Για να απολαύσουμε τη θαλπωρή του χειμώνα, συνήθως ρίχνουμε μερικά κούτσουρα στη φωτιά και ανάβουμε ένα αρωματικό κερί.
Αν όμως ανήκετε στα 25 εκατομμύρια Αμερικανούς που πάσχουν από άσθμα –το οποίο πλήττει τις γυναίκες σχεδόν δύο φορές περισσότερο από ό,τι τους άνδρες–, αυτές οι χουχουλιάρικες συνήθειες μπορεί να προκαλέσουν μεγάλα προβλήματα.
Ο καπνός του τζακιού και το άρωμα του κεριού ενδέχεται να πυροδοτήσουν ή να επιδεινώσουν τα συμπτώματα άσθματος, όπως βήχα, συριγμό, αίσθηση σύσφιξης στον θώρακα και δυσκολία στην αναπνοή. Μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε επικίνδυνες εξάρσεις, οι οποίες στέλνουν περισσότερους από 1,8 εκατομμύρια Αμερικανούς στα τμήματα επειγόντων περιστατικών κάθε χρόνο.
Η απειλή του άσθματος –ενός χρόνιου, φλεγμονώδους νοσήματος στο οποίο οι αεραγωγοί στενεύουν– δεν θα πρέπει να υποτιμάται. Περισσότερα από 4.000 άτομα πεθαίνουν από αυτό ετησίως, ενώ έξι στους δέκα ενήλικες με την πάθηση αυτή έχουν μη ελεγχόμενα περιστατικά – ένα πρόβλημα το οποίο είναι πιο έντονο στις γυναίκες.
Για τον λόγο αυτόν επιβάλλεται να δίνετε προσοχή σε φαινομενικά αβλαβή πράγματα που σας περιβάλλουν αυτή την εποχή του χρόνου. Η επίγνωση αυτή θα πρέπει να συνοδεύεται και από αρκετές άλλες βασικές τακτικές αντιμετώπισης του άσθματος, τις οποίες μπορεί επίσης να έχετε παραβλέψει, αναφέρει η δρ Nora Barrett, μέλος του Τμήματος Αλλεργίας και Κλινικής Ανοσολογίας και του Προγράμματος κατά του Σοβαρού Άσθματος στο Brigham and Women’s Hospital, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
Τι πρέπει να αποφεύγετε
Η δρ Barrett επισημαίνει τα εξής συχνά λάθη στον έλεγχο του άσθματος:
Παραλείπετε σημαντικούς εμβολιασμούς. Οι ιοί του αναπνευστικού μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα του άσθματος, παρατηρεί η δρ Barrett. Επειδή τείνουμε να ταξιδεύουμε και να κοινωνικοποιούμαστε περισσότερο κατά την περίοδο των εορτών, είναι πιο πιθανό να τους συναντήσουμε.
«Ο υπ’ αριθμόν ένα εκλυτικός παράγοντας του άσθματος είναι οι ιογενείς λοιμώξεις», δηλώνει η δρ Barrett. «Στη διάρκεια της πανδημίας, όταν όλοι φορούσαν μάσκες και κρατούσαν αποστάσεις, οι άνθρωποι προστατεύονταν όχι μόνο από την COVID-19, αλλά και από κρίσεις του άσθματος που προκαλούνται από κάποιον ιό».
Έτσι, ο εμβολιασμός κατά της γρίπης και της COVID-19 είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τα άτομα με άσθμα, τα οποία έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν επικίνδυνες επιπλοκές. Για τον ίδιο λόγο, η δρ Barrett συνιστά να εμβολιαστείτε κατά του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV) και της πνευμονίας.
Δεν βλέπετε ειδικό. Ένας γιατρός πρωτοβάθμιας φροντίδας ή ένας γενικός παθολόγος είναι ικανός να αντιμετωπίσει τις περιστασιακές εξάρσεις άσθματος. Αν όμως το άσθμα σας δεν ανταποκρίνεται στις τυπικές θεραπείες και εμφανίζει συχνούς παροξυσμούς (κρίσεις), είναι καιρός να δείτε έναν ειδικό.
