Πριν από τρία χρόνια, όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυττε επισήμως τον Covid-19 ως πανδημία, η ανθρωπότητα κλήθηκε σε μικρό χρονικό διάστημα -αλλά για πολύ καιρό, όπως αποδείχτηκε- να προσαρμοστεί σε πρωτόγνωρα δεδομένα μιας νέας ζωής.
Οι πόλεις ερήμωσαν, οι άνθρωποι κλείστηκαν στα σπίτια τους, οι παγκόσμιες μεταφορές «πάγωσαν» και η εργασία άλλαξε χαρακτήρα.
Ομως, έπειτα από τρία χρόνια, τι άλλαξε και τι έμεινε ίδιο;
Τι άλλαξε
Πλήθυναν τα ποδήλατα
Ο Covid-19 αποδείχτηκε ολέθριος για την ψυχολογία των ανθρώπων, λόγω των ευρύτατων και μεγάλης διάρκειας περιορισμών. Ομως, αν κάτι θετικό ανέκυψε από όλο αυτό ήταν πως ο κόσμος στράφηκε στις ορθοπεταλιές και οι κυβερνήσεις στην ενίσχυση των υποδομών για τα ποδήλατα.
Μία από τις πόλεις που ξεχώρισε στο πεδίο αυτό ήταν το Μιλάνο, όπου, ύστερα από ένα μήνα σκληρού lockdown, ο δήμος παρουσίασε το σχέδιο αναδιαμόρφωσης δρόμου 35 χιλιομέτρων για περπάτημα και ποδήλατο. Η δήμαρχος του Παρισιού ακολούθησε δυναμικά την πρωτοβουλία, ενώ ακόμη και οι Βρυξέλλες εγκατέστησαν 40 χλμ. ποδηλατοδρόμων.
Σε πολλές περιοχές, δε, ο έκτακτος χαρακτήρας των λωρίδων αυτών κατέληξε μόνιμος.
Αλλαγή δημόσιων χώρων
Η εξάπλωση των τραπεζοκαθισμάτων μπαρ και εστιατορίων σε πλατείες, σε πεζοδρόμια, σε δρόμους και σε πάρκα, σε μια προσπάθεια αποφυγής του συνωστισμού στους εσωτερικούς χώρους, επανακαθόρισε τη χρήση του δημόσιου χώρου.
Καθώς τα lockdown περιόρισαν αναγκαστικά την κυκλοφορία, οι μεγάλες πόλεις της Ευρώπης πήραν κυριολεκτικά ανάσα, με τα επίπεδα διοξειδίου του αζώτου να κάνουν βουτιά – Πηγή: ΑΡ
Στο Παρίσι, πολλοί δρόμοι μετατράπηκαν σε πεζόδρομους, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται τρία αστικά αλσύλλια. Στις Βρυξέλλες, στο πλαίσιο του αστικού προγράμματος Good Living, έγινε διαπλάτυνση πεζοδρομίων, ενώ τουλάχιστον το 10%-15% όλων των οδοστρωμάτων προορίζεται για φυτά και δέντρα.
Ως προς την εστίαση, κάποιες περιοχές επέλεξαν να επανέλθουν στην προ κρίσης διαρρύθμιση των καταστημάτων, ενώ άλλες, όπως η Βαρκελώνη και η Παμπλόνα, μονιμοποίησαν το σχέδιο «τραπεζάκια έξω» – εγείροντας, ωστόσο, αντιδράσεις μεταξύ πολλών πολιτών για τη χρήση της πανδημίας ως άλλοθι για την ιδιωτικοποίηση δημόσιων χώρων.
Εργασιακή κουλτούρα
Η εργασιακή κουλτούρα βίωσε μια πραγματική επανάσταση λόγω της πανδημίας, η οποία μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις παγιώθηκε.
Σύμφωνα με την εταιρεία κτηματομεσιτικών Colliers, μόλις το 31% των εργασιακών χώρων στις χώρες ΕΜΕΑ (Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Αφρική) βρίσκεται σε μέγιστη πληρότητα.
Στις Βρυξέλλες, όπου το 97% των εταιρειών προσφέρουν τη δυνατότητα εργασίας από το σπίτι, το ένα τέταρτο των εργαζομένων δηλώνουν πως πηγαίνουν στο γραφείο κυρίως για να εξοικονομούν ρεύμα.
Οι αλλαγές, ωστόσο, στον τρόπο δουλειάς και στις μεταφορές αποδείχτηκαν ολέθριες για τις επιχειρήσεις που βασίζονταν στην εργασιακή πελατεία.
Βελτίωση εξαερισμού
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ο καλός εξαερισμός έγινε βασική μέριμνα χάριν δημόσιας υγείας, αλλαγή που κάποιες κυβερνήσεις επέλεξαν να διατηρήσουν.
