Του Γιώργου Κακούρη
Στο ραντάρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεχίζει να βρίσκεται το έργο για τη διασύνδεση της Κύπρου με την ηπειρωτική Ευρώπη μέσω ηλεκτρικού καλωδίου, με την Κομισιόν να τηρείται ενήμερη για τις προσπάθειες του νέου φορέα υλοποίησης του έργου, δηλαδή του ΑΔΜΗΕ, όσον αφορά την ανάλυση κόστους -οφέλους, μετά και την παρουσίαση που πραγματοποίησε ο ελληνικός φορέας στη Λευκωσία την Τρίτη.
Το έργο Great Sea Interconnector (τέως EuroAsia Interconnector), το οποίο είχε προστεθεί στον 5ο κατάλογο έργων κοινού ενδιαφέροντος της Ε.Ε. για την ενέργεια στα τέλη του 2021, βρίσκεται από τον Απρίλιο φέτος στον επικαιροποιημένο 6ο κατάλογο, ο οποίος έχει αναδιαμορφωθεί εστιάζοντας περισσότερο στις υποδομές ενέργειας με στόχο την κλιματική ουδετερότητα.
Όπως υπενθύμισε στην «Κ» εκπρόσωπος της Κομισιόν, «το έργο έχει λάβει χρηματοδότηση 657 εκατομμυρίων ευρώ μέσω του Connecting Europe Facility» (διευκόλυνση Ενώνοντας την Ευρώπη), η οποία αφορά «την κατασκευή του μέρους της διασύνδεσης Κύπρου - Κρήτης».
Δεδομένα τα 657 εκατ. ευρώ από το Connecting Europe Facility που αφορά την κατασκευή του μέρους της διασύνδεσης Κύπρου - Κρήτης
Επίσης, εφόσον προχωρήσει, το έργο αναμένεται να λάβει στήριξη μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ύψους 100 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με εκπρόσωπο της Κομισιόν, η καταβολή της χρηματοδότησης αυτής συνδέεται με τρία ορόσημα, των οποίων η αξιολόγηση ακόμα δεν έχει ξεκινήσει καθώς το πρώτο υπολογίζεται να ολοκληρωθεί στα τέλη του 2024.
Πάντως βάσει των όσων έχουν συμφωνηθεί, η συμμετοχή της κυπριακής κυβέρνησης στο έργο δεν αποτελεί προϋπόθεση όσον αφορά τη χρηματοδότηση 657 εκατομμυρίων που έχουν ήδη χορηγηθεί στον φορέα υλοποίησης στο πλαίσιο της Διευκόλυνσης Ενώνοντας την Ευρώπη.
Η Κομισιόν τηρείται συνεχώς ενήμερη για την πρόοδο του έργου και παρακολουθεί τις εξελίξεις όπως προβλέπεται για την εφαρμογή των έργων κοινού ενδιαφέροντος (Projects of Common Interest ή PCI), καθώς και τις διεργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη, με πιο πρόσφατη την παρουσίαση της μελέτης κόστους-οφέλους από τον ΑΔΜΗΕ.
Η τελική επικαιροποιημένη μελέτη αναμένεται να είναι έτοιμη μέχρι τα μέσα Ιουνίου, όπως επιβεβαίωσε σε δηλώσεις του στο ΚΥΠΕ το απόγευμα της Τρίτης ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου.
Το συνολικό έργο αφορά στην πράξη τη διασύνδεση των δικτύων ηλεκτρισμού Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας μέσω υποθαλάσσιων καλωδίων συνολικού μήκους 1.200 χιλιομέτρων.
Ιστορικό και επιλογές
Το έργο πέρασε από αρκετά κύματα από όταν ανακοινώθηκε αρχικά ως EuroAsia Interconnector, όταν την υλοποίησή του είχε αναλάβει ο ομώνυμος φορέας με έδρα την Κύπρο. Μετά την αύξηση στο κόστος του έργου από 1,57 σε 1,9 δισ. ευρώ λόγω της αύξησης της τιμής των υλικών, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, στην οποία βασιζόταν ο τότε φορέας για εξεύρεση των επενδύσεων που υπολείπονταν, είχε αναφέρει στην «Κ» πως η ΕΤΕπ δεν προτίθετο να εγκρίνει δάνειο για το έργο.
Όπως είχε γράψει η «Κ» (13/8/2023), η ΕΤΕπ αντιλαμβανόταν ως κύριες προκλήσεις για την Κύπρο την ανάγκη σε επενδύσεις σε εγκαταστάσεις αποθήκευσης ηλεκτρισμού, ενώ όπως έγραφε μια εβδομάδα μετά, έκανε δεύτερες σκέψεις για τη βιωσιμότητα του EuroAsia Interconnector όπως παρουσιαζόταν, καθώς και για τις τεχνικές προδιαγραφές.
Στη μελέτη κόστους-οφέλους που παρουσιάστηκε χθες, σύμφωνα με ανακοίνωση του ΑΔΜΗΕ, καταγράφονται δύο σενάρια: της ηλεκτρικής διασύνδεσης του συστήματος ηλεκτρισμού με την αγορά της Ε.Ε., και της απομονωμένης ανάπτυξης του συστήματος μέσω της εγκατάστασης μεγάλων μονάδων μπαταριών. Σύμφωνα με τη μελέτη, το κόστος των μπαταριών μέχρι το 2040 θα ανέλθει στα 4 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το συνολικό κόστος του έργου διασύνδεσης (1,9 δισ.).
Συμμετοχή Κύπρου
Όπως δήλωσε στο ΚΥΠΕ την Τρίτη μετά το τέλος της συνάντησης ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, η κυβέρνηση ζήτησε από τον ΑΔΜΗΕ να καταθέσει επίσημα την έκθεση εντός των επόμενων δύο εβδομάδων ώστε να αξιολογηθεί από συμβουλευτικό οίκο που θα επιλέξει η Κυπριακή Δημοκρατία.
Στη συνέχεια, θα ληφθεί η απόφαση κατά πόσο η κυβέρνηση θα συμμετάσχει με επένδυση που μπορεί να φτάνει μέχρι τα 100 εκατ. ευρώ στο κεφάλαιο του φορέα υλοποίησης.
Ο ΑΔΜΗΕ από την πλευρά του εμφανίζεται αισιόδοξος, με τον πρόεδρο του οργανισμού, Μανούσο Μανουσάκη, να δηλώνει στο ΚΥΠΕ πως τα αποτελέσματα της μελέτης «δείχνουν πέραν πάσης αμφιβολίας» πως η διασύνδεση της Κύπρου με την υπόλοιπη Ε.Ε. θα είναι προς το συμφέρον των καταναλωτών, και πως το κόστος του έργου για τους καταναλωτές θα υπερκαλυφθεί κατά τον πρώτο χρόνο λειτουργίας, με όφελος 400 ευρώ τον χρόνο στη συνέχεια.
Ο δανεισμός 100 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελεί ουσιαστικά συγχρηματοδότηση για προσέλκυση επενδύσεων, αν και στο το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης της Κύπρου αναφέρεται πως ο δανεισμός θα πραγματοποιηθεί «δεδομένου πως το έργο θα εξασφαλίσει την απαραίτητη χρηματοδότηση από τον Μηχανισμό “Συνδέουμε την Ευρώπη” και την απαραίτητη χρηματοδότηση από την ΕΤΕπ και/ή άλλους χρηματοδοτικούς οργανισμούς».
