Του Παύλου Νεοφύτου
Για την περίπτωση της Κύπρου, η επίτευξη «καθαρών μηδενικών» εκπομπών CO2 έως το 2050 θα απαιτήσει περίπου 40 δισεκατομμύρια ευρώ επενδύσεων σε καθαρές τεχνολογίες, εκ των οποίων το 10-15% θα είναι σταδιακά, σύμφωνα με την έρευνα της McKinsey, η οποία παρουσιάστηκε στο «Green Agenda Cyprus Summit» από τους κ.κ. Γιώργο Τσόπελα (πρόεδρος της Mc Kinsey & Company Ελλάδας - Κύπρου, και Λευτέρη Χαραλάμπους (διευθύνων Σύμβουλος της McKinsey & Company στην Ελλάδα). Ειδικότερα, οι κεφαλαιουχικές δαπάνες καθαρής τεχνολογίας ανά τομέα από το 2021 μέχρι το 2030 θα πρέπει να ανέρθουν στα 6 δισεκατομμύρια ευρώ, από το 2031 μέχρι 2040 στα 16 διεσεκατομμύρια ευρώ και από το 2041 μέχρι το 2050 στα 20 δισεκατομμύρια ευρώ.
Κομβικός ο τομέας της ενέργειας
Τονίζοντας ότι για τον συγκεκριμένο στόχο κάθε χώρα είναι μία ξεχωριστή περίπτωση, ο κ. Τσόπελας αναφέρθηκε στα οκτώ βασικά μηνύματα που εξήχθησαν από την έρευνα της McKinsey για την Κύπρο:
1. Οι εκπομπές ρύπων της Κύπρου είναι ~10 MtCO2eq, καθοδηγούμενες από 3 βασικούς τομείς (ενέργεια, μεταφορές, βιομηχανία). Η σχετική βαρύτητα κάθε τομέα διαφέρει από την ΕΕ, αντανακλώντας τα εγγενή στοιχεία της κυπριακής οικονομίας
2. Οι μηδενικές καθαρές εκπομπές μπορούν να επιτευχθούν έως το 2050, με μείωση >40% έως το 2030. Κάθε τομέας θα ακολουθήσει διαφορετικό μονοπάτι, ενώ 5 θα είναι οι μοχλοί απανθρακοποίησης για να αντισταθμίσουν το ~80% της μείωσης των εκπομπών.
3. Ο τομέας της ενέργειας θα είναι κομβικός. Η ζήτηση αναμένεται σχεδόν να διπλασιαστεί σε μέγεθος. Η βραχυπρόθεσμη έως μεσοπρόθεσμη απαλλαγή από τον άνθρακα θα προέλθει από την ηλιακή ενέργεια και τη μετάβαση από το πετρέλαιο στο φυσικό αέριο. Η χώρα έχει στρατηγική προαιρετική δυνατότητα για το τελευταίο μίλι απαλλαγής από τον άνθρακα.
4. Θα απαιτηθούν περίπου 40 δισ. ευρώ επενδύσεων σε καθαρές τεχνολογίες, εκ των οποίων το 10-15% θα είναι σταδιακά.
5. Η μετάβαση θα έχει θετική καθαρή επίδραση στις θέσεις εργασίας και στην Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (GVA). Ταυτόχρονα, το εμπορικό έλλειμμα των μεταφορέων ενέργειας θα μειωθεί σημαντικά.
6. Η μετάβαση μπορεί επίσης να δημιουργήσει ανάπτυξη για την Κύπρο σε τομείς που συνδυάζουν την οικονομική ελκυστικότητα με την ικανότητα να κερδίσει η χώρα
7. Οι μηδενικές καθαρές εκπομπές θα επιφέρουν μειωμένη αστάθεια και κόστος για την κοινωνία, εάν εκτελεστούν με τακτικό τρόπο.
8. Η ενεργοποίηση μιας ομαλής μετάβασης απαιτεί εξέταση του ενεργειακού τριλήμματος και συντονισμένη δράση μεταξύ ιδιωτικών και δημόσιων ενδιαφερομένων
Οι 5 μοχλοί απανθρακοποίησης
Από την πλευρά του, ο κ. Χαραλάμπους σημείωσε ότι για την περίοδο 2021-2030, η πλειονότητα της απαλλαγής από τον άνθρακα θα οφείλεται στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, ακολουθούμενος από τη βιομηχανία και τις μεταφορές. Για την περίοδο 2031-2050 η πλειονότητα της απαλλαγής από τον άνθρακα θα οφείλεται στις μεταφορές και τη βιομηχανία.
Πέντε μοχλοί θα οδηγήσουν στο 80% της προσπάθειας για απανθρακοποίηση της Κύπρου μέχρι το 2050 και ιδιαίτερα η ενέργεια από ΑΠΕ και η ηλεκτροκίνηση, τόνισε επίσης ο κ. Χαραλάμπους, εξηγώντας ότι από σήμερα μέχρι το 2050 η συνεισφορά των ΑΠΕ θα είναι 36%, των ηλεκτρικών αυτοκινήτων 24%, της δέσμευσης – αποθήκευσης CO2 8%, των λύσεων με βάση τη φύση (φυσικές καταβόθρες άνθρακα) 8% και του εξηλεκτρισμού των κτηρίων 4%
Ενέργεια
Την ίδια ώρα από το 2021 μέχρι το 2030 η ζήτηση ενέργειας προβλέπεται να αυξηθεί, ανάφερε. Το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της Κύπρου βασίζεται επί του παρόντος σε μεγάλο βαθμό στο πετρέλαιο (ντίζελ και HFO), οδηγώντας σε υψηλές εκπομπές ρύπων. Η εικόνα αυτή θα πρέπει να αλλάξει με βραχυπρόθεσμη έως μεσοπρόθεσμη απαλλαγή από τον άνθρακα, δηλαδή μέχρι το 2030, όπου το μεγαλύτερο μέρος της απανθρακοποίησης (~75% έως το 2030) θα πραγματοποιηθεί με την ενσωμάτωση του φυσικού αερίου στο μείγμα ενέργειας και τη σημαντική αύξηση της ηλιακής δυναμικότητας. Όσον αφορά τη μακροπρόθεσμη απανθρακοποίηση (100% και μέχρι 2050), ο κ. Χαραλάμπους ανάφερε ότι το τελευταίο μερίδιο απαλλαγής από τον άνθρακα στις αρχές έως τα μέσα της δεκαετίας του 2040, μπορεί να βασίζεται σε τρεις στρατηγικές επιλογές:
- Φυσικό αέριο με CCUS
- Καύση υδρογόνου (H2) - (εισαγόμενη ή αυτοπαραγωγή)
- «Καθαρό παιχνίδι» των ΑΠΕ, (με ή χωρίς FOSW)
