Του Απόστολου Τομαρά
Ο ετήσιος απολογισμός του υπουργού Ενέργειας Γιώργου Λακκοτρύπη, για το κεφάλαιο των υδρογονανθράκων, ουσιαστικά αποκαλύπτει τις προθέσεις της κυβέρνησης, απέναντι στην παραβατική συμπεριφορά της Άγκυρας στην περιοχή. Όπως έχει γράψει η «Κ» επανειλημμένα το τελευταίο διάστημα, η κυβέρνηση όχι μόνο δεν ρίχνει λευκή πετσέτα στις προκλητικές ιαχές της Τουρκίας, αλλά συνεχίζει απρόσκοπτα την υλοποίηση των ενεργειακών σχεδιασμών. Και δεν είναι μόνο το ενεργειακό πρόγραμμα που παραμένει αμετάβλητο.
Η έντονη, όπως αποδεικνύεται, κινητικότητα της Λευκωσίας στο παρασκήνιο είναι ο παράγοντας εκείνος που την παρούσα χρονική στιγμή, ίσως να έχει μεγαλύτερη αξία. Με τους άμεσα εμπλεκόμενους στην διαχείριση της όλης κατάστασης που έχει δημιουργηθεί δυτικά του Ακάμα να συνεχίζουν την τακτική των χαμηλών τόνων, αυτό το οποίο εξάγεται ως συμπέρασμα είναι πως η δράση της κυπριακής διπλωματίας στο παρασκήνιο μόνο αναποτελεσματική δεν είναι.
Στο κομμάτι αυτό ο στόχος δεν είναι άλλος από την αποτροπή των όσων επεξεργάζεται η Άγκυρα, με την άσκηση πιέσεων κυρίως προς την πλευρά διεθνών εταιρειών, οι οποίες συνεργάζονται με την τουρκική εταιρεία πετρελαίων στις παράνομες δραστηριότητες του γεωτρύπανου στην περιοχή.
Προς εταιρείες
Πολύ πριν την άφιξη του τουρκικού γεωτρύπανου ένα από τα όπλα της κυπριακής διπλωματίας ήταν η αποτροπή σύναψης συμβολαίων της τουρκικής εταιρείας πετρελαίων με διεθνείς εταιρείες παροχής υπηρεσιών, σε γεωτρήσεις. Μια τακτική που εφαρμόσθηκε από το 2014 και εντεύθεν με ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Στην προκειμένη περίπτωση, πηγές από τη Λευκωσία επιβεβαίωσαν στην «Κ» πως το τουρκικό γεωτρύπανο αντιμετωπίζει προβλήματα με το προσωπικό που έχει εκμισθώσει και είναι ευρωπαίοι υπήκοοι. Εδώ ως παράδειγμα δίνεται η φυγή των Νορβηγών, οι οποίοι συνεργάζονταν με την Τουρκία και οι οποίοι δεν φαίνεται να είναι οι μοναδικοί. Χωρίς να προσδιορίζονται οι αιτίες, πηγές επιβεβαιώνουν πως το τουρκικό γεωτρύπανο 19 μέρες μετά την άφιξή του στην κυπριακή ΑΟΖ συνεχίζει να παραμένει αδρανοποιημένο. Αυτό το οποίο λέγεται με έμφαση είναι πως ο απαιτούμενος χρόνος προετοιμασίας για γεώτρηση είναι τρεις ημέρες.
Γεωτρήσεις
Ο προγραμματισμός που έχει γίνει για την αδειοδοτημένη περιοχή της ΑΟΖ, φαίνεται να είναι το κύριο μέλημα της Λευκωσίας η οποία σε καμία περίπτωση δεν θέλει να δώσει την εικόνα προς τα έξω, πως είναι «όμηρος» των διαθέσεων της Τουρκίας. Οι οκτώ γεωτρήσεις που ανακοίνωσε ο Γιώργος Λακκοτρύπης, κατά την διάρκεια του ετήσιου απολογισμού, στόχο έχουν να θωρακίσουν από κάθε απόψεως την οριοθετημένη περιοχή της ΑΟΖ.
