Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Οι φορείς ισχύος έχουν «πετάξει το μπαλάκι» στις τράπεζες για να γίνει κατορθωτή η πράσινη μετάβαση, με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) να έχει επεκτείνει τις εργασίες της πάνω στην κλιματική αλλαγή από τις αρχές του 2024. Οι τράπεζες ωστόσο ζητούν «χείρα βοηθείας» από τις κυβερνήσεις και τους διεθνείς επόπτες για να στεφθεί με επιτυχία η ολοκλήρωση αυτού του μεγάλου πρότζεκτ που προχωρά στο παρόν με νηπιακά βήματα. Οι τράπεζες όπως φαίνεται θα λειτουργήσουν ως εργαλείο για την πράσινη μετάβαση και θα πρέπει να χρηματοδοτήσουν όλα τα έργα που πρέπει να δημιουργηθούν εκ νέου, ή να αντικατασταθούν τα λιγότερο πράσινα πρότζεκτ με «πράσινα».
Στο περιθώριο του συνεδρίου «Green Agenda Cyprus Summit 2024» που αφιερώθηκε εξ ολοκλήρου στο «χοτ κέικ» της σημερινής εποχής, δηλαδή της πράσινης μετάβασης (ESG), οι τραπεζίτες εξέφρασαν την άποψη στην «Κ» πως, οι επόπτες θα πρέπει να κάνουν ουσιαστικές κινήσεις προς την μετάβαση αυτή. Περιέγραψαν μία κατάσταση κατά την οποία ναι μεν η ΕΚΤ θέλει οι τράπεζες να διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στην πράσινη μετάβαση με χρηματοδοτήσεις, όμως αυτές υπάγονται στο «παλιό» πλαίσιο του «αυστηρού» εξυπηρετούμενου και μη εξυπηρετούμενου δανεισμού. Όπως εξήγησαν στην «Κ» στο περιθώριο του συνεδρίου ανώτατα και ανώτερα τραπεζικά στελέχη από τις κυπριακές τράπεζες, ένας δανεισμός για αναβάθμιση των μηχανών ενός εργοστασίου με άλλες μεθόδους, πιο πράσινες, το πιθανότερο είναι να αρχίσουν να αποδίδουν καρπούς μετά από μία 5ετία. Σε εκείνη την 5ετία η εν λόγω επιχείρηση θα καταγράφει ζημιές, με την ΕΚΤ να επιζητά από τις τράπεζες να δράσουν όπως γνωρίζουν σήμερα. Να «κοκκινίσουν» το δάνειο, να προχωρήσουν σε όλες τις διαδικασίες που είναι αναγκασμένες από τους επόπτες να πράξουν. Εκείνο που υπέδειξαν, είναι ότι για να γίνει κατορθωτή η πράσινη μετάβαση επί του εδάφους, θα πρέπει ο δανεισμός που σχετίζεται με το «πράσινο χρώμα» να γίνεται με κανόνες που δεν υπάρχουν αυτή τη χρονική στιγμή. Άρα, κατά τα ανώτατα και ανώτερα τραπεζικά στελέχη, θα πρέπει να δημιουργηθούν ειδικές γραμμές και κανονισμοί που θα υπάγονται τέτοιου είδους δανεισμοί.
Η Artemis Credit Bureau και η ICAP CRIF, μέσω του έργου και της πλατφόρμας «Synesgy» θέλουν να συμβάλουν στη μετάβαση των κυπριακών επιχειρήσεων, και της οικονομίας γενικά.
Αφήνοντας τα των εποπτών, υπέδειξαν πως, η πράσινη μετάβαση θα γίνει κατορθωτή μόνο αν τη στηρίξουν και οι κυβερνήσεις. Σε αυτό το πρότζεκτ της πράσινης μετάβασης οι κυβερνήσεις θα πρέπει να έχουν κύριο λόγο στο «μείγμα της επιτυχίας», με ειδικά προγράμματα υποστήριξης. Εξήγησαν και σε αυτό το σημείο τι εννοούν. Υπέδειξαν πως, η Κύπρος βγήκε επιτυχώς από το πρόγραμμα μεταμνημονιακής προσαρμογής όταν υποστήριξε η κυβέρνηση τις κατάλληλες τομές και μεταρρυθμίσεις, ενώ στο πιο πρόσφατο παρελθόν κάτι αντίστοιχο έγινε με τις κυρώσεις και την υγειονομική κρίση. Οι κυβερνήσεις υιοθέτησαν τα πακέτα κυρώσεων, ενώ οι τράπεζες προχώρησαν στη σωστή υιοθέτηση των πακέτων αυτών, λειτουργώντας υποστηρικτικά στο όλο πρότζεκτ. Έτσι έγινε και με την υγειονομική κρίση του Covid-19, καθώς οι κυβερνήσεις «παρέα» με τις τράπεζες εφάρμοσαν τα μορατόρια αναστολής δόσεων δανείων για εννέα μήνες, έδωσαν δανεισμό στις επιχειρήσεις για παροχή ρευστότητας με προνομιακά επιτόκια και υποστήριξαν την οικοδομική βιομηχανία που είναι κύριος πυλώνας των κρατών με προγράμματα που σχετίζονται με τη στέγαση.
