Του Παύλου Νεοφύτου
Η υπόθεση της εκτροπής νερού από τον ποταμό Κούρη και η μεταφορά του σε παράνομες εγκαταστάσεις ιχθυοτροφείου στις κοινότητες Συλίκου και Τριμίκλινης, φαίνεται να απαιτεί, πέρα από τη διερεύνηση ποινικών η άλλων ευθυνών, που βρίσκονται σε εξέλιξη, και την εξέταση προεκτάσεων που αγγίζουν τη μόλυνση του περιβάλλοντος, την αποδυνάμωση της επιχειρησιακής ετοιμότητας για κατάσβεση πυρκαγιών στον κύριο πνεύμονα της Κύπρου, το Δάσος Τροόδους, με τις συνδεόμενες οικονομικές πτυχές, ώστε να διαφανεί εάν πρέπει να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα. Τα πιο πάνω θα αποτελέσουν προσεχώς αντικείμενο συζήτησης στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής, στη δεύτερη συνεδρίασή της για το θέμα.
Όπως αναφέρθηκε ακροθιγώς στην Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής την περασμένη Πέμπτη, ένα από τα βασικά περιβαλλοντικά, αλλά και υγειονομικά ζητήματα της εκτροφής ψαριών στη συγκεκριμένη περιοχή είναι εάν προκύπτει μόλυνση του ποταμού Κούρη από τα απορρίμματα των ψαριών, αλλά και από τα φάρμακα για αυτά, που ενδεχομένως να καταλήγουν στον ποταμό. Επιστημονικός ερευνητής, ο οποίος τυγχάνει γνώστης θεμάτων προστασίας και διαχείρισης νερού, τόνισε στην «Κ» ότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να δίνεται άδεια λειτουργίας κτηνοτροφικής μονάδας σε ζώνη προστασίας φράγματος πόσιμου νερού, όπως είναι στη συγκεκριμένη περίπτωση αυτό του Κούρη, το οποίο προμηθεύει με πόσιμο νερό τα νοικοκυριά της Λεμεσού. Ειδικότερα, είναι επικίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία το να καταλήγει στο πόσιμο νερό το άζωτο από τα απορρίμματα των ζώων. Αρκεί να ανατρέξει κανείς στην ιστοσελίδα του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων και συγκεκριμένα στους χάρτες με τις ζώνες προστασίας φραγμάτων ύδρευσης, για να διαπιστώσει ότι για την περίπτωση του φράγματος του Κούρη το ιχθυοτροφείο λειτουργούσε από το 2011 εντός της ζώνης προστασίας. Με βάση την Ευρωπαϊκή Οδηγία περί Υδάτων 2000/60/ΕΚ, η οποία είναι εναρμονιστική Κυπριακή νομοθεσία, ο σκοπός είναι η περιοχή περιμετρικά του φράγματος να προστατεύεται από μόλυνση κτηνοτροφικών ή βιομηχανικών μονάδων, ώστε το νερό που καταλήγει στο φράγμα να είναι όσο πιο καθαρό και φιλτραρισμένο από τη φύση γίνεται.
Οι ζώνες προστασίας του φράγματος Κούρη [Πηγή: Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων]
Πυρκαγιές και οικονομία
Μία άλλη περιβαλλοντική πτυχή, είναι η επιχειρησιακή ετοιμότητα για αντιμετώπιση μίας πυρκαγιάς στο Δάσος του Τροόδους. Δεδομένου ότι η λειτουργία του ιχθυοτροφείου, με εκτροπή του ποταμού Κούρη, είχε ως συνέπεια την αποστράγγιση του φράγματος της Τριμίκλινης, του οποίου ένας βασικός ρόλος είναι και η χρησιμοποίηση των αποθεμάτων νερού για τις ανάγκες κατάσβεσης πυρκαγιών, φαίνεται να αποδυναμώνεται αυτό το υψίστης σημασίας «όπλο», με συνέπειες –εκτός από περιβαλλοντικές– ασφάλειας ανθρώπινων ζωών, αλλά και οικονομικές. Όσον αφορά το τελευταίο, σε αυτό εντάσσονται οι αποζημιώσεις του κράτους προς τους πυρόπληκτους μετά από μία καταστροφική πυρκαγιά, αλλά και η αποδυνάμωση του τουριστικού προϊόντος της Κύπρου, που είναι η περιοχή Τροόδους. Την ίδια ώρα, που, σύμφωνα με μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Περιφερειακή επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην ευρωπαϊκή τουριστική ζήτηση» (2023), γίνεται η διαπίστωση ότι με την αύξηση της θερμοκρασίας, λόγω της κλιματικής αλλαγής, οι περιοχές της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης αναμένεται να γίνουν πιο ελκυστικές για τουριστικές δραστηριότητες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, εις βάρος των περιοχών του Νότου και της Μεσογείου, ανάμεσα στις οποίες και η Κύπρος.
