Kathimerini.gr
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΠΕΡΝΑΡΑΚΟΥ
Η ανομοιογενής ανάκαμψη του τουρισμού, η οποία ξεκίνησε δειλά δειλά μετά τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες, κλονίζεται εξαιτίας των νέων κρουσμάτων και των απαγορεύσεων, καθώς και της επιβολής καραντίνας σε όσους επιστρέφουν από ουκ ολίγους προορισμούς. Η πρόσφατη πτώχευση της Virgin Atlantic αποτυπώνει την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι αεροπορικές εταιρείες λόγω της μειωμένης ζήτησης, ενώ στα μέσα της εβδομάδας η κάποτε κραταιά Cathay Pacific με έδρα το Χονγκ Κονγκ ανακοίνωσε ότι το πρώτο εξάμηνο τρέχοντος είχε υψηλές ζημίες 1,3 δισεκατομμυρίου δολαρίων. Το εν λόγω διάστημα μετέφερε μόνο 4,4 εκατομμύρια επιβάτες εν συγκρίσει με τα (υπερτετραπλάσια) 18,3 εκατομμύρια την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι. Οι αερομεταφορείς επιδιώκουν μείωση στόλου και μαζικές περικοπές προσωπικού και δαπανών, ώστε να αντεπεξέλθουν στην κάμψη, ενώ στρέφονται και σε κρατική βοήθεια ορισμένες φορές. Για να εξασφαλίσει ανακεφαλαιοποίηση, η Cathay εκχώρησε το 6,08% στην κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ καθώς και δύο θέσεις παρατηρητών στο Δ.Σ.
Ο πρόεδρος του Δ.Σ. της Cathay, Πάτρικ Χίλι, τόνισε χαρακτηριστικά πως «η παγκόσμια κρίση δημόσιας υγείας έχει γονατίσει τον κλάδο των ταξιδίων, το μέλλον προβλέπεται πάρα πολύ αβέβαιο και οι ειδήμονες εκτιμούν ότι η ανάκαμψη θα χρειασθεί πολλά χρόνια». Κατά τη Διεθνή Ενωση Αερομεταφορών (ΙΑΤΑ), οι αεροπορικές εταιρείες θα επιστρέψουν στα προ κρίσης επίπεδα δραστηριότητας το 2024. Οπως είναι αναμενόμενο, τα ταξίδια συμπαρασύρουν στις απώλειες και τον τουρισμό, ο οποίος είναι ιδιαίτερα παραγωγικός στη δημιουργία θέσεων εργασίας από τη μια άκρη της Γης μέχρι την άλλη. Λόγου χάριν, ο αμερικανικός όμιλος με την ομώνυμη πλατφόρμα Airbnb για τη διασύνδεση επισκεπτών με ιδιοκτήτες διαμερισμάτων έχει ήδη κάνει πολλές απολύσεις και είχε 67% λιγότερα κέρδη το δεύτερο τρίμηνο έναντι του 2019. Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδίων και Τουρισμού υπολογίζει ότι κατά μέσον όρο ο ένας στους δέκα εργαζομένους διεθνώς, ή συνολικά περί τα 330 εκατομμύρια, οφείλει την εργασία του στον τομέα των ταξιδίων και του τουρισμού. Με την πανδημία η κατάσταση άλλαξε άρδην και, σύμφωνα με το Συμβούλιο, οι πέντε βαρύτερα πληγείσες χώρες είναι το Μεξικό, η Ισπανία, η Ιταλία, η Κίνα και η Αυστραλία. Οσο για τις πολλές αναδυόμενες οικονομίες, που εξαρτώνται ιδιαίτερα από τον κλάδο, αυτές θα καταστραφούν, όπως προβλέπει το Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών. Ακόμα και στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η συμμετοχή του είναι σχετικά περιορισμένη, στο 8,6%, οι επιπτώσεις δεν είναι αμελητέες. Η Ενωση Ταξιδίων των ΗΠΑ διαπιστώνει ότι «η δυναμική του κλάδου να γεννάει απασχόληση είναι ισχυρότερη από άλλων, δεδομένου ότι σε κάθε 1 εκατομμύριο δολάρια πωλήσεις αγαθών και παροχή υπηρεσιών δημιουργούνται 8 θέσεις εργασίας, όταν οι κλάδοι πλην της γεωργίας δημιουργούν σχεδόν 5 θέσεις».
