Kathimerini.gr
Η Τουρκία και το Ισραήλ εργάζονται για την αποκλιμάκωση των στρατιωτικών εντάσεων στη Συρία, σε μια εξέλιξη που θα μπορούσε να λειτουργήσει «κατευναστικά» μεταξύ των δύο σημαντικών συμμάχων των ΗΠΑ των οποίων οι σχέσεις έχουν «παγώσει» από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα το 2023.
Οπως αναφέρει δημοσίευμα της Wall Street Journal, αξιωματούχοι των δύο χωρών συναντήθηκαν την Τετάρτη στο Αζερμπαϊτζάν για να ξεκινήσουν συνομιλίες με στόχο τη δημιουργία ενός μηχανισμού με σκοπό την αποφυγή συγκρούσεων μεταξύ του τουρκικού και του ισραηλινού στρατού στη Συρία. Ο διευθυντής του Ισραηλινού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας ηγήθηκε των συνομιλιών με τους Τούρκους αξιωματούχους, σύμφωνα με το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
Τόσο ο ισραηλινός όσο και ο τουρκικός στρατός επιχειρούσαν στη Συρία για χρόνια κατά τη διάρκεια του μακροχρόνιου εμφυλίου πολέμου της χώρας. Από τότε που ο πόλεμος έληξε με την πτώση του καθεστώτος Ασαντ τον Δεκέμβριο, οι εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών έχουν αυξηθεί. Το Ισραήλ έχει εξαπολύσει μια σειρά στρατιωτικών χτυπημάτων που, όπως λέει, αποσκοπούν στην προστασία της μακροπρόθεσμης ασφάλειάς του, ενώ η Τουρκία έχει αγκαλιάσει τη νέα κυβέρνηση της χώρας υπό την ηγεσία των ισλαμιστών.
«Δεν έχουμε καμία πρόθεση να συγκρουστούμε με οποιαδήποτε άλλη χώρα στη Συρία, όχι μόνο με το Ισραήλ», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν σε τηλεοπτική συνέντευξη στις αρχές της εβδομάδας. Συγκεκριμένα, ο Φιντάν ανέφερε ότι τα πρόσφατα ισραηλινά στρατιωτικά πλήγματα στη Συρία ήταν «απαράδεκτα» και επέκρινε χαρακτηρίζοντάς τα «επεκτατικές φιλοδοξίες του Ισραήλ στην περιοχή».
Η κατάρρευση του καθεστώτος Ασαντ στη Συρία άλλαξε ριζικά την ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή, επιφέροντας μια οδυνηρή ήττα για τη Ρωσία και το Ιράν. Παράλληλα, οι εξελίξεις συντελλούν στη διεύρυνση της επιρροής της Τουρκίας, η οποία υποστήριζε επί μακρόν την εξέγερση κατά του πρώην καθεστώτος.
Από την πλευρά του, το Ισραήλ διατηρεί εχθρική στάση απέναντι στη νέα κυβέρνηση της Συρίας, της οποίας ηγούνται πρώην μέλη μιας σουνιτικής ισλαμιστικής οργάνωσης, της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ. Η οργάνωση ιδρύθηκε ως παρακλάδι της Αλ Κάιντα, αλλά διέκοψε τους δεσμούς της με την τζιχαντιστική οργάνωση το 2016 και δεσμεύτηκε να σταματήσει τις επιθέσεις στο εξωτερικό.
Η Τουρκία ήταν από τις πρώτες δυνάμεις που αγκάλιασε τη νέα κυβέρνηση της Συρίας, της οποίας ηγείται ο πρόεδρος Άχμαντ αλ Σαράα, ο πρώην ηγέτης των ανταρτών που ηγήθηκε της 11ήμερης επίθεσης που εκδίωξε τον Άσαντ από την εξουσία.
Αντίθετα, μετά την πτώση του Άσαντ, το Ισραήλ εξαπέλυσε μια σειρά στρατιωτικών χτυπημάτων με στόχο την αποτροπή απειλών για την ασφάλειά του, καταστρέφοντας στρατιωτικό εξοπλισμό του πρώην καθεστώτος και στέλνοντας τις δυνάμεις του βαθύτερα στο συριακό έδαφος, αυξάνοντας περαιτέρω τις εντάσεις με τη νέα κυβέρνηση στη Δαμασκό. Τον Φεβρουάριο, ο Νετανιάχου ζήτησε την αποστρατιωτικοποίηση ολόκληρης της νότιας Συρίας.
Οι συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών αποσκοπούν στην αναδημιουργία μιας γραμμής επικοινωνίας μεταξύ του ισραηλινού και του τουρκικού στρατού, με σκοπό την αποφυγή ακούσιων συγκρούσεων.
Αυτός ο νέος δίαυλος επικοινωνίας θα είναι παρόμοιος με αυτό που χρησιμοποιούσαν το Ισραήλ και η Ρωσία για χρόνια για να αποφύγουν τη σύγκρουση όταν και οι δύο χώρες εξαπέλυαν αεροπορικές επιδρομές στη χώρα, δήλωσε πρώην ανώτερος διευθυντής στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ. Οι ΗΠΑ και η Ρωσία είχαν επίσης μια ανάλογη γραμμή επικοινωνίας κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης στη Συρία.
Η έναρξη των συνομιλιών έρχεται επίσης σε μια κρίσιμη στιγμή στη σχέση της Τουρκίας με την κυβέρνηση Τραμπ. Η κυβέρνηση Ερντογάν ευελπιστεί να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Ουάσιγκτον και ζητά από τις ΗΠΑ να άρουν τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στην αμυντική βιομηχανία της κατά την πρώτη θητεία του προέδρου Τραμπ για την αγορά ενός ρωσικού οπλικού συστήματος από την Τουρκία.
Υπενθυμίζεται πάντως πως ο Ερντογάν είναι ιδιαίτερα επικριτικός σχετικά με τη στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ στη Γάζα τον Οκτώβριο του 2023, με την τουρκική κυβέρνηση να ανακαλεί τον πρεσβευτή της από το Τελ Αβίβ τον Νοέμβριο του 2023 και να επιβάλλει εμπορικές κυρώσεις στο Ισραήλ τον Μάιο του 2024.
Η πολεμική αεροπορία του Ισραήλ εξαπέλυσε ένα έντονο κύμα αεροπορικών επιδρομών στη Συρία στις 3 Απριλίου.
Οι επιδρομές στόχευαν αεροδρόμια καθώς και στρατιωτική βάση στη δυτική Συρία, πιο κοντά στην Τουρκία σε σχέση με άλλες ισραηλινές επιδρομές που είχαν πλήξει τη νότια Συρία. Το υπουργείο Εξωτερικών της Συρίας δήλωσε ότι τα ισραηλινά πλήγματα εκείνο το βράδυ σχεδόν κατέστρεψαν ένα στρατιωτικό αεροδρόμιο και τραυμάτισαν δεκάδες πολίτες.
Ο Ισραηλινός υπουργός Αμυνας Ισραέλ Κατζ δήλωσε ότι τα πλήγματα ήταν ένα μήνυμα προς τη νέα κυβέρνηση της Συρίας να μην αφήσει εχθρικές προς το Ισραήλ δυνάμεις να εισέλθουν στη χώρα τους. «Αν επιτρέψετε σε εχθρικές προς το Ισραήλ δυνάμεις να εισέλθουν στη Συρία και να θέσουν σε κίνδυνο τα συμφέροντα ασφαλείας του Ισραήλ – θα πληρώσετε πολύ βαρύ τίμημα», είπε.
