Του Παύλου Νεοφύτου
Τον βαθμό ανταπόκρισής τους στην εποπτεία των τιμών, σε μία περίοδο όπου έχουν συσσωρευτεί παράπονα σε σχέση με την ακρίβεια, γύρω από ειδικούς κλάδους, θα κληθούν να εξηγήσουν σήμερα απέναντι από τους βουλευτές η πρόεδρος και τα μέλη της Επιτροπής Προστασίας Ανταγωνισμού. Για θέματα που απασχολούν σήμερα την κυπριακή κοινωνία και βλέπουν το φως της δημοσιότητας, όπως οι τιμές στα καύσιμα, τα επιτόκια των τραπεζών και το γάλα, θα ερωτηθούν στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών εάν διενεργούν έρευνες, πώς τις κάνουν και σε τι συμπεράσματα έχουν καταλήξει, ώστε να ξακαθαρίσει εάν υπηρετούν σωστά τα καθήκοντα που απορρέουν από τον λόγο που συστάθηκε η ΕΠΑ ως όργανο, μετά από τις υποδείξεις της ΕΕ σε όλα τα κράτη-μέλη, που δεν είναι άλλος από την προστασία της ανταγωνιστικής διαδικασίας και των συμφερόντων των καταναλωτών.
«Θέλουμε να μας ενημερώσουν εάν η ΕΠΑ παρακολουθεί την αύξηση των τιμών και αν αυξάνονται από όλους τους κλάδους. Θέλουμε να μάθουμε τους μηχανισμούς με τους οποίους ασκούν την εποπτεία, το εύρος της και τι ενέργειες κάνουν αυτεπάγγελτα, διότι προσωπικά η άποψή μου είναι ότι κάτι δεν πάει καλά στον τομέα του ανταγωνισμού», δήλωσε στην «Κ» η ανεξάρτητη βουλευτής, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, η οποία μαζί με τον πρόεδρο της Επιτροπής και βουλευτή του ΔΗΣΥ, Δημήτρη Δημητρίου, ενέγραψαν το θέμα για αυτεπάγγελτη εξέταση. Επικαλέστηκε την πολιτική ανταγωνισμού που υιοθετεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, τονίζοντας ότι εκεί «είναι πολύ ξεκάθαρο ότι το όφελος πρέπει να το έχει ο καταναλωτής, ενώ εδώ στην Κύπρο τα πράγματα έχουν στραβώσει σε υπερβολικό βαθμό, δηλαδή υπάρχουν ολιγοπώλια, εντοπίζονται τιμές, οι οποίες αυξάνονται, χωρίς να έχουμε πληροφορηθεί από την Επιτροπή Προστασίας Ανταγωνισμού ότι έκανε μία έρευνα και βρέθηκε οποιοδήποτε συμπέρασμα για το αν δικαιολογείται αυτή η αύξηση».
Ο προβληματισμός των βουλευτών και των πρατηριούχων για το έργο της ΕΠΑ εκφράστηκε και τον περασμένο Δεκέμβριο στην Επιτροπή Ενέργειας.
Βλέπουν απουσία ελέγχων
Εκτός από την πρόεδρο και τα μέλη της Επιτροπής Προστασίας Ανταγωνισμού, στη συζήτηση κλήθηκαν να συμμετάσχουν η γραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου, εκπρόσωποι της Υπηρεσίας Προστασίας του Καταναλωτή του υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, εκπρόσωποι της Παγκύπριας Ένωσης Καταναλωτών και Ποιότητας Ζωής και του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών. Εκ μέρους των οργανωμένων καταναλωτών, ο Κυπριακός Σύνδεσμος Καταναλωτών προτίθεται να επικεντρωθεί μεταξύ άλλων στην ακρίβεια των καυσίμων, καταγγέλλοντας ότι η ΕΠΑ δεν ενεργεί όπως θα έπρεπε προς όφελος των πολιτών.
Αναφερόμενη σε σειρά ανακοινώσεων και καταθέσεων στοιχείων, τόσο από τον Σύνδεσμο όσο και από τον Σύνδεσμο Πρατηριούχων, για αισχροκέρδεια και μη υγιή ανταγωνισμό στην αγορά των καυσίμων, η Βιργινία Χρίστου, νομική σύμβουλος του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών, δήλωσε στην «Κ» ότι παρά τις ενέργειές τους αυτές, η συγκεκριμένη Επιτροπή δεν προχωρά σε αυτεπάγγελτους και σωστούς ελέγχους. Υπενθυμίζοντας ότι η ΕΠΑ απέρριψε την καταγγελία που υπέβαλαν οι πρατηριούχοι, η κα Χρίστου είπε ότι ο Σύνδεσμος την ενίσχυσε δίνοντας στοιχεία, μετά από δικές τους έρευνες και μελέτες σε σχέση με την αισχροκέρδεια, που, όπως σημείωσε, παρατηρούν στα καύσιμα.