Aν έπρεπε να βρούμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ευρωπαϊκής χώρας η οποία είναι στον μέγιστο βαθμό εξαρτημένη από τη «βαριά βιομηχανία» του τουρισμού, αυτή θα ήταν η Κροατία. Ο τουρισμός αποφέρει το 20% του ΑΕΠ της, όταν στην Ιταλία φθάνει το 13% και στην Ισπανία σχεδόν 12%. Στην Κροατία οι ξένοι επισκέπτες τον Μάιο ήταν μειωμένοι κατά 96% και 72,7% τον Ιούνιο, αλλά τα πράγματα βελτιώθηκαν τον Αύγουστο. Ο πρόεδρος του τουριστικού οργανισμού της χώρας αναφέρει πως μέσα στους πρώτους οκτώ μήνες της χρονιάς οι αφίξεις φθάνουν σχεδόν το μισό των περυσινών και αυτό σημαίνει πως είναι καλύτερες των προβλεπομένων. Το 2019 η χώρα προσέλκυσε περί τα 20 εκατομμύρια τουρίστες, δηλαδή πενταπλάσιους από τον πληθυσμό της. Αυτό το γεγονός αντικατοπτρίζει και τον σημαίνοντα ρόλο που διαδραματίζει αυτός ο ένας και μοναδικός κλάδος για την Κροατία, ενόσω προετοιμάζεται να γίνει μέλος της Ευρωζώνης το 2023.
Αυτός, εξάλλου, ήταν που τη βοήθησε να ορθοποδήσει μετά τον πόλεμο στα μέσα της δεκαετίας του 1990, αλλά και δέκα χρόνια αργότερα, όταν ξέσπασε η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση. Εντούτοις, η μονομέρεια δημιουργεί προβλήματα. «Δεν υπάρχει κάτι το οποίο θα αντισταθμίσει στο προσεχές μέλλον το απολεσθέν εισόδημα της χώρας από τον τουρισμό εξαιτίας του κορωνοϊού», υπογραμμίζει, εν κατακλείδι, ο Ζέλικο Λοβρίνσεβιτς, ερευνητής στο Οικονομικό Ινστιτούτο του Ζάγκρεμπ. «Για πάρα πολλά χρόνια υπήρχαν προειδοποιήσεις σχετικά με το πόσο ευάλωτες είναι οι συγκεκριμένες δραστηριότητες και τώρα η πανδημία ήρθε να το επιβεβαιώσει».
Μεγάλες ζημίες
O μεγαλύτερος όμιλος ταξιδίων και τουρισμού στην Ευρώπη, ο γερμανικός TUI, είδε τα έσοδά του να κατακρημνίζονται κατά 98%, στα 75 δισεκατομμύρια ευρώ, τους πρώτους εννέα μήνες του οικονομικού του έτους (Οκτώβριος 2019 - Ιούνιος 2020) και εμφάνισε ζημίες 2,3 δισεκατομμυρίων ευρώ. Εν τω μεταξύ, από αυτές, το 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ παρουσιάστηκε το τρίτο τρίμηνο και μόνον. Οπως δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλός του Φρ. Τζούσεν, δεν πρόκειται άκριτα να «βγουν στο σφυρί» τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας, αλλά μελετώνται όλες οι επιλογές επιβίωσης, μεταξύ των οποίων και η διάθεση μετοχών. Μια πιθανή κίνηση θα ήταν η πώληση των δραστηριοτήτων στην κρουαζιέρα, μιας και η επαναφορά στην κανονικότητα για τα διεθνή ταξίδια και τις περιηγήσεις θα αργήσει πολύ. Ακόμα μία από απώλειες των δραστηριοτήτων στον τουρισμό έχει να κάνει με τις αεροναυπηγικές εν συνόλω και ειδικά με την αμερικανική Boeing – οι πελάτισσές τους, οι αεροπορικές, δεν θέλουν πλέον διευρυμένο στόλο.
