Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Η ώρα για μικρή μείωση επιτοκίων έφτασε. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) την Πέμπτη αναμένεται να μειώσει τα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης, αλλιώς 0,25%. Η μείωση αυτή θα είναι η πρώτη που προχωρά μετά από σχεδόν 23 μήνες συνεχών αυξήσεων των επιτοκίων, αλλά συνάμα και αμετάβλητων θέσεών τους, αρχής γενομένης του Ιουλίου του 2022. Εάν επιβεβαιωθούν οι προθέσεις της ΕΚΤ στην προσεχή συνεδρίαση της νομισματικής πολιτικής, θα μειώσει τα τρία βασικά επιτόκιά της κατά 25 μονάδες βάσης και έτσι το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα διαμορφωθούν σε 4,25%, 4,50% και 3,75% αντιστοίχως, από 4,5%, 4,75% και 4% που είναι σήμερα. Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ που είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% πρέπει να βλέπει σημάδια ομαλοποίησής του, γι’ αυτό και προχωρά σε αυτή την κίνηση.
Η ΕΚΤ έκρινε από τον Ιούλιο του 2022 πως θα έπρεπε να βγάλει από το αρνητικό πρόσημο του -0,5% τα επιτόκια, για να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό και τα αύξησε 10 φορές στο διάστημα μέχρι σήμερα. Όπως κρίνουν οι αναλυτές, τα επιτόκια της ΕΚΤ θα συνεχίσουν την πτωτική τους τάση έως και το δεύτερο μισό του 2025, με στόχο να φτάσουν κοντά στο 2%, ίσως και στο 2,5%. Ωστόσο, φέτος δεν αναμένεται να δούμε περισσότερες μειώσεις από τρεις στο σύνολο, υπολογίζοντας πως η επόμενη μείωση επιτοκίων θα έρθει μετά το καλοκαίρι, ίσως τον Σεπτέμβριο. Πάντως, η ΕΚΤ αύξησε τα επιτόκια επί 14 συνεχείς μήνες από τον Ιούλιο του 2022 και κατά εννέα μήνες τα κράτησε αμετάβλητα.
Τα δάνεια και το 25άρι
Πολλές τράπεζες στην Κύπρο βλέποντας το «τσουνάμι» των αυξήσεων αλλά και τις πιέσεις των δανειοληπτών για να καταβάλουν τις δόσεις των δανείων τους τον Μάρτιο – Απρίλιο του 2023 αποφάσισαν να κάνουν κινήσεις προς βοήθεια των συνεπών –και μόνο– δανειοληπτών. Πρακτικά, ήταν κινήσεις που επιβράβευαν τους συνεπείς, με «παγώματα» επιτοκίων σε συγκεκριμένο επίπεδο, ή μειώσεις κατά 0,5% παραδείγματος χάριν πάνω στο επιτόκιο που καλούνταν να δίνουν τη δόση τους. Πολλοί δανειολήπτες στράφηκαν σε επαναδιαπραγματεύσεις δανείων με δόσεις σταθερού επιτοκίου και έτσι μια μείωση της τάξης του 0,25% ή 25 μονάδων βάσης που ετοιμάζει η ΕΚΤ θα επηρεάσει λίγο ή ελάχιστα τους υφιστάμενους δανειολήπτες. Εκείνοι που άμεσα θα επωφεληθούν θα είναι αυτοί που θα επιλέξουν να συνάψουν νέο δανεισμό, καθώς θα είναι όσο ήταν «προχθές», αλλά κατά 0,25% πιο κάτω. Αξίζει να σημειωθεί πως, θα επηρεαστούν αναλόγως της κάθε τράπεζας που είναι πελάτες και τη διάρκεια του προγράμματος που είχε ανακοινώσει η εκάστοτε τράπεζα τον Μάρτιο – Απρίλιο του 2023.
Τα επιτόκια τον Μάρτιο
Το επιτόκιο για καταθέσεις προθεσμίας, όπως σημειώνει η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, έως ενός έτους από νοικοκυριά, τον Μάρτιο του 2024 σημείωσε αύξηση στο 2,24%, σε σύγκριση με 1,98% τον Φεβρουάριο του 2024. Το αντίστοιχο επιτόκιο για καταθέσεις από μη χρηματοδοτικές εταιρείες παρουσίασε μείωση στο 2,24%, σε σύγκριση με 2,53% τον Φεβρουάριο του 2024. Το επιτόκιο που αφορά καταναλωτικά δάνεια σημείωσε αύξηση στο 6,19% τον Μάρτιο του 2024, σε σύγκριση με 6,17% τον Φεβρουάριο του 2024. Τα στοιχεία της ΚΤΚ δείχνουν πως το επιτόκιο που αφορά δάνεια για αγορά κατοικίας μειώθηκε στο 4,75% τον Μάρτιο, σε σύγκριση με 5,15% τον Φεβρουάριο του 2024 και το επιτόκιο που αφορά δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά μέχρι 1 εκατ. ευρώ παρουσίασε μείωση στο 5,52%, συγκριτικά με 5,91% τον Φεβρουάριο του 2024. Το επιτόκιο που αφορά δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά άνω του 1 εκατ. ευρώ κατέγραψε μείωση στο 5,88% τον Μάρτιο του 2024, όπως αναφέρει η ΚΤΚ, σε σύγκριση με 6,07% τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους.
Μικρή μείωση στα δάνεια
Πάντως, τα επιτόκια της ΕΚΤ ενώ έφεραν τα επιθυμητά αποτελέσματα σε άλλα κράτη, στην Κύπρο ο δανεισμός μεν κάμφθηκε, ωστόσο δεν μειώθηκε δραματικά. Οι συνολικές καταθέσεις τον Απρίλιο 2024 κατέγραψαν καθαρή αύξηση 209,1 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με καθαρή αύξηση 252,1 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο 2024. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των συνολικών καταθέσεων έφτασε στο 1,4%, σε σύγκριση με 0,6% τον Μάρτιο 2024 και το υπόλοιπο των συνολικών καταθέσεων τον Απρίλιο 2024 έφθασε στα 52,5 δισ. ευρώ. Οι καταθέσεις κατοίκων Κύπρου παρουσίασαν αύξηση 256,9 εκατ. ευρώ, ενώ πιο αναλυτικά, οι καταθέσεις των νοικοκυριών και των μη χρηματοδοτικών εταιρειών αυξήθηκαν κατά 33,5 εκατ. ευρώ και 136,2 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Οι καταθέσεις των υπόλοιπων εγχώριων τομέων παρουσίασαν επίσης αύξηση, η οποία ανήλθε στα 87,1 εκατ. ευρώ.
Τα συνολικά δάνεια τον Απρίλιο 2024 κατέγραψαν καθαρή μείωση 278,6 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με καθαρή αύξηση 133,1 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο 2024. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των συνολικών δανείων έφτασε στο 1,2%, σε σύγκριση με 1,8% τον Μάρτιο 2024. Το υπόλοιπο των συνολικών δανείων τον Απρίλιο 2024 έφθασε στα 24,9 δισ. ευρώ. Τα δάνεια κατοίκων Κύπρου παρουσίασαν μείωση 320,4 εκατ. ευρώ. Πιο αναλυτικά, τα δάνεια προς νοικοκυριά αυξήθηκαν κατά 2 εκατ. ευρώ, ενώ τα δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες κατέγραψαν μείωση 51,2 εκατ. ευρώ. Τα δάνεια των υπόλοιπων εγχώριων τομέων παρουσίασαν συνολικά μείωση 271,3 εκατ. ευρώ.
