Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Οι αυξημένες εμπορικές εντάσεις και οι γεωπολιτικές πιέσεις αποτελούν πρωταρχικούς κινδύνους για τις μακροοικονομικές προοπτικές για το 2025, τονίζει στη συνέντευξή του στην «Κ» ο διευθύνων σύμβουλος της Moody's Ratings για τις χώρες ΕΜΕΑ, Nick Hill.
Στο πλαίσιο συμμετοχής του στο 20ό συνέδριο του Economist στη Λευκωσία, ο κ. Hill αναλύει στην «Κ» τους μακροοικονομικούς κινδύνους που υπάρχουν για την περιοχή, αναφέρει τους κινδύνους από τον ψηφιακό μετασχηματισμό, υποδεικνύει τις πιθανές νέες «τάσεις» των μη εξυπηρετούμενων δανείων και απαντά στο πώς έχουν επηρεάσει τα πρόσφατα γεωπολιτικά γεγονότα, όπως ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας ή οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή, τις αξιολογήσεις του Οίκου.
Σύμφωνα με τον κ. N. Hill, ο ανταγωνισμός μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας θα διαμορφώσει πολιτικές, θα αυξήσει ενδεχομένως τους παγκόσμιους εμπορικούς φραγμούς και θα προκαλέσει εμπορικούς ή νομισματικούς πολέμους.
- Ποιοι είναι οι βασικοί μακροοικονομικοί κίνδυνοι και ευκαιρίες που βλέπετε για την περιοχή το επόμενο έτος;
- Αναμένουμε ότι οι περισσότερες οικονομίες της G-20 θα παρουσιάσουν σταθερή ανάπτυξη και θα συνεχίσουν να επωφελούνται από τη χαλάρωση της πολιτικής και τις υποστηρικτικές τιμές των βασικών εμπορευμάτων. Αναμένουμε μια αργή κυκλική βελτίωση στην Ευρώπη το 2025 και το 2026, καθώς οι χαλαρότερες χρηματοπιστωτικές συνθήκες προωθούν τις δαπάνες και τις επενδύσεις των νοικοκυριών. Προβλέπουμε ότι το πραγματικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 0,7% το 2024 πριν ενισχυθεί στο 1,2% το 2025 και στο 1,5% το 2026. Οι κίνδυνοι για τις προοπτικές κλίνουν προς τα κάτω. Η γερμανική οικονομία δυσκολεύεται ιδιαίτερα να αποκτήσει δυναμική και έχει μείνει στάσιμη κοντά στα προ της πανδημίας επίπεδα. Αν και δεν είναι τόσο ζοφερή όσο η Γερμανία, η δυναμική της ανάπτυξης στη Γαλλία και την Ιταλία παραμένει ασήμαντη. Υπό το πρίσμα αυτών των υποτονικών προοπτικών, η ΕΚΤ είναι πιθανό να επιταχύνει τον ρυθμό της χαλάρωσης με μείωση του επιτοκίου κατά 50 μ.β. τον Δεκέμβριο, ακολουθούμενη από μειώσεις κατά 25 μ.β. στις επόμενες συνεδριάσεις. Με αυτόν τον ρυθμό, οι μειώσεις των επιτοκίων της θα τερματιστούν τον Απρίλιο του 2025, καθώς θα έχει επιτευχθεί η ομαλοποίηση της πολιτικής της, υπό την προϋπόθεση ότι η οικονομία δεν θα επιδεινωθεί μέχρι τότε. Στην πραγματικότητα, θα μπορούσαμε να δούμε την ΕΚΤ να περνά σε επιθετική χαλάρωση εάν οι οικονομικές προοπτικές επιδεινωθούν περαιτέρω.
- Πώς αξιολογείτε τους κινδύνους και τα οφέλη που συνδέονται με τις πρωτοβουλίες ψηφιακού μετασχηματισμού στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα;
- Ο ψηφιακός μετασχηματισμός στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα παρουσιάζει ένα μείγμα σημαντικών οφελών και εγγενών κινδύνων. Από τη θετική πλευρά, η αξιοποίηση προηγμένων τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η αυτοματοποίηση, ενισχύει την αποτελεσματικότητα, επιτρέποντας την ταχύτερη επεξεργασία των χρηματοοικονομικών δεδομένων και τη βαθύτερη αναλυτική κατανόηση. Εργαλεία όπως τα μοντέλα μεγάλης γλώσσας εξορθολογίζουν τις λειτουργίες, αυτοματοποιώντας εργασίες ρουτίνας και εξάγοντας αξιοποιήσιμες πληροφορίες από τεράστια σύνολα δεδομένων, οδηγώντας στην αύξηση της παραγωγικότητας και την εξοικονόμηση κόστους. Επιπλέον, ο ψηφιακός μετασχηματισμός ενισχύει τη διαχείριση κινδύνων, επιτρέποντας λεπτομερείς αξιολογήσεις σε επίπεδο περιουσιακών στοιχείων, βοηθώντας τα ιδρύματα να εντοπίζουν και να αντιμετωπίζουν καλύτερα τις τοπικές ή συστημικές ευπάθειες.
Ωστόσο, οι πρωτοβουλίες αυτές δεν είναι χωρίς προκλήσεις. Απαιτούν ισχυρά μέτρα ασφάλειας στον κυβερνοχώρο για τον μετριασμό των απειλών, σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές και πλοήγηση στις κανονιστικές αβεβαιότητες. Η επιτυχής εφαρμογή εξαρτάται από την εξισορρόπηση αυτών των κινδύνων με τη στρατηγική ανάπτυξη τεχνολογιών που αποφέρουν απτά, κλιμακούμενα οφέλη.
