Harvard Health Publishing
Η τριγλώχινα βαλβίδα, που παλαιότερα αναφερόταν ως η «ξεχασμένη» βαλβίδα, τελευταία έχει τύχει μεγαλύτερης προσοχής.
Στις αρχές αυτής της χρονιάς, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) ενέκρινε δύο συσκευές με χρήση καθετήρα για την επιδιόρθωση της ανεπάρκειας της τριγλώχινας βαλβίδας (βλ. «Κατανοώντας τις παθήσεις των βαλβίδων της καρδιάς»).
Και οι δύο συσκευές έχει αποδειχθεί ότι ανακουφίζουν από τα συμπτώματα και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής σε άτομα με μέτρια έως σοβαρή παλινδρόμηση λόγω ανεπάρκειας της τριγχλώχινας, μια πάθηση που επηρεάζει περίπου το 4% των ατόμων ηλικίας 75 ετών και άνω.
Οι δύο βαλβίδες της αριστερής πλευράς της καρδιάς (η αορτική και η μιτροειδής βαλβίδα) είναι πιθανότερο να παρουσιάσουν προβλήματα από ό,τι η τριγλώχινα βαλβίδα, η οποία βρίσκεται ανάμεσα στην άνω δεξιά και την κάτω δεξιά κοιλότητα της καρδιάς.
Όμως αυτό αποτελεί έναν από τους λόγους για τους οποίους τα προβλήματα της τριγλώχινας βαλβίδας έχουν υποτιμηθεί, λέει ο δρ Pinak B. Shah, εκτελεστικός διευθυντής των υπηρεσιών επεμβατικής καρδιολογίας και δομικών παθήσεων της καρδιάς στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital. «Οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάζουν μεγάλη παλινδρόμηση αίματος από την τριγλώχινα βαλβίδα για μεγάλο διάστημα πριν αρχίσουν να εκδηλώνουν συμπτώματα», αναφέρει.
Αίτια και συμπτώματα
Μια σειρά από ζητήματα μπορούν να προκαλέσουν δυσλειτουργία της τριγλώχινας βαλβίδας, μεταξύ των οποίων συγγενή δομικά προβλήματα, καρδιακές λοιμώξεις ή παθήσεις (με κυριότερη τη μακροχρόνια κολπική μαρμαρυγή), τα οποία προκαλούν τη διεύρυνση της βάσης της βαλβίδας.
Όταν η βαλβίδα παρουσιάζει διαρροή, το αίμα μπορεί να ρέει προς τα πίσω (να παλινδρομεί) προς τον δεξιό κόλπο, με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται η λειτουργία της καρδιάς ως αντλίας. Με τον χρόνο, η καρδιά μεγεθύνεται και προσπαθεί πολύ ώστε να λειτουργήσει φυσιολογικά.
Το κύριο σύμπτωμα της παλινδρόμησης αίματος στην τριγλώχινα –το οίδημα στα πόδια και στο κατώτερο μέρος του σώματος– είναι μη ειδικό, που σημαίνει ότι μπορεί να προκύπτει από πολλές διαφορετικές παθήσεις.
Η συχνότερη από αυτές είναι η σχετιζόμενη με τη γήρανση φλεβική ανεπάρκεια (όταν οι φλέβες των ποδιών δυσκολεύονται να επιστρέψουν το αίμα πίσω προς την καρδιά).
Όμως, όταν το πραγματικό αίτιο είναι η παλινδρόμηση αίματος στην τριγλώχινα, μπορεί να παρουσιάζεται επιπλέον διόγκωση της κοιλιακής χώρας, σε σημείο που οι ασθενείς παρατηρούν ότι δεν αισθάνονται πείνα όπως συνήθως, λέει ο δρ Shah. Σε πολύ σοβαρά περιστατικά, μπορεί να παρουσιάζεται και δύσπνοια.
Θεραπευτικές επιλογές
Φάρμακα που βοηθούν στην αποβολή υγρών από τον οργανισμό, γνωστά ως διουρητικά, συμβάλλουν στην ανακούφιση από το οίδημα και από τα συμπτώματα που οφείλονται στην παλινδρόμηση αίματος στην τριγλώχινα.
Το πρόβλημα μπορεί να διορθωθεί με εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς για επιδιόρθωση ή αντικατάσταση της βαλβίδας. «Ωστόσο, μέχρι ο ασθενής να φτάσει στο σημείο να έχει πράγματι πρόβλημα, συχνά η κατάστασή του είναι υπερβολικά βαριά για να υποβληθεί σε χειρουργείο, όχι μόνο λόγω του προβλήματος της βαλβίδας αλλά εξαιτίας και άλλων παθήσεων», λέει ο δρ Shah.
