δάσκαλο που μπορεί να σας καθοδηγήσει σε αυτή τη διαδικασία. Μπορείτε ακόμη και να κάνετε διαδικτυακά μαθήματα. «Η συμμετοχή σε μια τάξη θα σας δώσει επίσης την αίσθηση του ανήκειν και της κοινότητας και θα σας κάνει να αισθανθείτε ότι δεν είστε μόνοι σας στην προσπάθειά σας και ότι μπορείτε να τα καταφέρετε», επισημαίνει ο δρ Mehta.
Αν δεν αισθάνεστε άνετα σε μια τάξη, θα μπορούσατε να συνεργαστείτε με έναν εκπαιδευτή διαλογισμού, ο οποίος θα σας δώσει οδηγίες, όπως κάνει και αυτό το άρθρο, αλλά την κατάλληλη στιγμή που δυσκολεύεστε θα σας επαναφέρει στον σωστό δρόμο. Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε κάποια εφαρμογή που θα σας καθοδηγήσει στη διαδικασία του διαλογισμού. Κάποιες από τις πιο δημοφιλείς εφαρμογές είναι οι Calm, Headspace, Insight Timer και Ten Percent Happier.
Αλλες συμβουλές για τον διαλογισμό
Ο δρ Mehta δίνει επίσης τις εξής συμβουλές για να ξεπεράσετε την αντίσταση στον διαλογισμό.
Κάντε τον ρουτίνα. Όταν προγραμματίζετε τον διαλογισμό την ίδια ώρα κάθε μέρα, τελικά γίνεται μέρος της ρουτίνας σας. «Ενισχύετε τη συνήθεια και σπάτε το κύκλωμα του στρες. Η σταθερή ρουτίνα δημιουργεί στον εγκέφαλο νέες καλωδιώσεις. Τελικά, θα ανυπομονείτε να κάνετε διαλογισμό», λέει ο δρ Mehta.
Δημιουργήστε το κατάλληλο περιβάλλον. Επιλέξτε ένα πλαίσιο στο οποίο δεν θα δεχτείτε διακοπές, συμπεριλαμβανομένων αυτών που προέρχονται από το smartphone, για τουλάχιστον 5 με 10 λεπτά. «Δεν χρειάζεται να κρυφτείτε σε μια σπηλιά», παρατηρεί ο δρ Mehta. «Απλώς δημιουργήστε ένα μικροπεριβάλλον, όπως μια γωνία σε ένα δωμάτιο, όπου ξέρετε ότι μπορείτε να κάνετε μια παύση και να νιώθετε άνετα. Αυτό θα σας βοηθήσει να μετατοπίσετε τη σκέψη σας και να προετοιμάσετε τον νου σας για τον διαλογισμό».
Εξαλείψτε τους φυσικούς περισπασμούς. Μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να διαλογιστείτε και να χαλαρώσετε αν πεινάτε ή αν πονάτε. Εξετάστε το ενδεχόμενο να μιλήσετε με τον γιατρό σας αν κάποιο θέμα υγείας παρεμποδίζει τον διαλογισμό.
Βρείτε ένα στιλ διαλογισμού. Υπάρχουν πολλοί τύποι διαλογισμού, όπως ο υπερβατικός διαλογισμός, ο διαλογισμός με ενσυνειδητότητα και ο καθοδηγούμενος διαλογισμός. Επιλέξτε κάποιον τύπο που σας είναι ελκυστικός. Αν δεν σας ταιριάξει, δοκιμάστε άλλον.
Αγνοήστε τις σκέψεις σας. Προσπαθήστε να σβήνετε τις σκέψεις που περνούν από το μυαλό σας, όπως θα αγνοούσατε τις διαφημίσεις που παρεμβάλλονται σε ένα σίριαλ στην τηλεόραση. Ή, αν κάποια ανεπιθύμητη σκέψη απειλήσει να διακόψει τον διαλογισμό σας, φανταστείτε ότι η σκέψη διαλύεται στον αέρα και δεν χρειάζεται πλέον να σας απασχολεί.
Δώστε χρόνο. «Δεν θα συνηθίσετε τον διαλογισμό μέσα σε μία μέρα», επισημαίνει ο δρ Mehta. «Όταν όμως τον κάνετε κάθε μέρα, ο διαλογισμός θα γίνει τελικά μέρος του ποιοι είστε και τι κάνετε».