Οι θύλακες κινδύνων
- Ποιες τάσεις στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) ή στις προβλέψεις για ζημιές από δάνεια είναι πιο ανησυχητικές στο τρέχον οικονομικό περιβάλλον;
- Δεν ανησυχούμε υπερβολικά για τις τάσεις στην ποιότητα του ενεργητικού συνολικά και η προσδοκία μας είναι για μια μέτρια επιδείνωση το 2024. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΒΑ, ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών της ΕΕ διαμορφώθηκε στο 1,9% στο τέλος Ιουνίου 2024 και παρέμεινε σε γενικές γραμμές αμετάβλητος σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα και δεν αναμένουμε ουσιαστική απόκλιση από αυτή την τάση κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους.
Ωστόσο, συνεχίζουμε να βλέπουμε θύλακες κινδύνων σε ορισμένα τμήματα της αγοράς, όπως οι ΜμΕ –όπου ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων αυξήθηκε σε 4,6% στο τέλος Ιουνίου 2024 από 4,3% ένα χρόνο νωρίτερα– και στα εμπορικά ακίνητα (CRE) – ο δείκτης αυξήθηκε σε 4,4% από 3,9% κατά την ίδια περίοδο. Συγκεκριμένα, θεωρούμε ότι οι πιέσεις στην ποιότητα των δανείων CRE θα παραμείνουν πιθανότατα αυξημένες, ακόμη και αν οι συνθήκες για τον τομέα θα βελτιωθούν ελαφρώς καθώς τα πρότυπα δανεισμού χαλαρώνουν, τα επιτόκια πολιτικής μειώνονται και η οικονομική ανάπτυξη ανακάμπτει. Ένα σημαντικό σύμπλεγμα χρέους πλησιάζει στη λήξη του το 2025 και το 2026 και η μετακύλιση αυτού του χρέους θα οδηγήσει σε σημαντική αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους. Το τεστ αντοχής μάς δείχνει, ωστόσο, ότι η κεφαλαιοποίηση των τραπεζών μπορεί να απορροφήσει μια σημαντική επιδείνωση της ποιότητας αυτών των δανείων.
Γεωπολιτικές πιέσεις
- Πώς έχουν επηρεάσει τα πρόσφατα γεωπολιτικά γεγονότα, όπως ο πόλεμος Ρωσίας–Ουκρανίας ή οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή, τις αξιολογήσεις σας για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της περιοχής;
- Οι αυξημένες εμπορικές εντάσεις και οι γεωπολιτικές πιέσεις αποτελούν πρωταρχικούς κινδύνους για τις μακροοικονομικές προοπτικές για το 2025. Η ένταξη Βορειοκορεατών στρατιωτών από τη Ρωσία στην Ουκρανία, η αύξηση των εντάσεων στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και στο Στενό της Ταϊβάν και η επέκταση των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή συμβάλλουν σε ένα τεταμένο διεθνές σκηνικό. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας θα διαμορφώσει πολιτικές, θα αυξήσει ενδεχομένως τους παγκόσμιους εμπορικούς φραγμούς και θα προκαλέσει εμπορικούς ή νομισματικούς πολέμους. Αυτός ο μακροπρόθεσμος γεωοικονομικός κατακερματισμός θα μπορούσε να διασπάσει περαιτέρω την παγκόσμια οικονομία σε γεωπολιτικά μπλοκ, περιπλέκοντας το παγκόσμιο εμπόριο και τη χρηματοοικονομική διασύνδεση, αποδυναμώνοντας περαιτέρω την παγκόσμια ανάπτυξη.
Ο κύριος πιστωτικός αντίκτυπος στους αξιολογούμενους εκδότες μας ήταν στο Ισραήλ, όπου έχουμε ήδη υποβαθμίσει τις αξιολογήσεις των τραπεζών δύο φορές φέτος, μετά από διαδοχικές υποβαθμίσεις των κρατικών αξιολογήσεων σε Baa1 με αρνητικές προοπτικές, από Α1. Ακόμα κι έτσι, η εσωτερική πιστοληπτική ικανότητα των τραπεζών παρέμεινε σταθερή από τον Οκτώβριο του 2023, καθώς οι τράπεζες έχουν ενισχύσει τα αποθέματα απορρόφησης κινδύνων, είτε μέσω κεφαλαίου είτε μέσω προβλέψεων για επισφάλειες, και η κερδοφορία τους έχει αυξηθεί χάρη στα υψηλότερα επιτόκια, τα κέρδη αποδοτικότητας του παρελθόντος και τη σχετικά σταθερή ποιότητα του ενεργητικού.
- Πώς ενσωματώνετε τους περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και διακυβερνητικούς παράγοντες (ESG) στις αξιολογήσεις σας για τις τράπεζες και ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζετε στην ποσοτικοποίηση αυτών των κινδύνων;
- Σκεφτόμαστε τους περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και διακυβερνητικούς κινδύνους κατά την ανάθεση όλων των αξιολογήσεών μας. Για τις τράπεζες, αυτές οι εκτιμήσεις οδήγησαν περίπου στο 15% των ενεργειών μας για την αξιολόγηση πέρυσι, με τον μεγαλύτερο παράγοντα να είναι οι αδυναμίες διακυβέρνησης.
