Του Γιάννη Ιωάννου
Eνδιαφέρον γεωπολιτικό πρόσημο αποκτά για την ανατολική Μεσόγειο, και δη για την Κύπρο, η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προχωρήσει με την υλοποίηση του μεγαλεπήβολου πρότζεκτ ηλεκτρικής διασύνδεσης, του EuroAsia Interconnector. Μετά από μια δεκαετία (από την περίοδο σύλληψης και τα αρχικά στάδια σχεδιασμού του πρότζεκτ την περίοδο 2010-2012) σχεδόν που η ιδέα της διασύνδεσης Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας μέσω ενός ενιαίου συστήματος αλληλεπίδρασης (υποθαλάσσιου καλωδίου) όσον αφορά την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, η ΕΕ όχι μόνο χρηματοδοτεί ένα πρότζεκτ κοινού ενδιαφέροντος (PCI) στο τελικό στάδιο υλοποίησής του με 657 εκατ. ευρώ αλλά η Λευκωσία θα αντλήσει επιπλέον χρήματα (ξεχωριστή επιχορήγηση 100 εκατ. ευρώ) στα πλαίσια της εναρμόνισής της –στην πάγια πολιτική της Ευρώπης για καθαρότερες μορφές ενέργειας και δη στην παραγωγή ηλεκτρισμού- με την ενεργειακή μετάβαση προς τις ΑΠΕ.
Πολλαπλά οφέλη
Η χρηματοδότηση του EuroAsia Interconnector, που έρχεται κι ως ένα follow up και αναφορικά με την απεμπόλιση –επί της ουσίας- του αγωγού EastMed, εξέλιξης που παρά το αμερικανικό signaling στην περιοχή και τις αντικειμενικές δυσκολίες υλοποίησης του, στηρίχτηκε κι από τις ΗΠΑ –σε πολιτικό επίπεδο- δείχνοντας και την αλλαγή της διεθνούς τάσης ως προς τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον τομέα της παραγωγής ενέργειας αλλά και το πως η διασύνδεση στον άξονα της τριμερούς συνεργασίας Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας αποκτά σημασία για την ΕΕ αν το υπό εξέταση πρότζεκτ είναι ρεαλιστικό ως προς το κόστος, την διασύνδεση και την συνδεσιμότητα και τις οικονομικές προοπτικές (το υποθαλάσσιο καλώδιο είναι το μεγαλύτερο του κόσμου με συνολικό μήκος 1.208 χλμ). Ταυτόχρονα βάζει τέλος στην ηλεκτρική απομόνωση της Κυπριακής Δημοκρατίας –που πέραν της καύσης μαζούτ (ακριβό και ρυπογόνο) για σκοπούς ηλεκτροδότησης παρέμενε και το μοναδικό κράτος της ΕΕ χωρίς ουσιαστική διασύνδεση αναφορικά με τον ηλεκτρισμό. Συνεπώς η υλοποίηση του EuroAsia Interconnector δύναται, μεταξύ άλλων:
• Να μειώσει το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για την ΚΔ.
• Να μειώσει αισθητά το συνολικό αποτύπωμα παραγωγής ρύπων διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στη Κύπρο (με τις εκτιμήσεις να μιλάνε για ποσοστό μείωσης άνω του 21%) πράγμα που σημαίνει πως κατ’ επέκταση η Κύπρος θα μπορούσε να καταστεί λιγότερο ρυπογόνος και να μεταβεί ομαλά στην χρήση ΑΠΕ για σκοπούς ηλεκτροδότησης.
• Να συμβάλλει στην δημιουργία ουσιαστικής συνέργειας μεταξύ των κρατών της ανατολικής Μεσογείου στο κομμάτι της ενέργειας -και δη των ΑΠΕ- με πολλαπλά οφέλη από την αλληλεπίδραση Ισραήλ-ΕΕ, στον τομέα της προσέλκυσης επενδύσεων και της ευρύτερης διάστασης της Ευρω-μεσογειακής περιφερειακής ολοκλήρωσης.
Η άρση της απομόνωσης
Πέραν της γεωπολιτικής διάστασης των υδρογονανθράκων, των γεωτρήσεων και της έντασης στην ανατολική Μεσόγειο, η ΚΔ παραμένει μια χώρα που βρίσκονταν σε απομόνωση ως προς την ηλεκτρική διασύνδεση ενώ, επιπλέον, λόγω του υψηλού κόστους εισαγωγής πετρελαϊκών προϊόντων στη Κύπρο ο καταναλωτής πληρώνει από τις υψηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των «27» της ΕΕ. Η διάσταση της απομόνωσης –που τονίσθηκε κι από την υπουργό Ενέργειας- δείχνει να αποκτά λόγω του EuroAsia Interconnector τάσεις άρσης. Μένει βέβαια να διαφανεί και πως θα υλοποιηθεί το πρότζεκτ, στη συνέχεια, και πόσο αποτελεσματικά θα παραδοθεί προκειμένου η ΚΔ να επωφεληθεί –επί της ουσίας.
Τέλος η διάσταση της συνεργασίας Κύπρου-Ισραήλ-Ελλάδας στο κομμάτι του ηλεκτρικού καλωδίου δείχνει να έχει πιο ήπιο γεωπολιτικό αποτύπωμα σε σχέση πχ με τον αγωγό EastMed και την διάσταση που του δόθηκε ακριβώς γιατί και συμβάλλει στην συνεργασία των κρατών της περιοχής και –κυρίως- δείχνει πιο ρεαλιστικό ως προς την άμεση υλοποίηση.
