Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Οι κυπριακές τράπεζες που έχουν καεί από το χυλό, τώρα φυσούν και το γιαούρτι, την ώρα που πρέπει να διαχειριστούν εκατοντάδες αιτήματα για άνοιγμα λογαριασμών Ρώσων και Ουκρανών πολιτών. Η τάση εταιρειών για «relocation», ελληνιστί μετεγκατάστασης, είτε Ρωσικών, είτε Ουκρανικών, φέρνει τις κυπριακές τράπεζες ενώπιον ελέγχων εις βάθος είτε για την ποιότητα αυτών των εταιρειών, είτε και ως φυσικών προσώπων που τις εκπροσωπούν ή τις απαρτίζουν. Οι κυπριακές τράπεζες καλούνται να αποφασίσουν αν θα αδράξουν την ευκαιρία που τους ανοίγεται για διεύρυνση των εργασιών τους και αύξηση της πελατειακής τους βάσης εν μέσω πολέμου, αλλά και να μην ανοίξουν παράθυρο σε πελάτες και εταιρείες που θα κληθούν αργότερα για παράδειγμα να κλείσουν αυτούς τους λογαριασμούς λόγω περιορισμών συνεπεία κυρώσεων (sanctions). Τα τέσσερα συνολικά πακέτα κυρώσεων που έχουν επιβληθεί μόνο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και αφήνοντας στην άκρη τις κυρώσεις τόσο των ΗΠΑ όσο και του Ηνωμένου Βασιλείου, στενεύουν τα περιθώρια για επιχειρηματικές κινήσεις. Εκατοντάδες εταιρείες επηρεάζονται λόγω των κυρώσεων. Συγκεκριμένα, το τέταρτο πακέτο κυρώσεων της Ε.Ε. βάζει πλήρη απαγόρευση συναλλαγών με ορισμένες ρωσικές κρατικές επιχειρήσεις, με εξαίρεση τις κρατικές τράπεζες, τους σιδηροδρόμους και το νηολόγιο θαλάσσιας ναυτιλίας. Απαγορεύει στους οργανισμούς της Ε.Ε. να παρέχουν υπηρεσίες οικονομικής αξιολόγησης σε ρωσικές εταιρείες. Επίσης, απαγορεύει εισαγωγές προϊόντων σιδήρου και χάλυβα που επί του παρόντος υπόκεινται σε μέτρα διασφάλισης της Ε.Ε., καθώς και νέες επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα της Ρωσίας, με εξαίρεση την πυρηνική ενέργεια και τη μεταφορά ενεργειακών προϊόντων. Τέλος, απαγόρευσε την εξαγωγή ειδών πολυτελείας, ενώ προστέθηκαν 15 άτομα και 9 οντότητες στη λίστα των προσώπων και οντοτήτων που υπόκεινται σε κυρώσεις, για να συμπεριληφθούν περισσότεροι ολιγάρχες, επιχειρηματικές ελίτ που συνδέονται με το Κρεμλίνο, καθώς και εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε στρατιωτικούς και αμυντικούς τομείς και την παραπληροφόρηση. Με αυτές τις προσθήκες, η λίστα των κυρώσεων της Ε.Ε. περιλαμβάνει συνολικά 877 φυσικά πρόσωπα και 62 οντότητες.
Επιστρέφοντας στα του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, το θέμα προκύπτει στο περιθώριο ρεπορτάζ ξένων μέσων και συγκεκριμένα του Bloomberg για μεταφορά κεφαλαίων Ρώσων ολιγαρχών από την Κύπρο. Σε αντίστοιχη ερώτηση για έλευση κεφαλαίων, προκύπτει το άνωθεν ρεπορτάζ για το ενδιαφέρον Ρώσων και Ουκρανών να μετεγκαταστήσουν τις εταιρείες τους στην Κύπρο, να ανοίξουν λογαριασμούς σε κυπριακές τράπεζες και να φέρουν τα κεφάλαια που τις συνοδεύουν για να αρχίσουν ξανά τη λειτουργία τους.
Τα ψιλά γράμματα
Όπως μεταφέρουν τραπεζικές πηγές στην «Κ», μεγάλο ζήτημα προκύπτει με συγκεκριμένες υποπαραγράφους που συνοδεύουν πλέον τον μακροσκελέστατο κατάλογο των Ευρωπαϊκών κυρώσεων. Συγκεκριμένα, υπέδειξαν υποπαραγράφους του άρθρου 5 των κυρώσεων που προστέθηκαν προσφάτως και που αναφέρουν πως απαγορεύεται η άμεση ή έμμεση συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή με νομικό πρόσωπο, οντότητα ή φορέα εγκατεστημένο στη Ρωσία, το οποίο ελέγχεται από το δημόσιο ή έχει πάνω από 50% δημόσια ιδιοκτησία. Την ίδια ώρα, απαγορεύεται αν η κυβέρνηση της Ρωσίας ή η Κεντρική της Τράπεζα έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν στα κέρδη της συγκεκριμένης εταιρείας, η κυβέρνησή της ή η Κεντρική της Τράπεζα έχει άλλη ουσιαστική οικονομική σχέση. Παράλληλα, απαγορεύεται η άμεση ή η έμμεση συναλλαγή με νομικό πρόσωπο, οντότητα ή οργανισμό εγκατεστημένο εκτός της Ένωσης του οποίου τα δικαιώματα ιδιοκτησίας είναι άμεσα ή έμμεσα και του ανήκει σε ποσοστό άνω του 50% οντότητας που περιλαμβάνεται στις κυρώσεις. Τέλος, απαγορεύεται η άμεση ή η έμμεση συναλλαγή με νομικό πρόσωπο, οντότητα ή φορέα που ενεργεί για λογαριασμό ή υπό τη διεύθυνση οντότητας που αναφέρεται στη λίστα. Οι κυπριακές τράπεζες ακροβατούν μεταξύ λεπτών γραμμών για άνοιγμα λογαριασμών, ελέγχων και εφαρμογής κανονισμών που μπορεί να τους έρθουν «μπούμερανγκ».
