Της Δωρίτας Γιαννακού
Μειώθηκε η ανεργία, αυξήθηκε η απασχόληση αλλά οι πολίτες συνεχίζουν να ανησυχούν και να περνούν δύσκολα. H κυβέρνηση προχωρά με βάση το πλάνο της στην ανθρωποκεντρική πολιτική για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών, για την ανάπτυξη της οικονομίας και για τη συνοχή της κοινωνίας. Όπως φαίνεται, η κυβέρνηση άκουσε αλλά δεν υιοθετεί τις συστάσεις που συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού ταμείου (ΔΝΤ) για το κρατικό μισθολόγιο. Το ΔΝΤ πρότεινε την αύξηση της κινητικότητας των δημοσίων υπαλλήλων, την αναστολή ή περιορισμό της απόδοσης της ΑΤΑ μέχρι και την κατάργηση του 13ου μισθού. Ωστόσο, από την πλευρά του υπουργείου Εργασίας τονίζεται ότι δεν προγραμματίζεται οποιαδήποτε κατάργηση των εργασιακών δικαιωμάτων. Η θέση του υπουργού Εργασίας Γιάννης Παναγιώτου αναφορικά με τη σχετική έκθεση του Ταμείου είναι ότι το ΔΝΤ υποδεικνύει σε όλες τις χώρες τη συγκράτηση του κρατικού μισθολογίου τους και ως εκ τούτου δεν υποχρεούται η κυβέρνηση να ακολουθήσει κατά γράμμα τις εισηγήσεις αυτές.
Κατά τη διάρκεια δημοσιογραφικής διάσκεψης του υπουργού Εργασίας Γιάννη Παναγιώτου αναφορικά με την πορεία της αγοράς εργασίας κατά την πρώτη διετία της διακυβέρνησης, τονίστηκε ότι επιτεύχθηκε σημαντική βελτίωση στα δεδομένα της αγοράς εργασίας. Ως εκ τούτου, επισημάνθηκε ότι η βελτίωση των δεδομένων στην αγορά εργασίας επιτρέπει στην κυβέρνηση να προχωρήσει εκ νέου σε αύξηση του ύψους του κατώτατου μισθού στις αρχές του 2026 όπως ήταν προγραμματισμένο, σημειώνοντας ότι ο κατώτατος μισθός έχει ήδη αυξηθεί μέσα από την αναθεώρηση που έγινε στις αρχές του προηγούμενου έτους.
Αναφορικά με την ΑΤΑ, ο κ. Παναγιώτου ανέφερε ότι υπάρχει το περιεχόμενο της συμφωνίας που έχει συνομολογηθεί μεταξύ της εργοδοτικής και συνδικαλιστικής πλευράς κατόπιν κατάθεσης μεσολαβητικής πρότασης από την κυβέρνηση, αμέσως μετά από τις προηγούμενες προεδρικές εκλογές, με χρονικό ορόσημο για την ανανέωση της συμφωνίας τον Ιούνιο του 2026.
Σημείωσε πως οι θέσεις της κυβέρνησης είναι γνωστές και σε αυτές δεν περιλαμβάνεται η κατάργηση της ΑΤΑ, αλλά αντίθετα η ενίσχυση και η βελτίωση του θεσμού, έτσι ώστε να μπορεί μέσα από τα σύγχρονα οικονομικά δεδομένα να είναι πιο αποτελεσματικός για να προστατεύονται μέσα από αυτόν οι μισθοί των εργαζομένων από την αύξηση του κόστους ζωής. Σημειώνεται ότι ο κ. Παναγιώτου έχει ήδη συγκαλέσει σύσκεψη για την ΑΤΑ την Παρασκευή, 25 Απριλίου, με τη συμμετοχή των εκπροσώπων τόσο των εργαζομένων όσο και των εργοδοτών. Αναμένεται ότι στο πλαίσιο της σύσκεψης θα τεθούν οι θέσεις των δύο πλευρών, εργοδοτών και συνδικαλιστικών οργανώσεων, και θα γίνει προγραμματισμός για τα επόμενα βήματα, έτσι ώστε να επιδιωχθεί ένα κοινά αποδεκτό αποτέλεσμα.
Όπως έγινε γνωστό, το χρονικό ορόσημο για κατάληξη του θέματος που έχει τεθεί είναι ο Ιούνιος του 2026 και στόχος του Υπουργείου είναι να αξιοποιηθεί ο χρόνος που μεσολαβεί μέχρι τότε με τον πιο εποικοδομητικό τρόπο. Υπενθυμίζεται ότι οι συνδικαλιστικές οργανώσεις επιδιώκουν την πλήρη επαναφορά της ΑΤΑ, στο 100%, από το 66,7% που είναι σήμερα, ενώ οι εργοδοτικές οργανώσεις θεωρούν αναχρονιστικό τον τρόπο υπολογισμού της ΑΤΑ και ζητούν εκσυγχρονισμό του θεσμού.