Σήμερα, υπάρχει η επιλογή λιγότερο επεμβατικών θεραπειών. Αμφότερες οι συσκευές που έλαβαν πρόσφατα έγκριση τοποθετούνται στην καρδιά μέσω ενός καθετήρα που διέρχεται μέσω μιας αρτηρίας στο πάνω μέρος του ποδιού – μια προσέγγιση που χρησιμοποιείται καιρό για την αντιμετώπιση προβλημάτων της αορτικής και της μιτροειδούς βαλβίδας.
Η μία συσκευή για την τριγλώχινα αποτελεί τροποποίηση μιας συσκευής που έλαβε έγκριση το 2013 για την αντιμετώπιση της παλινδρόμησης αίματος μέσω της μιτροειδούς βαλβίδας. Λειτουργεί συγκλίνοντας τα φύλλα της βαλβίδας στις περιοχές όπου υπάρχει η πιο σημαντική διαρροή, εξηγεί ο δρ Shah.
Η άλλη συσκευή μεταφέρει μια νέα βαλβίδα από βόειο καρδιακό ιστό, του οποίου η χρήση είναι διαδεδομένη στη χειρουργική αντικατάσταση βαλβίδων.
Πότε χρειάζεται παρέμβαση και με ποια μέθοδο;
Ακόμη κι αν ένα υπερηχογράφημα καρδιάς (ηχωκαρδιογράφημα) αποκαλύψει παλινδρόμηση αίματος μέσω της τριγλώχινας βαλβίδας, το άτομο μπορεί να έχει φυσιολογική καρδιακή λειτουργία και καθόλου συμπτώματα.
«Παρεμβαίνουμε σε αυτό το σημείο ώστε να προλάβουμε μακροπρόθεσμες επιπλοκές ή είναι καλύτερο να περιμένουμε μέχρι να εμφανιστούν συμπτώματα και μεταβολές στην καρδιακή λειτουργία; Αυτό είναι το ερώτημα το οποίο αντιμετωπίζουν επί του παρόντος οι ειδικοί», λέει ο δρ Shah.
Σήμερα, τα άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα παρότι λαμβάνουν διουρητικά θεωρούνται πιθανοί υποψήφιοι για εφαρμογή μίας από τις συσκευές με χρήση καθετήρα, επισημαίνει.
Iδανικά, θα πρέπει να εξεταστούν σε ένα κέντρο εξειδικευμένο στις βαλβιδοπάθειες, όπου μπορούν να υποβληθούν σε επιπρόσθετη αξιολόγηση και να προσδιοριστεί εάν μία από τις νέες συσκευές (ή πιο παραδοσιακό χειρουργείο) θα είναι η καταλληλότερη αντιμετώπιση.
Κατανοώντας τις παθήσεις των βαλβίδων της καρδιάς
Οι τέσσερις βαλβίδες της καρδιάς ανοίγουν και κλείνουν σύμφωνα με μια επιμελώς χρονομετρημένη αλληλουχία, προκειμένου να προωθήσουν το αίμα μέσω της καρδιάς και έξω από αυτήν προς το σώμα. Όμως οι γλωχίνες (φύλλα/πέταλα από ιστό, από τα οποία αποτελούνται οι βαλβίδες) και οι δομές που τις περιβάλλουν δεν λειτουργούν πάντοτε όπως θα έπρεπε. Τα προβλήματα των βαλβίδων της καρδιάς χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες:
• Παλινδρόμηση (γνωστή και ως διαρροή ή ανεπάρκεια). Τα φύλλα της βαλβίδας δεν κλείνουν καλά, με αποτέλεσμα το αίμα να ρέει προς τα πίσω (να παλινδρομεί), κάθε φορά που η καρδιά συστέλλεται.
• Στένωση. Τα φύλλα της βαλβίδας γίνονται παχιά και σκληρά, έτσι η βαλβίδα δεν ανοίγει τόσο όσο θα έπρεπε για να επιτρέψει στο αίμα να περάσει μέσα από αυτή.
Τα δύο προβλήματα είναι δυνατό να παρουσιαστούν ταυτόχρονα στην ίδια βαλβίδα και μπορεί να επηρεάζονται περισσότερες από μία βαλβίδες. Η δυσλειτουργία των βαλβίδων της καρδιάς μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις, ενδεχομένως αναστέλλοντας την ικανότητα της καρδιάς να εξωθήσει επαρκή ποσότητα αίματος προς κάθε μέρος του σώματος.