Καθηλωμένα αεροσκάφη της American Airlines στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Πίτσμπουργκ. Σύμφωνα με την αμερικανική εταιρεία, το πρώτο τρίμηνο του 2020 είχε απώλειες 2,24 δισ. δολ. λόγω της δραματικής μείωσης των μεταφορών – Πηγή: ΑΡ
Στο Βέλγιο, για παράδειγμα, ο νέος νόμος που τίθεται σε ισχύ από τον Ιούλιο προβλέπει για δημόσιους χώρους να διαθέτουν δείκτες CO2, ενώ από το 2025 θα απαιτείται να διαθέτουν πιστοποιητικά ποιότητας αέρα.
Ο καλύτερος αερισμός θα μπορούσε να έχει πολλαπλά οφέλη για την υγεία, καθώς η ρύπανση εσωτερικών χώρων προκαλεί πλήγματα στην υγεία εκατομμυρίων πολιτών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα.
Τι έμεινε το ίδιο
Κίνηση και ρύπανση
Καθώς τα lockdown περιόρισαν αναγκαστικά την κυκλοφορία, οι μεγάλες πόλεις της Ευρώπης πήραν κυριολεκτικά ανάσα, με τα επίπεδα διοξειδίου του αζώτου -που προκύπτει κυρίως από τις οδικές μεταφορές- να κάνουν βουτιά και την ατμόσφαιρα να καθαρίζει.
Η μειωμένη ρύπανση, ωστόσο, δεν ήταν κάτι που έμελλε να παραμείνει, αφού, όσο η ζωή επανερχόταν σε φυσιολογικούς ρυθμούς, τόσο η κίνηση στους δρόμους γιγαντωνόταν.
Στεγαστική κρίση
Ακόμη και πριν από την πανδημία, η Ευρώπη βρισκόταν αντιμέτωπη με βαθιά στεγαστική κρίση. Μεταξύ 2010-2021, οι τιμές αγοράς ακινήτων στην Ευρωπαϊκή Ενωση αυξήθηκαν κατά 37% και τα ενοίκια κατά 16%.
Παρότι οι τιμές έπεσαν τον πρώτο χρόνο της πανδημίας, η πτώση αποδείχτηκε προσωρινή και περιορίστηκε στις μεγαλύτερες πόλεις.
Τα Ηλύσια Πεδία, ένα από τα τουριστικότερα σημεία της Πόλης του Φωτός, άδεια λόγω lockdown, στις 20 Μαρτίου του 2021 – Πηγή: ΑΡ
Το κόστος ζωής και η ενεργειακή κρίση που πυροδότησε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022, επέτειναν τις επιπτώσεις στα νοικοκυριά, που σε πολλές περιπτώσεις πασχίζουν να τα βγάλουν πέρα με στεγαστικά και πάγιους λογαριασμούς.
Ομαλοποίηση ταξιδιών
Η σταδιακή επαναφορά των ταξιδιών, ακόμη και πριν το τέλος της πανδημίας, εισήγαγε στο διεθνές λεξιλόγιο ένα νέο όρο, τον «τουρισμό εκδίκησης».
Πρόκειται για έννοια που, αν και πολλοί δεν συμπαθούν, θεωρώντας πως δεν πρέπει να χαρακτηρίζει τα ταξίδια, χρησιμοποιείται για περιγράψει την κάλυψη του χαμένου εδάφους λόγω πανδημίας.
Εως το 2021, παρότι η Ευρώπη βρισκόταν ακόμη σε έναν κυκεώνα «πράσινων πάσων», πιστοποιητικών εμβολιασμού και υπογεγραμμένων εγγράφων, οι διανυκτερεύσεις σε τουριστικούς προορισμούς ήταν τα δύο τρίτα των προ πανδημίας επιπέδων, σύμφωνα με τη Eurostat, ενώ το πρώτο εξάμηνο του 2022 ο αριθμός διανυκτερεύσεων είχε εκτοξευτεί κατά 86% και πάλι σε σχέση με τον αριθμό προ πανδημίας.
Social distancing
Το social distancing, η κοινωνική αποστασιοποίηση, με λίγα λόγια η υποχρεωτική σειρά μέτρων για διατήρηση αποστάσεων μεταξύ των πολιτών, σε μια προσπάθεια, αν όχι ανάσχεσης, έστω επιβράδυνσης της διασποράς του ιού, ήταν μία από τις βασικές συστάσεις των υγειονομικών αρχών.
Ενα ζευγάρι και ο σκύλος τους μέσα στον λευκό κύκλο τους που έχει μαρκαριστεί από τις τοπικές αρχές στο πλαίσιο των μέτρων αποστασιοποίησης, σε πάρκο του Σαν Αντόνιο – Πηγή: ΑΡ
Η απόσταση τουλάχιστον 1,5 μέτρου μεταξύ των ανθρώπων σε καταστήματα και σε δημόσιους χώρους συνεπαγόταν αυστηρά μέτρα στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, αλλά και στα δημόσια κτήρια.
Το μέτρο αυτό, σε πολλές περιπτώσεις, απέτυχε, ιδίως στα μέσα μεταφοράς, όπου δεν αποφεύχθηκε ο συγχρωτισμός, ενώ τρία χρόνια μετά, και έπειτα από πολλαπλές δόσεις εμβολίου, μοιάζει μια μακρινή ανάμνηση.
ΠΗΓΗ: Politico