Οι κυρώσεις στενεύουν τα περιθώρια ανοίγματος λογαριασμών, καθώς ολοένα και περισσότερες προσθήκες μπαίνουν που δυσκολεύουν το όλο εγχείρημα.
Στην επαρχία Αμμοχώστου
Οι περί ου ο λόγος εταιρείες σαφώς και δεν είναι μικρές. Γίνεται λόγος για πολυεθνικές οι οποίες έχουν ήδη φέρει στελέχη και εργαζόμενους στην Κύπρο. Οι εταιρείες αυτές έχουν ενοικιάσει ολόκληρα ξενοδοχεία στην ελεύθερη επαρχία Αμμοχώστου (Πρωταρά και Αγία Νάπα), αναμένουν την πορεία των εξελίξεων και ποια πορεία θα χαράξουν οι ίδιες. Ο αριθμός των εταιρειών αυτών ολοένα και μεγαλώνει και η πίεση στις κυπριακές τράπεζες για διαδικασίες που θα επιτρέψουν να εγκατασταθούν στο νησί ή να ενισχύσουν υφιστάμενες εταιρείες, αυξάνεται. Οι τράπεζες, όπως μεταφέρθηκε στην εφημερίδα, δεν θέλουν να έχουν καταθέσεις για να ενισχύσουν την ρευστότητά τους, έχουν ήδη πλεονάζουσα. Σκοπός από το άνοιγμα αυτών των λογαριασμών είναι να προχωρήσουν σε δημιουργία επιχειρηματικών σχέσεων. Οι συνολικές καταθέσεις στις κυπριακές τράπεζες εξάλλου τον Φεβρουάριο του 2022 κατέγραψαν καθαρή αύξηση 278 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με καθαρή μείωση 341,8 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο 2022. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής έφτασε στο 6,6%, σε σύγκριση με 5,8% τον Ιανουάριο 2022, ενώ το υπόλοιπο των καταθέσεων τον Φεβρουάριο 2022 σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου έφθασαν στα 51,5 δισ. ευρώ.
Έχουν φύγει κεφάλαια
Για τους ολιγάρχες και τους δισεκατομμυριούχους της Ρωσίας η Κύπρος είναι εξαιρετικά σημαντική, σημειώνει χαρακτηριστικά το ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg. Για χρόνια στέγαζε ένα τεράστιο μερίδιο του πλούτου τους, συμπληρώνει, σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και λίγα σε σχέση με αυτά που κατείχαν στην πατρίδα τους. «Τουλάχιστον, έγινε πριν τα ρωσικά στρατεύματα στρατοπεδεύσουν στα σύνορα της Ουκρανίας», σχολιάζει. Τις τελευταίες εβδομάδες, μερικά από τα μεγαλύτερα περιουσιακά στοιχεία που κατέχουν οι πλουσιότεροι άνθρωποι της Ρωσίας απομακρύνθηκαν από την Κύπρο, υπό την πίεση των ρυθμιστικών αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επιβάλλουν κυρώσεις από τη μια πλευρά και των απαιτήσεων του Βλαντιμίρ Πούτιν για επαναπατρισμό του πλούτου. «Καθώς η Ρωσία γίνεται ολοένα και πιο παρίας στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι δισεκατομμυριούχοι που έχουν από καιρό προστατεύσει την περιουσία τους στο εξωτερικό ξαφνικά έχουν πολύ λιγότερες επιλογές για το πού να βάλουν τα χρήματά τους. Ο επαναπατρισμός περιουσιακών στοιχείων σε μια χώρα που κινείται προς την οικονομική καταστροφή, θέτοντάς τα στην εξουσία του Πούτιν, είναι μια τρομερή πρόταση. Αλλά το ίδιο ισχύει και για τη διατήρησή τους στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο ή στις δικαιοδοσίες της ΕΕ, όπως η Κύπρος ή η Καραϊβική, όπου αντιμετωπίζουν παγώματα, αποκλεισμούς ή πιθανώς κατασχέσεις», σημείωνεται χαρακτηριστικά στο ρεπορτάζ.