Επιτόκια και γάλα
Ενόψει της συζήτησης στη Θεσμών η κα Ατταλίδου είπε ότι εκτός από τα καύσιμα, θα τεθούν από τους βουλευτές και άλλα κρίσιμα αγαθά της οικονομίας, όπως τα τραπεζικά επιτόκια, η ενέργεια και τα βασικά προϊόντα, όπως το γάλα. «Γιατί πάνε οι τιμές προς τα πάνω; Γιατί σε κάποιους κλάδους βρέθηκαν στα ύψη και σε άλλους όχι; Έγινε έρευνα εάν όλες οι τράπεζες συμφώνησαν να βάλουν το ίδιο επιτόκιο, κάτι που στην ΕΕ συνιστά ποινικό αδίκημα; Πόσα παράπονα λαμβάνει η ΕΠΑ; Για ποιους τομείς; Ποια ήταν τα αποτελέσματα της έρευνάς της;» διερωτήθηκε.
«Δεν υπάρχει λογοδοσία»
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΠΑ και ο εποπτικός της ρόλος στο θέμα των καυσίμων είχε βρεθεί στο μικροσκόπιο της Βουλής στις αρχές του περασμένου Δεκεμβρίου, συγκεκριμένα στην Επιτροπή Ενέργειας, όπου εκφράστηκε ο προβληματισμός των βουλευτών και των πρατηριούχων για το έργο της. Λόγω της απουσίας της προέδρου της ΕΠΑ από τη συνεδρίαση, επικαλούμενη ταξίδι στο εξωτερικό και στέλνοντας εκπρόσωπο, ο πρόεδρος της Επιτροπής και βουλευτής του ΔΗΣΥ, Κυριάκος Χατζηγιάννης, είπε ότι η ΕΠΑ επανειλημμένως απουσιάζει από τις συνεδριάσεις και δεν υπάρχει λογοδοσία με ποιες προτεραιότητες διενεργεί τους ελέγχους της, σημειώνοντας ότι η ΕΠΑ αρνείται να κάνει ελέγχους για θέματα που απασχολούν τους καταναλωτές, όπως τα καύσιμα και τα επιτόκια. Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Κώστας Κώστα, είπε ότι τον Δεκέμβριο του 2022 ο τέως γενικός ελεγκτής στην έκθεσή του για το υπουργείο Εμπορίου λέει ξεκάθαρα ότι δεν υπάρχει ανταγωνισμός στις τιμές των καυσίμων, ότι δεν ελέγχεται τυχόν αισχροκέρδεια και υπερκέρδη από το Υπουργείο και δεν ελέγχονται οι λογαριασμοί των εταιρειών που στέλνονται στο Υπουργείο. Πρόσθεσε ότι το πιο σημαντικό της έκθεσης ήταν ότι αναφέρει πως αποδεδειγμένα οι εταιρείες πετρελαιοειδών χειραγωγούν τις τιμές σε όλα τα πρατήρια. «Η έκθεση στάλθηκε ως καταγγελία στην ΕΠΑ για να γίνει έλεγχος αν χειραγωγούνται οι τιμές. Σήμερα καμιά κουβέντα ούτε από ΕΠΑ, ούτε από Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή», είπε.
Ο νυν γενικός ελεγκτής, Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, είπε ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία δεν έκανε επιπλέον έλεγχο από τότε. Σημείωσε ότι θέλει να ακούσει τι έχει να πει η Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού και θα κρίνουν ανάλογα αν θα προσθέσουν επιπρόσθετους ελέγχους το 2025 για το θέμα των καυσίμων. Εξέφρασε προβληματισμό για τις εξαγορές που ανακοινώνονται, λέγοντας ότι επιδεινώνουν το περιβάλλον για τον ανταγωνισμό. Όπως είπε, υπάρχουν 3-4 μεγάλες εταιρείες που ελέγχουν την αγορά, σημειώνοντας ότι τα πρατήρια είναι «μικροί παίχτες» και δεν έχουν μεγάλη αγοραστική δύναμη για να ασκήσουν πίεση για πιο ανταγωνιστικές τιμές στις εταιρείες καυσίμων. Αναφορικά με την ύπαρξη υπερκερδών, είπε ότι εκ πρώτης όψεως και με βάση τους ελεγμένους λογαριασμούς του 2022, φαίνεται ότι η κερδοφορία για τις 3 από τις 4 εταιρείες δεν είναι «τόσο υπερβολική». Πρόσθεσε ότι η Κύπρος αγοράζει πριν τους φόρους σχετικά ακριβά σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ, αλλά μετά τους φόρους έχει πιο χαμηλή τελική τιμή, αναφέροντας ότι αυτό έγκειται στις κατά καιρούς πολιτικές αποφάσεις.
Ο κ. Παπακωνσταντίνου είπε ότι χρειάζεται να επανεξεταστεί η φόρμουλα με την οποία καθορίζεται η λογική τιμή καυσίμων. Εκπρόσωπος του υπουργείου Εμπορίου ενημέρωσε ότι προβαίνουν σε αξιολόγηση τιμών, με μεθοδολογία που αναθεωρήθηκε το 2022, ενώ προωθείται νέα μεθοδολογία για εξέταση των δεδομένων σε πραγματικό χρόνο.