Οι αλλεργιολόγοι και οι πνευμονολόγοι είναι συνήθως σε θέση να αναγνωρίσουν υποκείμενα προβλήματα που συμβάλλουν στο επίμονο άσθμα. Για παράδειγμα, οι αλλεργίες είναι συχνός παράγοντας πρόκλησης κρίσης άσθματος και ένας αλλεργιολόγος μπορεί να πραγματοποιήσει λεπτομερή έλεγχο για να εντοπίσει ποια αλλεργιογόνα σάς ενοχλούν και πώς θα μειώσει την έκθεσή σας σε αυτά.
Οι πνευμονολόγοι είναι εξειδικευμένοι γιατροί που διαθέτουν την εμπειρία να αντιμετωπίσουν καλύτερα τα δύσκολα περιστατικά άσθματος. «Αν έχετε δει τον γιατρό πρωτοβάθμιας φροντίδας, αλλά δεν έχετε επιτύχει καλό έλεγχο του άσθματος μετά από έναν ή δύο μήνες, θα πρέπει να αναρωτηθείτε γιατί συμβαίνει αυτό», λέει η δρ Barrett.
Σας διαφεύγουν κάποιοι λιγότερο προφανείς εκλυτικοί παράγοντες. Επιπρόσθετα στον καπνό του τζακιού και στα αρωματικά κεριά που αναφέραμε παραπάνω, υπάρχουν και κάποιοι άλλοι παράγοντες πρόκλησης άσθματος οι οποίοι μπορεί να περάσουν κάτω από το ραντάρ. Αυτοί οι ερεθιστικοί παράγοντες μεταφέρονται συνήθως με τον αέρα, όπως ο καπνός του τσιγάρου, τα αποσμητικά χώρου, τα σπρέι με αεροζόλ, τα αρωματικά των απορρυπαντικών και οι αναθυμιάσεις της χλωρίνης.
Δεν αναγνωρίζετε τα σημεία μιας έξαρσης. Δυστυχώς, πολλά άτομα με άσθμα δεν αναγνωρίζουν τα ανεπαίσθητα προειδοποιητικά σημάδια που δείχνουν ότι το άσθμα τους αρχίζει να βγαίνει εκτός ελέγχου. «Έως και 20% των ασθενών μπορεί να μην προσέξουν το άσθμα τους, παρά μόνο όταν αυτό επιδεινωθεί», αναφέρει η δρ Barrett. «Έχουν χαμηλή αντιληπτική ικανότητα ως προς το άσθμα».
Το άσθμα θεωρείται μη ελεγχόμενο αν εμφανίζετε συμπτώματα στη διάρκεια της ημέρας συχνότερα από δύο φορές την εβδομάδα ή αν ξυπνάτε λόγω του άσθματος περισσότερο από μία φορά τον μήνα.
«Οι ασθενείς με ανεπαρκώς ελεγχόμενο άσθμα έχουν υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν μια σοβαρή παρόξυνση, να χρειαστούν στεροειδή φάρμακα από το στόμα, να πάνε στο τμήμα επειγόντων περιστατικών ή να νοσηλευτούν», αναφέρει η δρ Barrett.
Δεν διαθέτετε σχέδιο για την αντιμετώπιση μιας έξαρσης. Τι θα κάνετε αν φτάσετε στο σπίτι των πεθερικών σας για τις διακοπές των Χριστουγέννων και ανακαλύψετε ότι έχουν πάρει γάτα ή σκύλο και ότι το τρίχωμα του κατοικιδίου επιδεινώνει το άσθμα σας; Είναι καλό να γνωρίζετε πώς θα αντιδράσετε σε αυτόν ή σε οποιονδήποτε άλλο απροσδόκητο προκλητικό παράγοντα.
«Μαζί με τον γιατρό σας μπορείτε να αναπτύξετε εκ των προτέρων ένα σχέδιο για την αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων», λέει η δρ Barrett. «Ρωτήστε πώς θα πρέπει να προσαρμόσετε ή να αυξήσετε τη φαρμακευτική σας αγωγή σε περίπτωση απώλειας του ελέγχου του άσθματος».
