Του Παύλου Ξανθούλη
Κλιμάκωση ρητορικής σε πρωτοφανείς τόνους και με επίκεντρο την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου επιστρατεύει ο Ερντογάν, ο οποίος εμφανίζεται να θεωρεί ότι η εν λόγω τακτική, με ασκήσεις προκλητικότητας και όρους πολεμικής αναμέτρησης, αποτελεί τη συνταγή για να υποχρεώσει την Αθήνα να καθίσει στο τραπέζι και να συζητήσει τις τουρκικές διεκδικήσεις, που συνδέονται και με την κυριαρχία των εν λόγω νησιών. Στο πλαίσιο της τακτικής αυτής, ο Τούρκος Πρόεδρος εκμεταλλεύεται στο έπακρο τον ρόλο που του αποδίδεται στο Ουκρανικό, από όλους τους διεθνείς πρωταγωνιστές, περιλαμβανομένων της Ε.Ε., του ΟΗΕ και των ΗΠΑ, με τη γνωστή διαμεσολάβηση και το αφήγημα ότι η Άγκυρα θα μπορούσε να καταστεί και εγγυήτρια δύναμη σε μια ενδεχόμενη συμφωνία Ρωσίας - Ουκρανίας.
Ως επίσης και τη διάνθιση του εν λόγω αφηγήματος με την παρέμβαση της Άγκυρας στο ζήτημα των ουκρανικών σιτηρών, «για αποφυγή επισιτιστικής κρίσης». Θέμα για το οποίο η Τουρκία επιδιώκει να αναλάβει η ίδια την αποναρκοθέτηση της περιοχής του λιμανιού της Οδησσού, με πρόσχημα η όλη προσπάθεια να αποδώσει. Κι αυτό, την ίδια ώρα που ναρκοθετεί τις σχέσεις της με την Ελλάδα διά των διεκδικήσεων στο Αιγαίο, ενώ η διεθνής κοινότητα αναλώνεται σε φραστικές υποδείξεις που τυπικά καλύπτουν την Αθήνα, αλλά ουσιαστικά δημιουργούν μια εικόνα ουδετερότητας που εξυπηρετεί την Άγκυρα.
Η Αθήνα πάντως έχει πλέον πλήρη συναίσθηση των τουρκικών επιδιώξεων και της τακτικής της Άγκυρας και συνεπώς επιχειρεί να διασφαλίσει ότι η στήριξη της διεθνούς κοινότητας προς τις ελληνικές θέσεις θα αποκτήσει ουσία και θα οδηγήσει και σε εκδήλωση ισχυρών παρεμβάσεων, ώστε η Τουρκία να συνετιστεί. Παράλληλα, η Αθήνα επεξεργάζεται και σενάρια αναχαίτισης μιας ενδεχόμενης κρίσης, η οποία θα μπορούσε να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους από την Τουρκία. Όπως για παράδειγμα με την παρεμπόδιση σκάφους του ελληνικού πολεμικού ναυτικού να προσεγγίσει περιοχές τις οποίες η Άγκυρα θεωρεί ως αποστρατιωτικοποιημένες ή των οποίων αμφισβητεί την κυριαρχία της Ελλάδας. Ή ακόμη με την εκδήλωση πρόκλησης στο Αιγαίο ή την αποστολή ερευνητικού σκάφους ή γεωτρύπανου νοτίως της Κρήτης ή στην περιοχή του ανυπόστατου μνημονίου συνεργασίας Τουρκίας - Λιβύης. Όλη αυτή η γκάμα των επιλογών που φέρεται να έχει στα χέρια του ο Ταγίπ Ερντογάν, εάν και εφόσον επιδιώξει να προκαλέσει κρίση επί του εδάφους, εκτιμάται ότι θα τύχει απάντησης. Άλλωστε, η Αθήνα δεν μπορεί να επιτρέψει γενικευμένη αμφισβήτηση της κυριαρχίας της, στην οποία πλέον εργολαβικά επιδίδεται όλο το τουρκικό συντεταγμένο κράτος, ενώ ΜΜΕ που ελέγχει προλειαίνουν το έδαφος προς αυτή την κατεύθυνση. Ούτε βεβαίως μπορεί να καταστεί η Ελλάδα όχημα υλοποίησης των σχεδιασμών Ερντογάν περί «Γαλάζιας Πατρίδας», ακόμη κι αν αυτές εντάσσονται στο πλαίσιο προεκλογικών σκοπιμοτήτων, ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2023.