Όπως φαίνεται από τις επίσημες ανακοινώσεις, η κυβέρνηση είναι διατεθειμένη, το επόμενο διάστημα, να ξεκινήσει εργασίες σχεδόν στο σύνολο των τεμαχίων της ΑΟΖ. Οι οκτώ γεωτρήσεις χρονικά τοποθετούνται τέλος του χρόνου αρχές του 2020 και θα αφορούν έξι ερευνητικές και δυο επιβεβαιωτικές. Ο υπουργός Ενέργειας δεν αναφέρθηκε σε ποια τεμάχια έχει γίνει προγραμματισμός για εργασίες, ωστόσο αν ληφθούν υπόψη οι εκκρεμότητες που υπάρχουν, οι δυο ερευνητικές αφορούν το τεμάχιο 6 και το κοίτασμα «Καλυψώ» της TOTAL και ΕΝΙ, και το τεμάχιο 10 της ExxonMobil.
Άλλες τέσσερις γεωτρήσεις, σύμφωνα με συνέντευξη του κ. Λακκοτρύπη στην «Κ», είναι προγραμματισμένες στα τεμάχια 7, 8, 11 και 3 ενώ η όγδοη γεώτρηση λέγεται εντόνως ότι θα πραγματοποιηθεί στο τεμάχιο 12 από τη Noble Energy και την Sell, δυο εκ των τριών εταιρειών – διαχειριστών του κοιτάσματος «Αφροδίτη».
TOTAL – ENI
Στον απολογισμό του, ο υπουργός Ενέργειας αναφέρθηκε και στην βαρύτητα που θα προσδώσει στα ενεργειακά της Κυπριακής Δημοκρατίας η επέκταση των συνεργασιών εντός της ΑΟΖ. Μια τέτοια, όπως τόνισε ο κ. Λακκοτρύπης, αφορά τη Γαλλική TOTAL και την Ιταλική ΕΝΙ με τις δυο εταιρείες να επεκτείνουν τη συνεργασίας τους, σε πρώτη φάση, στο τεμάχιο 7.
Σε κατοπινό στάδιο οι δυο εταιρείες φαίνεται να έχουν συμφωνήσει να συνεργαστούν και σε άλλα τρία τεμάχια. Το 2, το 3, το 8 και το 9. «Οπόταν εμείς προωθούμε κι έχουμε φτάσει σε μια προκαταρκτική συμφωνία- έχουν μείνει οι νομικές λεπτομέρειες- για να συνεργαστούν σε όλα τα τεμάχια στα οποία δεν είναι μαζί», είπε ο υπουργός Ενέργειας.
«Αφροδίτη»
Κινητικότητα καταγράφεται και στο κοίτασμα «Αφροδίτη» για το οποίο υπήρχε η εκκρεμότητα αναθεώρησης κάποιων όρων του αναλογικού συμβολαίου που έχει υπογραφεί με την κυβέρνηση. Επί της αρχής ο υπουργός Ενέργειας επιβεβαίωσε πως οι δυο πλευρές είναι πολύ κοντά σε συμφωνία. Στο αίτημα που είχε υποβληθεί, από πλευράς κοινοπραξίας του κοιτάσματος, σχετικά με τα ποσοστά μερίδια ο υπουργός Ενέργειας, επί της ουσίας, επιβεβαίωσε το ρεπορτάζ της έντυπης «Κ» για το τι προβλέπει η συμφωνία.
Ο κ. Λακκοτρύπης, ερωτηθείς για τα ποσοστά τα οποία έχουν συμφωνηθεί, έκανε λόγο για ένα περίπλοκο σύστημα, αναφορά που ενισχύει τις πληροφορίες μας για διασύνδεση των ποσοστών μεριδίων του «Αφροδίτη» με τις τιμές του πετρελαίου διεθνώς. Συγκεκριμένα, πληροφορίες από τον χώρο των υδρογονανθράκων υποστήριζαν στην «Κ» πως οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε μια κλιμακωτή μέθοδο καθορισμού του ποσοστού μεριδίων, ορίζοντας κατώτατο και ανώτατο όριο διακύμανσης.