Στις οικονομικές συνέπειες από την αποστράγγιση του φράγματος της Τριμίκλινης μπορεί να ενταχθεί και το πλήγμα στη γεωργική παραγωγή των γύρω κοινοτήτων. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η καταγγελία των αρδευτικών επιτροπών των γύρω κοινοτήτων στο υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος το 2022, ότι δεν είχαν νερό για πότισμα, λόγω αποστράγγισσης του φράγματος της Τριμίκλινης, είναι που γνωστοποίησε στο υπουργείο το πρόβλημα, όπως ανέφερε στην Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής την περασμένη Πέμπτη ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Γεωργίας, Αντρέας Γρηγορίου.
Οι ευθύνες των υπηρεσιών
Οι ευθύνες των αρμόδιων υπηρεσιών για τα πιο πάνω διακυβεύματα είναι προφανώς τεράστιες. Ιδιαίτερα επικριτικοί απέναντί τους ήταν οι βουλευτές της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ελέγχου στη συνεδρίαση για το θέμα την περασμένη Πέμπτη, για το γεγονός ότι χρειάστηκε να παρέλθουν σχεδόν 15 χρόνια ώστε να αντιδράσουν σε σωρεία παρανομιών από τον ιδιοκτήτη του ιχθυοτροφείου. Όπως προκύπτει από όσα λέχθηκαν ενώπιον της Επιτροπής, η κινητοποίηση των υπηρεσιών έγινε μετά τις καταγγελίες του δημοσιογράφου Μακάριου Δρουσιώτη, τη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος και την παρέμβαση του γενικού ελεγκτή της Δημοκρατίας με δημοσίευση έκθεσης. Για την αποτυχία αποτροπής των παρανομιών από τις υπηρεσίες, ο γενικός ελεγκτής, Οδυσσέας Μιχαηλίδης, χαρακτήρισε «πηγή του κακού» την παράνομη παραχώρηση, δηλαδή χωρίς την εξασφάλιση Πολεοδομικής Άδειας και Άδειας Οικοδομής, άδειας ίδρυσης και λειτουργίας ιχθυοτροφείου στον επιχειρηματία το 2011 από το Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών, διότι χρησιμοποιούσαν τη συγκεκριμένη άδεια ως άλλοθι και οι άλλες υπηρεσίες, για παραχώρηση αδειών.
Έρευνα για ξέπλυμα
Τις υποψίες ξεπλύματος παράνομου χρήματος μεταβίβασε στη Μονάδα Καταπολέμησης Αδικημάτων Συγκάλυψης (ΜΟΚΑΣ), ο γενικός ελεγκτής. Όπως ανέφερε, ο ισχυρισμός, τον οποίο, όπως διευκρίνισε, δεν υιοθετεί, είναι για αγροτική οικογένεια με δεσμούς στη Ρωσία, με αποτέλεσμα να ξεπλένεται ρωσικό χρήμα.
Εκ μέρους της ΜΟΚΑΣ σημειώθηκε ότι συλλέγουν πληροφορίες και μελετούν την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Αν προκύψουν θέματα που χρήζουν ποινικής διερεύνησης, οι πληροφορίες θα σταλθούν στην Αστυνομία. Την τρέχουσα εβδομάδα αρχίζει έρευνα για την υπόθεση η Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς με αγορά προσωπικού, ανέφερε από την πλευρά του το μέλος της Αρχής, Νίκος Ζαμπακίδης.