Τα σενάρια αυτά επηρεάζουν εκ των πραγμάτων και την Κύπρο, η οποία πάντως βιώνει ήδη και «αυτόνομα» την τουρκική προκλητικότητα, έχοντας εισπράξει ευθείες προειδοποιήσεις από την Τουρκία, όπως αυτές διατυπώνονται με πάσα επισημότητα στην επιστολή της Άγκυρας προς τον ΟΗΕ, στις 19 Μαΐου. Στο πλαίσιο αυτό, όπως είχαμε δημοσιεύσει, ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Τουρκίας, Φεριντούν Σινιρλίογλου, φωτογράφισε ευκρινέστατα νέο κύκλο έκνομων ενεργειών στην κυπριακή ΑΟΖ, για τις οποίες έχει ήδη προϊδεάσει τον ΟΗΕ, δίνοντας μεταξύ άλλων και συντεταγμένες στα δυτικά του γεωγραφικού μήκους «32 ° 16’18 “E». Με την επίκληση δήθεν «νόμιμων δικαιωμάτων», σε θαλάσσια περιοχή πλησίον του Ακάμα και με την προειδοποίηση ότι «εάν η ελληνοκυπριακή πλευρά εμμείνει στις μονομερείς δραστηριότητες της για τους υδρογονάνθρακες, τότε η Τουρκία και η ‘Τουρκική Δημοκρατία Βορείου Κύπρου’, θα διεξάγουν ταυτόχρονα αντίστοιχες δραστηριότητες, προκειμένου να διασφαλίσουν τα κυριαρχικά τους δικαιώματα και συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο». Ανάλογη στάση τηρεί η Τουρκία και στο ζήτημα της περίκλειστης Αμμοχώστου, όπου έχει επεκτείνει το άνοιγμα του παραλιακού μετώπου, παραβιάζοντας ακόμη μία φορά τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και δημιουργώντας συνθήκες «μονιμότητας και κανονικότητας», με απώτερο στόχο τη δημιουργία νέων τετελεσμένων. Κι αυτό ενώ η Άγκυρα και ο ηγέτης του ψευδοκράτους γνώριζαν ότι θα λάμβαναν επιστολή από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, στα οποία εμμένει η Λευκωσία όπως αναφέρει σε υπόμνημά του προς τις διπλωματικές αποστολές, ο ΥΠΕΞ Ιωάννης Κασουλίδης, δίνοντας σαφείς οδηγίες.
Σε κάθε περίπτωση, τόσο έναντι της Κύπρου όσο και έναντι της Ελλάδας, η στήριξη της διεθνούς κοινότητας στις ασκήσεις προκλητικότητας και τους όρους πολεμικής αναμέτρησης της Άγκυρας, είναι επιεικώς υποτονική και πολιτικά ανεπαρκής. Η Κομισιόν παπαγαλίζει το κοινό λεκτικό των Συμπερασμάτων που έχουν εκδοθεί τα τελευταία χρόνια και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο απλώς λαμβάνει γνώση των εξελίξεων αλλά νίπτει τας χείρας του. Ειδικότερα, σε σχέση με την Κύπρο, ο ειδικός αντιπρόσωπος του γ.γ. ΟΗΕ, Κόλιν Στιούαρτ εξάντλησε την παρέμβαση του διεθνούς οργανισμού στην παρακολούθηση των εξελίξεων και στην ενδεχόμενη καταγραφή τους σε μια έκθεση. Οι δε ΗΠΑ, σε επίπεδο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, έστειλαν επιστολή εισηγούμενες προς το Κογκρέσο να ικανοποιηθούν τα αιτήματα Ερντογάν για την αγορά νέων F-16, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται… Την ίδια ώρα, η Βρετανία, όπως πληροφορείται η «Κ», διαμηνύει με κάθε ευκαιρία, σε όλα τα φόρα, ότι η Τουρκία είναι σημαντικός εταίρος και ότι θα πρέπει να διασφαλιστεί η παραμονή της στη δύση, ώστε «να μη σταλθεί στην αγκαλιά της Ρωσίας». Κι αυτό προφανώς με κάθε τίμημα…
Κασουλίδης: Ανοικτή η πρόταση για ΜΟΕ