Απασχόληση
Κατά 4,3% αυξήθηκε η απασχόληση την τελευταία διετία φθάνοντας στο 79,8% το 2024, ενώ η μείωση της ανεργίας μειώθηκε κατά 21% υποχωρώντας στο 4,9%,.
Όπως ανέφερε ο αρμόδιος υπουργός, οι εργαζόμενοι φτάνουν σχεδόν το μισό εκατομμύριο, ενώ στα θετικά πιστώνεται η επίτευξη του στόχου για απασχόληση στο 80% εντός του 2025 που προνοείται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κοινωνικού πυλώνα.
Οι νέοι
Αυξημένη είναι η απασχόληση των νέων, με το ποσοστό απασχόλησής τους να είναι επίσης το υψηλότερο των τελευταίων δεκαετιών, με την αύξηση να φτάνει στο 7,4% και να καταγράφεται απασχόληση ύψους 87%.
Αντίστοιχα, όσον αφορά τη μείωση της ανεργίας στους νέους, η Κύπρος καταγράφει το χαμηλότερο ποσοστό της τελευταίας δεκαπενταετίας, το οποίο είναι κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα, για πρώτη φορά το 2024, από το 2009, η ανεργία περιορίζεται σε ποσοστό κάτω από το 5%, στο 4,9%, με τη μείωση κατά την τελευταία διετία να ανέρχεται σε 21%. Αξίζει ακόμα να σημειωθεί ότι τα προγράμματα κατάρτισης που επικεντρώνονται σε πράσινες και ψηφιακές δεξιότητες έχουν σχεδόν επταπλασιαστεί κατά την τελευταία διετία.
Μισθοί
Όσον αφορά τη βελτίωση των μισθών που προκύπτει μέσα από την ανάπτυξη της οικονομίας μέσα από τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και μέσα από τη μείωση της ανεργίας και την αύξηση της απασχόλησης, ο κ. Παναγιώτου επισήμανε ότι ο μέσος μισθός έχει αυξηθεί.
Ενώ κατά την προηγούμενη δεκαετία από το 2010 μέχρι και το 2021, ο μέσος μισθός κινείτο γύρω στις 2.000€ με διάφορες διακυμάνσεις, την τελευταία διετία είναι σαφής η αυξητική τάση που τον οδηγεί σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία, για το 2024 λίγο πιο κάτω από τις 2.500€.
Το ίδιο ισχύει και για τον διάμεσο μισθό, ο οποίος ενώ κατά την προηγούμενη δεκαετία κυμαινόταν γύρω στα 1.500€-1.600€ το 2021 και τα 1.700€ το 2022, κατά το 2024 ο διάμεσος μισθός αυξήθηκε κατά 11,3% συνολικά φτάνοντας σχεδόν στα 1.900€.
Αναφορικά με τους χαμηλόμισθους που λαμβάνουν μισθούς κάτω από 1.000€, τα στοιχεία του αρμόδιου υπουργού αναφέρουν ότι έχουν μειωθεί κατά 32,2%, και περιορίστηκαν κατά το 2024 λίγο πιο πάνω από το 12%.
Σημείωσε πως παρόλο που το αυξημένο κόστος ζωής που καταγράφηκε κατά την τελευταία δεκαετία έχει ανατραπεί, είναι σημαντικό το ότι οι αυξήσεις της τελευταίας διετίας είναι υψηλότερες από τον πληθωρισμό που σωρευτικά φτάνει στο 5,2%, ενώ οι αυξήσεις των μισθών είναι κατά πολύ υψηλότερες.
Ούτε λέξη για τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση
Καμία αναφορά δεν έκανε ο υπουργός Εργασίας στη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού, το οποίο αποτελεί προτεραιότητα για την κυβέρνηση, σύμφωνα και με πρόσφατες δηλώσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη.
Ο ρόλος του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κρίνεται κομβικός για την προετοιμασία και την υλοποίηση της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης. Σημειώνεται ότι το αρμόδιο Υπουργείο διενήργησε εκτενή προεργασία για την αναλογιστική και την τεχνολογική προετοιμασία, για τη διαμόρφωση των κατάλληλων προϋποθέσεων για την επίσημη έναρξη της μεταρρυθμιστικής διαδικασίας.
Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα της κυβέρνησης, αναμένεται ότι τα μεταρρυθμιστικά νομοσχέδια θα υποβληθούν στο Υπουργικό Συμβούλιο και θα κατατεθούν στη Βουλή των Αντιπροσώπων πριν το τέλος του 2025, για να ξεκινήσει η συζήτηση στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή και να τεθούν ενώπιον της Ολομέλειας για έγκριση στις αρχές του 2026. Τονίζεται ότι το βασικότερο στοιχείο της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης αφορά τις αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν για να παραμείνει βιώσιμο το Ταμείο των Κοινωνιών Ασφαλίσεων.