Όπως μας εξηγούσαν τεχνοκράτες σε μια τέτοια περίπτωση όταν οι τιμές του πετρελαίου θα μειώνονται, συμπαρασύροντας τις τιμές του Φ.Α. προς τα κάτω, το ποσοστό μεριδίου της Δημοκρατίας θα μειώνεται με παράλληλη ισόποση αύξηση του ποσοστού των εταιρειών. Το ίδιο θα συμβαίνει, αντίστροφα, όταν οι τιμές του Φ.Α. θα ανεβαίνουν. Χωρίς να έχουν προσδιορισθεί νούμερα το ποσοστό της Δημοκρατίας με βάση τη νέα συμφωνία δεν θα υποχωρεί του 50% μιας και η κυβερνητική πλευρά από τον περασμένο Αύγουστο του 2018, που ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις για αναπροσαρμογή όρων του συμβολαίου, απέρριπτε μια τέτοια εξέλιξη.
Να υπενθυμίσουμε πως με βάση το αρχικό συμβόλαιο που έχει υπογραφεί, το ποσοστό μεριδίου της Δημοκρατίας είναι στο 60% και της κοινοπραξίας στο 40%. Εκτός από τα μερίδια επί του αναλογικού συμβολαίου θα γίνουν και άλλες αλλαγές. Την ερχόμενη Τετάρτη και Πέμπτη οι δυο πλευρές θα συζητήσουν το σχέδιο ανάπτυξης και παραγωγής που έχει κατατεθεί. «Έχουν μείνει κάποια νομικά σημεία σε ό,τι αφορά τη συμφωνία μεταξύ μας, τον βέλτιστο τρόπο αξιοποίησης που αφορά υποθαλάσσιο αγωγό προς το τερματικό LNG του Ίντκου, υγροποίηση κι από κει μεταφορά στις παγκόσμιες αγορές», εξήγησε ο υπουργός Ενέργειας.
LNG – EastMed
Μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη που αφορά τα ενεργειακά της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι η αποκάλυψη, από πλευράς υπουργού Ενέργειας, πως τις εταιρείες που βρίσκονται εντός της ΑΟΖ τις απασχολεί το θέμα των υποδομών LNG στην Κύπρο. Επί τούτου την περασμένη εβδομάδα αδειούχες εταιρείες και υπουργείο Ενέργειας ξεκίνησαν τις διαβουλεύσεις για ένα κοινό σχεδιασμό.
Οι δυο πλευρές σε πρώτη φάση, όχι μόνο αναζητούν την προοπτική αλλά και αν υπάρχει περιθώριο κοινής προώθησης. Στο αντίποδα του LNG στην Κύπρο, βρίσκεται ο αγωγός EastMed ένα από τα τρία έργα κοινού ενδιαφέροντος, για το οποίο η Κύπρος έχει λάβει χορηγία €34,5 εκ. από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας μεταξύ Κύπρου, Ισραήλ, Ελλάδας και Ιταλίας να βρίσκεται σε εκκρεμότητα, οι διαδικασίες έχουν να κάνουν με το βασικό ερώτημα που τίθεται.
Το πόσο ανταγωνιστικός είναι ο αγωγός. Όπως είπε ο κ. Λακκοτρύπης προωθείται αυτή τη στιγμή διαγωνισμός για τις λεπτομερείς τεχνικές μελέτες, που θα απαντήσουν στο ερώτημα. Στο τραπέζι ως επιλογή υπάρχει και η πλωτή μονάδα FLNG. Το πόσο ρευστό είναι το πεδίο, επί του προκειμένου ζητήματος αποκαλύπτεται από τα όσα ανέφερε ο Γιώργος Λακκοτρύπης. «Αυτή τη στιγμή με εξαίρεση το κοίτασμα Αφροδίτη προς το τερματικό της Αιγύπτου και από εκεί υγροποίηση, οι άλλες τρεις επιλογές είναι ανοιχτές».
