Του Παύλου Ξανθούλη
Η επικείμενη Σύνοδος Κορυφής στις 17-18 Οκτωβρίου δεν περιλαμβάνει επί του παρόντος στην ατζέντα της, το προσφυγικό/μεταναστευτικό, αλλά σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν χθες στις Βρυξέλλες, η Γερμανία και η Ολλανδία πρωτοστατούν ήδη για «διεξοδική συζήτηση» του θέματος, στο ανώτατο επίπεδο των ηγετών των κρατών-μελών, δίνοντας σαφές δείγμα γραφής ότι επιδιώκουν να επιβάλουν ένα «νέο δόγμα», σκληρότερης γραμμής, σε όλες τις πτυχές του ζητήματος, περιλαμβανομένου του Ασύλου. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», το Βερολίνο επιχειρεί τη δρομολόγηση αποφάσεων τάχιστα, καθώς εκτιμάται ότι οι εξελίξεις στο προσφυγικό/μεταναστευτικό ενδέχεται να καθορίσουν το πολιτικό μέλλον του κυβερνητικού συνασπισμού στη χώρα.
Την ίδια ώρα, όπως πληροφορούμαστε, η Λευκωσία που «παρακολουθεί διακριτικά» τις εξελίξεις, προσδοκά σε κέρδη, με φόντο το Συριακό, θεωρώντας ότι μετά και τις εξαγγελίες του Βερολίνου για επιστροφές και απελάσεις προς τη Συρία (και κυρίως προς το Αφγανιστάν), έφτασε η ώρα να τεθούν τα θεμέλια για χαρακτηρισμό κάποιων περιοχών της Συρίας ως «ασφαλών», ώστε να καταστεί δυνατή η επιστροφή Σύρων προσφύγων που βρίσκονται και στην Κύπρο σε «αριθμούς ρεκόρ», κατ’ αναλογία πληθυσμού στην Ε.Ε.
Η δε αναφορά του καγκελάριου Όλαφ Σολτς σε διεύρυνση της λίστας των «ασφαλών χωρών», σε συνδυασμό με την απαίτηση του ηγέτη της αξιωματικής αντιπολίτευσης των Χριστιανοδημοκρατών, Φρίντριχ Μερτς, για «μαζικές απελάσεις» και τερματισμό εξέτασης αιτήσεων ασύλου από τη Συρία και το Αφγανιστάν, δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνείας και γεννούν προσδοκίες για ανακίνηση του ζητήματος της Συρίας. Κύκλοι στις Βρυξέλλες θεωρούν ότι όσο πλησιάζουμε στις ομοσπονδιακές εκλογές στη Γερμανία (εκτός απροόπτου αναμένεται να διεξαχθούν το φθινόπωρο 2025), τόσο περισσότερο η χώρα θα σκληραίνει τη στάση της στο προσφυγικό/μεταναστευτικό, καθώς το ζήτημα κυριαρχεί στην εκλογική ατζέντα που επέβαλε η εθνικιστική ακροδεξιά «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD).
Με Ολλανδία-Γαλλία
Στο πλευρό της Γερμανίας έχει ήδη ταχθεί ατύπως η Ολλανδία, η οποία κινείται στους ρυθμούς της νέας κυβέρνησης του εθνικιστικού αντι-ισλαμικού κόμματος του Γκερτ Βίλντερς. Το «Κόμμα για την Ελευθερία» (PVV), έχει εξαγγείλει ότι θα κηρύξει «εθνική κρίση ασύλου» στην Ολλανδία, κάτι που προσδοκά ότι θα του επιτρέψει να λάβει μέτρα για «περιορισμό» της μετανάστευσης, χωρίς να απαιτείται η συγκατάθεση του κοινοβουλίου της χώρας. Η υπουργός Μετανάστευσης Μαργιολάιν Φάμπερ δήλωσε ότι «λαμβάνουμε μέτρα για να καταστήσουμε την Ολλανδία όσο το δυνατόν λιγότερο ελκυστική για τους αιτούντες άσυλο», ενώ την ίδια ώρα η ολλανδική κυβέρνηση κατέστησε σαφές ότι θα ζητήσει εξαίρεση από τους ευρωπαϊκούς κανόνες για το άσυλο. Κάτι πάντως που, όπως μας έλεγαν κοινοτικοί κύκλοι, «θεωρείται αδύνατο (mission impossible), καθώς είθισται οι όποιες εξαιρέσεις (opt-out), να ζητούνται πριν από την έγκριση της κοινοτικής νομοθεσίας και όχι εκ των υστέρων». Δεν είναι προφανώς τυχαίο, ότι ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, Ερίκ Μαμέρ, δήλωσε πως «δεν μπορεί να επιλέξει κανείς να εξαιρεθεί από την εγκεκριμένη νομοθεσία της Ε.Ε.».
