ΠΗΓΗ: Reuters
Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζ. Ντ. Βανς, χρησιμοποίησε την ομιλία του στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου για να κατηγορήσει την Ευρώπη για λογοκρισία και περιορισμό της ελευθερίας του λόγου.
Στο πλαίσιο της ομιλίας του, δεν παρουσίασε συγκεκριμένες προτάσεις για τον τερματισμό του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας.
Ακολουθώντας τη γραμμή του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο Βανς υποβάθμισε την απειλή πολιτικής παρέμβασης από τη Ρωσία, αμφισβητώντας τις εκτιμήσεις των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών ότι η Μόσχα είχε παρέμβει υπέρ του Τραμπ στις εκλογές του 2016.
«Εδώ και χρόνια, μας λένε ότι όσα χρηματοδοτούμε και υποστηρίζουμε γίνονται στο όνομα των δημοκρατικών αξιών μας. Από την πολιτική μας για την Ουκρανία μέχρι τη λογοκρισία στον ψηφιακό χώρο, όλα παρουσιάζονται ως άμυνα της δημοκρατίας», είπε ο Βανς.
«Ομως, όταν βλέπουμε ευρωπαϊκά δικαστήρια να ακυρώνουν εκλογές και ανώτατους αξιωματούχους να απειλούν να ακυρώσουν άλλες, θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν τηρούμε τα υψηλά πρότυπα που διακηρύσσουμε», πρόσθεσε.
Η κατάσταση στην Ουκρανία βρισκόταν στην κορυφή της ατζέντας στο Μόναχο, ιδιαίτερα μετά την πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του Τραμπ και του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, όπου οι δύο ηγέτες δεσμεύτηκαν να συνεργαστούν για τον τερματισμό της σύγκρουσης. Ωστόσο, ο Βανς δεν έκανε καμία αναφορά στο θέμα.
Αντ’ αυτού, εξαπέλυσε επίθεση κατά της Ευρωπαϊκής Ενωσης για το κλείσιμο λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με πρόσχημα την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους, κατηγόρησε τη Γερμανία για εφόδους εναντίον πολιτών της λόγω αντιφεμινιστικών αναρτήσεων, επέκρινε τη Σουηδία για την καταδίκη χριστιανού ακτιβιστή και κατηγόρησε το Ηνωμένο Βασίλειο ότι υπαναχωρεί στα ζητήματα θρησκευτικών ελευθεριών.
«Σε όλη την Ευρώπη, η ελευθερία του λόγου, φοβάμαι, βρίσκεται σε υποχώρηση», δήλωσε, ενώ άσκησε κριτική και στην προηγούμενη διοίκηση Μπάιντεν για την πίεση που ασκήθηκε στις εταιρείες κοινωνικής δικτύωσης στις ΗΠΑ.
«Η μεγαλύτερη απειλή για την Ευρώπη δεν είναι η Ρωσία, δεν είναι η Κίνα, δεν είναι κάποιος εξωτερικός παράγοντας», είπε. «Είναι η απομάκρυνση από τις θεμελιώδεις αξίες της ελευθερίας του λόγου – και η ανεξέλεγκτη μετανάστευση».
Σύμφωνα με ανταποκριτή του Reuters που βρισκόταν σε αίθουσα όπου παρακολουθούσαν την ομιλία περισσότεροι σύνεδροι, η αντίδραση ήταν ψυχρή: κανείς δεν χειροκρότησε.
Μοχλοί πίεσης προς τη Ρωσία
Ο Τζ. Ντ. Βανς δήλωσε ότι η Ουάσιγκτον μπορεί να αξιοποιήσει οικονομικούς και στρατιωτικούς μοχλούς πίεσης στις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία για την επίτευξη μιας «καλής» συμφωνίας ειρήνης για την Ουκρανία.
Ωστόσο, εκπρόσωπός του διέψευσε ότι οι δηλώσεις αυτές συνιστούν απειλή προς τη Μόσχα.
Ο Βανς, πριν από την άφιξή του στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, κάλεσε τις ευρωπαϊκές χώρες να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες.
Ο ίδιος έκανε ελάχιστες αναφορές στην Ουκρανία, λέγοντας απλώς ότι ελπίζει σε μια «λογική διευθέτηση». Ωστόσο, το μέλλον της Ουκρανίας κυριαρχούσε στις συζητήσεις, ιδιαίτερα μετά την τηλεφωνική επικοινωνία του Ντόναλντ Τραμπ με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, με την οποία ανακοίνωσε την έναρξη διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου.
Ο Βανς, που επρόκειτο να συναντηθεί με τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι αργότερα την Παρασκευή, είχε δηλώσει στη Wall Street Journal ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει διάφορα εργαλεία –οικονομικά και στρατιωτικά– ως μοχλούς πίεσης προς τον Πούτιν.