Αναζητείται λύση για το ηλεκτρικό καλώδιο
Η ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας με το υποθαλάσσιο καλώδιο Euroasia Interconnector είναι ένα από τα τρία έργα Κοινού Ενδιαφέροντος το οποίο σχετίζεται και με την άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου. Η «Κ» ζήτησε από τον κ. Λακκοτρύπη να τοποθετηθεί επί του ζητήματος, που έχει προκύψει με την απόφαση των ελλαδικών αρχών, το κομμάτι Κρήτη – Αττική να υλοποιηθεί με εθνικούς πόρους και εκτός του πλαισίου του έργου Κοινού Ενδιαφέροντος. Ο υπουργός Ενέργειας συμφώνησε πως η εξέλιξη αυτή επηρεάζει το συνολικό έργο λέγοντας πως το έργο είναι ενιαίο και ότι γίνεται προσπάθεια να βρεθεί λύση που να ικανοποιεί όλα τα μέρη. Το τρίτο έργο Κοινού Ενδιαφέροντος στο οποίο έγινε αναφορά είναι το «CyprusGas2EU» - Εισαγωγή, αποθήκευση και επαναεριοποίηση υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Κύπρο.
ΑΠΕ – 2020
Στα υπόλοιπα θέματα του απολογισμού, ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε σε θέματα πράσινης ανάπτυξης με τον υπουργό Ενέργειας να εμφανίζεται ιδιαίτερα αισιόδοξος για τους στόχους που πρέπει να καλύψει η Κύπρος μέχρι και το 2020. Με βάση τα στοιχεία που παρέθεσε ο κ. Λακκοτρύπης το μερίδιο των ΑΠΕ στην ακαθάριστη συνολική κατανάλωση ενέργειας για το 2017 ήταν στο 9,72% και ο στόχος είναι το 2020 να φθάσει το 13%. Στην κατανάλωση ενέργειας στις οδικές μεταφορές, το μερίδιο των ΑΠΕ το 2018 ήταν στο 2,6% και ο στόχος του 10% για το 2020 θα επιτευχθεί, με σταδιακή αύξηση του ποσοστού βιοκαυσίμων στις μεταφορές.
Σχέδια ΑΠΕ
Αναφερόμενος στα κίνητρα που δίνει το υπουργείο Ενέργειας ο κ. Λακκοτρύπης αναφέρθηκε σε πέντε υφιστάμενα σχέδια:
-Σχέδιο για την Παραγωγή Ηλεκτρισμού από ΑΠΕ στο πλαίσιο της Μεταβατικής Ρύθμισης της Αγοράς Ηλεκτρισμού με τελική κατάληξη των έργων στην Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού.
-NetMetering – Για όλους τους καταναλωτές δυναμικότητας έως 10kW (κυρίως οικιακούς).
-NetBilling – Για καταναλωτές δυναμικότητας έως 10MW (κυρίως εμπορικούς και βιομηχανικούς).
-Θερμομόνωση Οροφών Υφιστάμενων Κατοικιών.
-Σχέδιο χορηγιών για προώθηση της Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας υψηλής απόδοσης.
Αναφορά έγινε και σε νέα σχέδια για ΑΠΕ και Εξοικονόμηση Ενέργειας (ΕΞΕ).
-Επαναπροκύρηξη του Σχεδίου για εγκατάσταση ή αντικατάσταση ηλιακού συστήματος παραγωγής ζεστού νερού σε κατοικίες.
-Σχέδιο χορηγιών για ενεργειακούς ελέγχους σε Μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
-Σχέδιο χορηγιών για εγκατάσταση Φ/Β συστημάτων σε οικίες για φόρτιση ηλεκτρικού οχήματος.
Αγορά ενέργειας
Μια από τις σημαντικές προκλήσεις για την Κυπριακή Δημοκρατία, τα επόμενα χρόνια, είναι και το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Και εδώ ο υπουργός Ενέργειας εμφανίσθηκε αισιόδοξος πως η Κύπρος θα κινηθεί εντός των χρονικών πλαισίων που έχουν τεθεί, παραθέτοντας τα βήματα που έχουν γίνει. Αναφορά έγινε στην δημόσια διαβούλευση του νομοσχεδίου για την ανεξαρτητοποίηση του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), ην κατακύρωση τον Δεκέμβριο του 2018, από τον Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (ΔΣΔ), του διαγωνισμού για το λογισμικό Διαχείρισης Μετρήσεων και την επαναπροκήρυξη από ΔΣΜΚ του διαγωνισμού για το λογισμικό Ανταγωνιστικής Αγοράς τον Απρίλιο του 2019
