Του Αθανάσιου Έλλις
Οταν κατατέθηκαν οι τροπολογίες Μενέντεζ και Βαν Χόλεν στη Γερουσία, και Πάπας στη Βουλή, που ζητούσαν από τον Αμερικανό πρόεδρο για να εγκριθεί η πώληση και αναβάθμιση των F-16 της Τουρκίας, να διαβεβαιώσει το Κογκρέσο ότι αυτά δεν θα χρησιμοποιηθούν για υπερπτήσεις πάνω από ελληνικό έδαφος ούτε για στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά των Κούρδων, ήταν σαφές ότι δεν ήταν εύκολη υπόθεση να επιβληθούν τόσο περιοριστικοί όροι σε ένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ.
Μπορεί στο πλαίσιο των κανονισμών της Γερουσίας οι τροπολογίες να μην περιλήφθηκαν στο τελικό κείμενο της Γερουσίας, ωστόσο το θέμα δεν έχει λήξει. Ο πρόεδρος της επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων έχει τεράστια ισχύ, ενώ η ανάλογη τροπολογία που είχε κατατεθεί στη Βουλή από τον ελληνικής καταγωγής Κρις Πάπας, θα είναι αντικείμενο της διαπραγμάτευσης μεταξύ Βουλής και Γερουσίας το επόμενο διάστημα στο πλαίσιο της διαδικασίας για την ψήφιση νομοθετικών δράσεων, στην προκειμένη περίπτωση του αμυντικού προϋπολογισμού.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν θέλει να τίθενται όροι στην πώληση οπλικών συστημάτων καθώς αυτοί δυσχεραίνουν την άσκηση της όποιας πολιτικής της. Αλλωστε, κατά τη συνάντηση του Τζο Μπάιντεν με τον Ταγίπ Ερντογάν τον περασμένο Ιούνιο στη Μαδρίτη, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ, ο Αμερικανός πρόεδρος διεμήνυσε στον Τούρκο ομόλογό του την πρόθεσή του να εργασθεί για την προώθηση της πώλησης νέων και την αναβάθμιση παλαιότερων F-16 στην Τουρκία. Πάντως, δεν είναι μόνο θέμα Κογκρέσου. Και στον Λευκό Οίκο, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το Πεντάγωνο δυσφορούν για την επιθετική συμπεριφορά της Τουρκίας έναντι μιας όλο και πιο σημαντικής νατοϊκής συμμάχου.
Σε κάθε περίπτωση, οι σχετικές τροπολογίες έχουν σημαντική απήχηση την οποία δεν πρέπει να υποτιμούν οι Τούρκοι αξιωματούχοι, μεταξύ αυτών και ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος στο τελευταίο κρεσέντο επιθέσεων και απειλών που εξαπέλυσε προχθές, επιτέθηκε και σε «τρίτους» καταγγέλλοντας ότι «το ζύγι της Αμερικής έχει χάσει την ισορροπία».
Αυτό δεν ισχύει. Στο σύνθετο παζλ των ελληνοτουρκικών σχέσεων, πρόσωπα που διαθέτουν επιρροή στο ανώτατο επίπεδο στην Ουάσιγκτον έχουν ενεργοποιηθεί, σε συνεργασία με Ελληνες αλλά και Τούρκους διπλωμάτες, για να βρουν λειτουργικές λύσεις. Οι προσβάσεις είναι τόσο ισχυρές που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο ώστε ο Μπάιντεν να συμφωνήσει να συναντηθεί με τον Ερντογάν στη Μαδρίτη.
Υπό αυτό το πρίσμα, αντί ο κ. Τσαβούσογλου να τους κατηγορεί, πρέπει να αποδεχθεί ότι αποτελούν έναν αποδεδειγμένα αποτελεσματικό παράγοντα.
Δεν πρόκειται για κάποιο συναισθηματικά φορτισμένο παιγνίδι μηδενικού αθροίσματος. Αντίθετα, στο τρίγωνο Ουάσιγκτον-Αθήνας-Αγκυρας βρίσκεται σε εξέλιξη μια προσπάθεια αναζήτησης φόρμουλας για τον τερματισμό των απειλών, την αποκλιμάκωση της έντασης και τη σταδιακή οικοδόμηση εμπιστοσύνης.
