ΟΛΙΒΕΡ ΟΥΑΝΓΚ / THE NEW YORK TIMES
Ο Χερτ-Γιαν Οσκαμ ζούσε στην Κίνα το 2011 όταν ενεπλάκη σε ατύχημα μοτοσικλέτας, το οποίο τον άφησε παράλυτο από τη μέση και κάτω. Σήμερα, χάρη σε συνδυασμό συσκευών, επιστήμονες του έδωσαν τη δυνατότητα να ελέγξει και πάλι το κάτω μέρος του σώματός του.
«Εδώ και 12 χρόνια προσπαθώ να ξανασηκωθώ στα πόδια μου. Τώρα έμαθα πάλι να περπατώ κανονικά», είπε την Τρίτη ο Οσκαμ σε συνέντευξη Τύπου. Σε δημοσίευσή τους την Τετάρτη στην επιστημονική επιθεώρηση Nature, Ελβετοί ερευνητές περιέγραψαν την τοποθέτηση εμφυτεύματος, το οποίο λειτουργεί σαν «ψηφιακή γέφυρα» μεταξύ του εγκεφάλου του Οσκαμ και της σπονδυλικής στήλης του, παρακάμπτοντας την τραυματισμένη περιοχή.
Η ανακάλυψη επέτρεψε στον 40χρονο να σταθεί όρθιος, να περπατήσει και να ανέβει ράμπα με μεγάλη κλίση με τη βοήθεια μπαστουνιού «π». Ενα χρόνο μετά την τοποθέτηση του εμφυτεύματος, ο Οσκαμ διατηρεί αυτές τις ικανότητές του, ενώ δείχνει ακόμη και σημάδια νευρολογικής βελτίωσης, έχοντας εγκαταλείψει το «π» για να περπατήσει με μονό μπαστούνι, ακόμη και όταν το εμφύτευμα δεν λειτουργεί.
«Πήραμε τη σκέψη του Χερτ-Γιαν και τη μεταφράσαμε σε ερεθίσματα προς τη σπονδυλική στήλη του, τα οποία επέτρεψαν αυτόνομη κίνηση», λέει ο Γκρεγκουάρ Κουρτίν, νευροχειρουργός στο Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο της Λωζάννης, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας. Η συνάδελφός του, Ζοσελίν Μπλοκ, η οποία τοποθέτησε το εμφύτευμα στη σπονδυλική στήλη του Οσκαμ, προσέθεσε: «Αυτό που κάποτε ακουγόταν σαν επιστημονική φαντασία έγινε σήμερα πραγματικότητα».
[Jimmy Ravier / EPFL via The New York Times]
Η αντιμετώπιση τραυμάτων στη σπονδυλική στήλη έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο τις τελευταίες δεκαετίες. Το 2016 ιατρική ομάδα υπό τον δρα Κουρτίν πέτυχε να αποκαταστήσει την ικανότητα του βαδίσματος σε παράλυτους πιθήκους, ενώ σε άλλο νοσοκομείο άνδρας ανέκτησε τη λειτουργία του παράλυτου χεριού του. Το 2018 άλλη επιστημονική ομάδα, και αυτή υπό την επίβλεψη του Κουρτίν, ανακάλυψε μέθοδο μετάδοσης ηλεκτρικών ερεθισμάτων στον εγκέφαλο παράλυτων ασθενών, επιτρέποντάς τους να περπατήσουν και να κολυμπήσουν.
Στο παρελθόν ο Οσκαμ είχε υποβληθεί σε θεραπείες ηλεκτρομαγνητικών ερεθισμάτων και είχε καταφέρει να ανακτήσει μερικώς την ικανότητά του να βαδίζει. Η πρόοδός του, όμως, διακόπηκε κάποια στιγμή. Στη συνέντευξη Τύπου ο Οσκαμ περιέγραψε πως οι προηγούμενες θεραπείες ερεθισμάτων τον έκαναν να νιώθει ότι κινεί τεχνητά μέλη. Το νέο σύστημα, ωστόσο, είναι διαφορετικό: «Η θεραπεία ερεθισμάτων με ήλεγχε. Τώρα αισθάνομαι ότι εγώ ελέγχω τη θεραπεία».
Η πρωτοποριακή θεραπεία εμφύτευσης εκμεταλλεύθηκε «αποκωδικοποιητή σκέψης» τεχνητής νοημοσύνης, ο οποίος «διάβαζε» τις σκέψεις του Οσκαμ. Τα ηλεκτρικά σήματα που εξέπεμπε ο εγκέφαλός του αποκωδικοποιούνταν από το λογισμικό, δίνοντας εντολές στα μέλη του. Η αλληλουχία σκέψης – δράσης διατηρήθηκε ανέπαφη. Το μόνο που προσέθεσε η επιστημονική ομάδα ήταν το εμφύτευμα, η ψηφιακή γέφυρα πάνω από το τραύμα στη σπονδυλική στήλη του ασθενούς.
«Αυτή η τεχνική θέτει ενδιαφέροντα ερωτήματα γύρω από την αυτονομία του ανθρώπου και την πηγή των εντολών που λαμβάνει ο εγκέφαλος. Το φιλοσοφικό όριο μεταξύ εγκεφάλου και ηλεκτρονικής συσκευής καθίσταται ολοένα και πιο θολό», λέει ο ερευνητής νευρολόγος του Πανεπιστημίου του Νιουκάστλ, Αντριου Τζάκσον, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