Αργότερα, ο εκπρόσωπος του Βανς, Ουίλιαμ Μάρτιν, ανάρτησε στο X ότι ο αντιπρόεδρος «δεν έκανε καμία απειλή», προσθέτοντας ότι «κανείς δεν πρόκειται να αφαιρέσει επιλογές από τον πρόεδρο Τραμπ, καθώς ξεκινούν αυτές οι διαπραγματεύσεις».
Ο Μάρτιν δημοσίευσε μάλιστα ένα απόσπασμα από τη συνέντευξη του Βανς, όπου ο τελευταίος είχε δηλώσει ότι «το εύρος των επιλογών είναι εξαιρετικά ευρύ και περιλαμβάνει οικονομικούς και στρατιωτικούς μοχλούς πίεσης».
Η Ευρώπη φοβάται αποκλεισμό από μια συμφωνία
Νωρίτερα, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, είχε δηλώσει ότι η Μόσχα περίμενε από τις ΗΠΑ να διευκρινίσουν τις δηλώσεις του Βανς. «Δεν έχουμε ξανακούσει τέτοιες διατυπώσεις», είπε.
Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, στήριξε τα σχόλια του Βανς, λέγοντας στο Fox Business ότι οι κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας θα μπορούσαν να φτάσουν στο «μέγιστο επίπεδο» αν αυτό εξυπηρετεί τις διαπραγματεύσεις. «Κανείς δεν καταλαβαίνει καλύτερα τη διαπραγματευτική πίεση από τον πρόεδρο Τραμπ», δήλωσε.
Η τηλεφωνική επικοινωνία του Τραμπ με τον Πούτιν έχει προκαλέσει ανησυχία στην Ευρώπη ότι θα μπορούσε να παραγκωνιστεί από μια πιθανή συμφωνία, η οποία ενδέχεται να είναι υπερβολικά ευνοϊκή για τη Ρωσία, θέτοντας σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών, Αναλένα Μπέρμποκ, προειδοποίησε ότι μια «ψευδεπίγραφη ειρήνη» χωρίς τους Ουκρανούς και τους Ευρωπαίους δεν θα ήταν βιώσιμη.
«Μια εικονική ειρήνη δεν θα έφερνε διαρκή ασφάλεια, ούτε για τον λαό της Ουκρανίας ούτε για εμάς στην Ευρώπη ή τις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε.
Ο υπουργός Αμυνας της Γερμανίας σημείωσε ότι ήταν λάθος του Τραμπ να αποσύρει από το τραπέζι διαπραγμάτευσης το αίτημα της Ουκρανίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ και τον στόχο της ανάκτησης όλων των εδαφών που κατέχει η Ρωσία από το 2014.
Τρία χρόνια μετά τη ρωσική εισβολή, η Μόσχα κατέχει περίπου το 20% της Ουκρανίας, επιμένοντας ότι η ένταξη του Κιέβου στο ΝΑΤΟ συνιστά υπαρξιακή απειλή. Η Ουκρανία και η Δύση απορρίπτουν τον ισχυρισμό, κατηγορώντας τη Ρωσία για ιμπεριαλιστική αρπαγή εδαφών.
Πίεση στην Ευρώπη για άμυνα
Ο Βανς επανέλαβε την πάγια θέση του Τραμπ ότι η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερο βάρος για την άμυνά της, ώστε οι ΗΠΑ να επικεντρωθούν σε άλλες περιοχές, κυρίως στον Ινδο-Ειρηνικό.
«Στο μέλλον, η Ευρώπη θα πρέπει να παίξει μεγαλύτερο ρόλο στην ασφάλειά της», είπε σε συνάντησή του με τον Γερμανό πρόεδρο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, συμφώνησε, λέγοντας ότι η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει περισσότερες ευθύνες. «Πρέπει να ωριμάσουμε και να επενδύσουμε πολύ περισσότερα στην άμυνα», δήλωσε.
Στη διάσκεψη, αρκετοί Ευρωπαίοι ηγέτες δήλωσαν ότι είναι διατεθειμένοι να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες, αλλά ζήτησαν συντονισμό με την Ουάσιγκτον για μια σταδιακή μείωση της αμερικανικής υποστήριξης.
Ως γερουσιαστής, ο Βανς είχε εκφράσει σκεπτικισμό για τη βοήθεια των ΗΠΑ στην Ουκρανία. Σε συνέντευξή του το 2022 είχε δηλώσει: «Δεν με νοιάζει ιδιαίτερα τι συμβαίνει στην Ουκρανία, έτσι κι αλλιώς».