«Η πρότασή μας» για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, «παραμένει ανοικτή», επισημαίνει ο υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης, προσθέτοντας ότι «το κατοχικό καθεστώς ενεργεί προς την κατεύθυνση επιβολής και εμπέδωσης νέων τετελεσμένων (σ.σ. στην Αμμόχωστο), η αναστροφή των οποίων καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη με την πάροδο του χρόνου». Οι αναφορές Κασουλίδη περιλαμβάνονται σε υπόμνημα τριών σελίδων, ημερομηνίας 6 Ιουνίου και αποτελούν τις οδηγίες του ΥΠΕΞ προς όλες τις διπλωματικές αποστολές. Στο υπόμνημα, το οποίο εξασφάλισε η «Κ», ο κ. Κασουλίδης υπογραμμίζει ότι «παρά την έντονη απογοήτευσή μας για την απόρριψη των ΜΟΕ από πλευράς ΤΚ, η δική μας πλευρά θα συνεχίσει να καταβάλλει ειλικρινείς προσπάθειες για δημιουργία κινητικότητας και προϋποθέσεων επανέναρξης των διαπραγματεύσεων, κάτι το οποίο θα πρέπει να καταστεί σαφές προς τους άμεσους συνομιλητές μας. Η ειλικρίνεια των προθέσεών μας ήταν και παραμένει αμετάβλητη και δεν επιδέχεται παρερμηνειών ή άλλων κακόβουλων συμπερασμάτων ή και πολιτικών σκοπιμοτήτων» υπογραμμίζει ο κ. Κασουλίδης, προσδοκώντας προφανώς ότι μέσω αυτής της οδού θα δημιουργηθούν συνθήκες αναστροφής των τετελεσμένων που επιδιώκουν Άγκυρα και ψευδοκράτος, στην περίκλειστη πόλη Αμμοχώστου.
Ο ΥΠΕΞ αφήνει να διαρρεύσει απογοήτευση για τη στάση της τουρκικής πλευράς, σημειώνοντας ότι: «Δυστυχώς οι ειλικρινείς προσπάθειες και οι καλή τη πίστει προτάσεις του ΠτΔ, προσέκρουσαν στην ακαριαία και δίχως συζήτηση απόρριψή τους από πλευράς ΤΚ, οι οποίοι με δημόσιες τοποθετήσεις αποδόμησαν το περιεχόμενο της επιστολής, τονίζοντας την ίδια ώρα ότι επεξεργάζονται νέες προτάσεις συνεργασίας μεταξύ των δύο κρατών στην Κύπρο (sic)».
Στο υπόμνημά του, ο κ. Κασουλίδης αναφέρει ακόμη ότι κατήγγειλε σε διάβημα διαμαρτυρίας την επέκταση του ανοίγματος του παραλιακού μετώπου της Αμμοχώστου, προς τον Κόλιν Στιούαρτ και ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης απέστειλε επιστολές προς τον γ.γ. ΟΗΕ και τους επικεφαλής των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε.
Στο υπόμνημα του προς τις διπλωματικές αποστολές, ο ΥΠΕΞ αναφέρεται και στην άσκηση «Αγαπήνωρ» Κύπρου-Ισραήλ, διευκρινίζοντας ότι παρά τους ξεκάθαρους αμυντικούς σκοπούς της άσκησης, αφέθηκε ατυχώς να νοηθεί στον διεθνή Τύπο (σ.σ. Jerusalem Post), ότι επικεντρωνόταν σε προσομοίωση επιθετικών ενεργειών κατά του Ιράν και της Χεζμπολάχ, «κάτι που σε καμιά περίπτωση δεν ανταποκρίνεται στον πραγματικό σκοπό και στη φιλοσοφία της άσκησης».
Ο κ. Κασουλίδης αναφέρει ακόμη ότι με αφορμή την άσκηση «Αγαπήνωρ», παρατηρήθηκε για άλλη μία φορά όξυνση της τουρκικής ρητορικής, επιχειρώντας «να διαστρεβλώσει την πραγματικότητα και να δημιουργήσει νέες εντάσεις στην περιοχή». Επί του προκειμένου, ο ΥΠΕΞ σημειώνει ότι σκοπός τέτοιων ασκήσεων είναι η ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων και η ενδυνάμωση διμερών και περιφερειακών συνεργασιών, προσθέτοντας ότι η μόνη χώρα που προκαλεί αποσταθεροποίηση είναι η Τουρκία που «επιχειρεί να δυναμιτίσει το κλίμα και να τορπιλίσει τις όποιες προσπάθειες της πλευράς μας για επίλυση του Κυπριακού».
Έντυπη Έκδοση