Μπήκαν τα θεμέλια
Τα θεμέλια για τη δημιουργία ενός οικοσυστήματος ESG στην Κύπρο έχουν ήδη μπει. Όπως πληροφόρησε ο Σύνδεσμος Τραπεζών προ δύο μηνών, η Artemis Credit Bureau και η ICAP CRIF, μέσω του έργου και της πλατφόρμας «Synesgy» θέλουν να συμβάλουν στη μετάβαση των κυπριακών επιχειρήσεων, και της οικονομίας συνολικά, προς μια πιο βιώσιμη κατεύθυνση. Πρακτικά, είναι ένα εργαλείο που μπορεί να μετρά την αξιοπιστία της εταιρικής βιωσιμότητας μέσω της παραπάνω πλατφόρμας. Μία εταιρεία συμπληρώνει ένα ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις για τα μέτρα που έχει λάβει για να δείξει τη συμμόρφωσή της με τα ESG κριτήρια. Μετά την υποβολή του ερωτηματολογίου η εταιρεία λαμβάνει το ESG πιστοποιητικό της (ESG Certificate), τη βαθμολογία συμμόρφωσής της πάνω στα κριτήρια ESG, ένα εξατομικευμένο Σχέδιο Δράσης (Action Plan) με συμβουλές για το πώς η εταιρεία μπορεί να βελτιώσει τη βαθμολογία ESG και το συμπληρωμένο ερωτηματολόγιο με τις απαντήσεις της εταιρείας για σκοπούς αναφοράς που θα είναι αποδεκτό σε όλα τα κυπριακά τραπεζικά ιδρύματα.
Τι έχει αποφασίσει η ΕΚΤ
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) τον Ιανουάριο αποφάσισε να επεκτείνει τις εργασίες της πάνω στην κλιματική αλλαγή, προσδιορίζοντας τρεις τομείς ενδιαφέροντος που θα κατευθύνουν τις δραστηριότητές της το 2024 και το 2025. Σύμφωνα με την ΕΚΤ, ο πρώτος τομέας αφορά τις επιπτώσεις και τους κίνδυνους της μετάβασης σε μια πράσινη οικονομία, ιδίως το κόστος που σχετίζεται με τη μετάβαση και οι επενδυτικές ανάγκες. Ο δεύτερος τομέας αφορά τις αυξανόμενες φυσικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και τους τρόπους με τους οποίους τα μέτρα προσαρμογής σε έναν θερμότερο κόσμο επηρεάζουν την οικονομία. Τρίτος τομέας ενδιαφέροντος είναι οι κίνδυνοι που απορρέουν από την απώλεια και την υποβάθμιση της φύσης, οι τρόποι με τους οποίους αυτοί αλληλοεπιδρούν με τους κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα και οι τρόποι με τους οποίους θα μπορούσαν να επηρεάσουν το έργο της ΕΚΤ μέσω των επιπτώσεών τους στην οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Για αυτόν τον σκοπό, όπως έχει πληροφορήσει η ΕΚΤ, συμφωνήθηκαν συγκεκριμένα μέτρα. Όσον αφορά τη μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία, η ΕΚΤ θα εντείνει τις εργασίες της σχετικά με τις επιπτώσεις της χρηματοδότησης της μετάβασης, τις ανάγκες για πράσινες επενδύσεις, τα σχέδια μετάβασης και τους τρόπους με τους οποίους η πράσινη μετάβαση επηρεάζει πτυχές της οικονομίας μας, όπως η εργασία, η παραγωγικότητα και η ανάπτυξη. Τα αποτελέσματα θα αξιοποιηθούν και για την ενημέρωση του πλαισίου μακροοικονομικών υποδειγμάτων της ΕΚΤ. Επιπλέον, στο πλαίσιο της εντολής της, η ΕΚΤ θα διερευνήσει το ενδεχόμενο περαιτέρω αλλαγών στα μέσα και τα χαρτοφυλάκια νομισματικής πολιτικής της ενόψει αυτής της μετάβασης.
Όσον αφορά τις αυξανόμενες φυσικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η ΕΚΤ θα εμβαθύνει την ανάλυσή της σχετικά με τον αντίκτυπο των ακραίων καιρικών φαινομένων στον πληθωρισμό και το χρηματοπιστωτικό σύστημα, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους αυτό μπορεί να ενσωματωθεί σε κλιματικά σενάρια και μακροοικονομικές προβλέψεις. Θα αξιολογήσει επίσης τις δυνητικές συνέπειες της προσαρμογής, ή της απουσίας προσαρμογής, στην κλιματική αλλαγή, στην οικονομία και τον χρηματοπιστωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών επενδυτικών αναγκών και του κενού ασφαλιστικής προστασίας.
Όσον αφορά την απώλεια και την υποβάθμιση της φύσης, η ΕΚΤ θα αναλύσει τη στενή σχέση με την κλιματική αλλαγή και τις συναφείς οικονομικές και χρηματοπιστωτικές επιπτώσεις. Επίσης, θα διερευνήσει περαιτέρω τον ρόλο των οικοσυστημάτων για την οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Όσον αφορά τις δικές της δραστηριότητες, η ΕΚΤ θα αρχίσει να εφαρμόζει το όγδοο πρόγραμμα περιβαλλοντικής διαχείρισης για τη στήριξη της επίτευξης των στόχων μείωσης του άνθρακα έως το 2030. Μαζί με ολόκληρο το Ευρωσύστημα, οι εργασίες της θα διέπονται από αρχές οικολογικού σχεδιασμού για τις μελλοντικές σειρές τραπεζογραμματίων ευρώ και θα ενσωματώνουν παραμέτρους σχετικά με το περιβαλλοντικό αποτύπωμα στον σχεδιασμό ενός ψηφιακού ευρώ που βρίσκεται επί του παρόντος σε φάση προετοιμασίας.