Στη Γαλλία, ο νέος πρωθυπουργός Μισέλ Μπαρνιέ, η πολιτική βιωσιμότητα του οποίου βασίζεται σε μεγάλο βαθμό και στην ακροδεξιά της Μαρίν Λε Πεν, κατέστησε σαφές την περασμένη εβδομάδα ότι προωθεί σκλήρυνση της πολιτικής του Παρισιού στο προσφυγικό/μεταναστευτικό. «Έχει κανείς την εντύπωση πως τα σύνορα είναι σαν κόσκινο –και πως οι μεταναστευτικές ροές είναι εκτός ελέγχου. Αυτό θέλουμε να το αλλάξουμε», δήλωσε ο κ. Μπαρνιέ, ο οποίος σχεδιάζει ένα νέο υπουργείο για τη «μετανάστευση, την ενσωμάτωση και την εθνική ταυτότητα». Αν και δεν έχει αποκαλύψει τις προθέσεις του επακριβώς, κοινοτικοί κύκλοι, υπενθυμίζουν ότι πριν από μερικά χρόνια, ο Μισέλ Μπαρνιέ είχε εισηγηθεί την επιβολή μορατόριουμ για την υποδοχή αιτούντων άσυλο στη Γαλλία, ενώ είχε ζητήσει και την επιβολή περιορισμών σχετικά με την επανένωση των οικογενειών μεταναστών.
Σημειώνεται, πάντως, ότι ο απερχόμενος ΥΠΕΞ της Γαλλίας και προτεινόμενος Επίτροπος της χώρας στην Ε.Ε., Στεφάν Σεζουρνέ, δήλωσε μετά από συνάντηση με τον Γιώργο Γεραπετρίτη, ότι «έχουμε μεγάλη σύγκλιση απόψεων στα ευρωπαϊκά θέματα» και ότι «θα κάνουμε τα πάντα ώστε να εφαρμοστεί το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση». Σημείωσε ότι «είναι μεγάλο διακύβευμα να δείξουμε ότι τα κείμενα που έχουν ψηφιστεί στην Ευρώπη είναι εφαρμόσιμα», προκειμένου «να μην υπάρχουν διαφορετικές αντιμετωπίσεις όσον αφορά το μεταναστευτικό στην Ευρώπη». Κύκλοι στην έδρα της Ε.Ε. σημείωναν με σκωπτικό ύφος ότι «δεν είναι απολύτως σαφές, εάν ο κ. Σεζουρνέ επέλεξε να μιλήσει ως ΥΠΕΞ ή ως προτεινόμενος Επίτροπος», θεωρώντας προφανώς ότι οι θέσεις που διατύπωσε δεν είναι ευθυγραμμισμένες με τη νέα πολιτική που εμφανίζεται να επιθυμεί να επιβάλει ο Μπαρνιέ στο προσφυγικό/μεταναστευτικό.
Αντίπαλο μπλοκ και Τουρκία
Η Ελλάδα, μαζί με αρκετά άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε., περιλαμβανομένων της Πολωνίας, της Αυστρίας, και πιθανότατα της Ισπανίας και της Ιταλίας, φέρεται να κινείται για τη δημιουργία ενός ισχυρού μπλοκ, προκειμένου να διασφαλίσει ότι το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Γερμανία, δεν θα μεταφερθεί στους ώμους άλλων ευρωπαϊκών κρατών και χωρών πρώτης γραμμής. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης διαμήνυσε ότι η Ελλάδα «δεν θα είναι ο σάκος του μποξ» (Αντέννα), ενώ η Βιέννη έχει ήδη απορρίψει κάθε σκέψη για επιστροφές μεταναστών από τη Γερμανία σε αυστριακό έδαφος.
Η Αθήνα πάντως δεν επιθυμεί να έρθει σε ρήξη με το Βερολίνο, αλλά να διασφαλιστεί μια κοινή γραμμή πλεύσης και συνεργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για ρύθμιση του προσφυγικού/μεταναστευτικού. Το μήνυμα αυτό φέρεται να μετέφερε στο Βερολίνο ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νίκος Παναγιωτόπουλος, ο οποίος συναντήθηκε τη Δευτέρα με τον Γερμανό υφυπουργό Εσωτερικών Μπερντ Κρόσερ, μια μέρα πριν από την έναρξη της Διάσκεψης για την Ασφάλεια και τα Σύνορα.
Το ζήτημα του προσφυγικού/μεταναστευτικού εκτιμάται ότι θα περιληφθεί και στην ατζέντα της συνάντησης που αναμένεται να έχουν στο περιθώριο της Γ.Σ. ΟΗΕ, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ταγίπ Ερντογάν.
Σημειώνεται ότι κύκλοι στις Βρυξέλλες θεωρούν ότι «η εξίσωση για εξεύρεση ευρωπαϊκής διεξόδου στο προσφυγικό/μεταναστευτικό θα πρέπει να περιλαμβάνει τρίτες χώρες και δη την Τουρκία», η οποία εδώ και καιρό απαιτεί επικαιροποίηση της Δήλωσης (συμφωνίας του 2016) με την Ε.Ε. για προσφυγικό/μεταναστευτικό.
