Του Παύλου Νεοφύτου
Μία αδυναμία, η οποία έχει ευρύτερες προεκτάσεις στη διαχείριση της ανεργίας από το κράτος αλλά και στον προγραμματισμό και κατάρτιση στρατηγικής της οικονομίας και της εκπαίδευσης, σε σχέση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, εντοπίζεται στη διαδικασία εγγραφής ενός ανέργου στο Τμήμα Εργασίας. Συγκεκριμένα, εδώ και χρόνια, απόφοιτοι πανεπιστημίων διαπιστώνουν ότι κατά τη διαδικασία εγγραφής τους ως άνεργοι, το σύστημα δεν περιλαμβάνει το πτυχίο τους, με αποτέλεσμα να τους ζητείται να εγγράφονται κάτω από άλλο πτυχίο (πτυχίο-ομπρέλα). Από αυτή την αδυναμία προκύπτει ότι μέχρι σήμερα μπάζει νερά η ανανέωση της βάσης δεδομένων στο δημόσιο σύστημα εγγραφής ανέργων, με τις περιπτώσεις παραπόνων να μην είναι σπάνιες, αλλά και να χρονίζουν. Την ίδια ώρα το σύστημα δεν συμβαδίζει με τις εξελίξεις στον χώρο εργασίας, καθώς προκύπτουν συνεχώς νέα αντικείμενα σπουδών και επαγγέλματα. Επίσης, εγείρεται το ερώτημα εάν παρέχεται στους εργοδότες η σωστή εικόνα διαθέσιμων ανέργων, για νέες επαγγελματικές ειδικότητες υπαλλήλων που έχουν ανάγκη. Το συγκεκριμένο πρόβλημα φαίνεται να απασχολεί το Τμήμα Εργασίας, το οποίο εργάζεται αυτό το διάστημα προς επίλυσή του.
Το 2008 ήταν η τελευταία χρονιά που ενημερώθηκε το σύστημα του Τμήματος Εργασίας με τους τίτλους σπουδών των πανεπιστημίων, δήλωσε στην «Κ» ο βουλευτής των Οικολόγων, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, επικαλούμενος πληροφόρηση που έλαβε αυτές τις μέρες από το Τμήμα Εργασίας και κάνοντας λόγο για παράπονα απόφοιτων πανεπιστημίων που κατά καιρούς έρχονται κοντά του, μέχρι και πρόσφατα. Ενδεικτικά, γεωπόνοι, δασολόγοι και απόφοιτοι Επιστήμης και Τεχνολογίας Περιβάλλοντος δεν εμφανίζονται στο σύστημα, είπε.
Νέο σύστημα από τον Απρίλιο
«Αυτή τη στιγμή όντως λειτουργούμε με το σύστημα ταξινόμησης επαγγελμάτων του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO), το ISCO-08. Έχουμε ήδη κάνει τις διαδικασίες μας και τον Απρίλιο του 2024 θα μεταφερθούμε στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Ταξινόμησης Επαγγελμάτων, το ESCO», δήλωσε στην «Κ» ο διευθυντής του Τμήματος Εργασίας, Αλέξανδρος Αλεξάνδρου.
Σε σχέση με τις επικαιροποιήσεις του ESCO, που είναι αναγκαίες, λόγω νέων επαγγελμάτων που προκύπτουν, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες όλων των κρατών-μελών, ο κ. Αλεξάνδρου σημείωσε: «Επειδή η βάση δεδομένων δεν είναι στάσιμη, δεδομένου ότι τα πανεπιστημιακά ιδρύματα δημιουργούν νέα προγράμματα, είτε ακαδημαϊκά είτε επαγγελματικής κατάρτισης, υπάρχει στις Βρυξέλλες μία ειδική επιτροπή ταξινόμησης επαγγελμάτων, η οποία ασχολείται με την αναθεώρηση του πίνακα, λαμβάνοντας υπόψη τα νέα αναδυόμενα επαγγέλματα. Συνεδριάζει δύο-τρεις φορές τον χρόνο, ανάλογα με τα αιτήματα που έχει από τα κράτη-μέλη, και σε αυτή συμμετέχει και η Κύπρος. Σε αυτή την επιτροπή το κάθε κράτος-μέλος βάζει στο τραπέζι εισηγήσεις για το τι πρέπει να περιληφθεί σε αυτόν τον πίνακα. Επίσημα σαν Κύπρος θα ζητήσουμε κάποια επαγγέλματα, για να περιληφθούν».
Σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή του Γραφείου Εργασίας, «ακόμα και σήμερα, εκεί που υπάρχει διαθέσιμη κενή θέση εργασίας, εντοπίζεται από το σύστημα ο άνεργος που κατέχει την αντίστοιχη ειδικότητα. Μπορεί να μην υπάρχει στο ISCO-08 ένα συγκεκριμένο πτυχίο, όμως όταν έρθει κάποιος εργοδότης και ζητήσει τη συγκεκριμένη ειδικότητα, το Τμήμα Εργασίας, το οποίο έχει τη διακριτική ευχέρεια και καταγράφει όλα τα πτυχία, ικανοποιεί το αίτημα του εργοδότη. Δηλαδή, όταν κάποιος κάνει εγγραφή ανέργου, μπορεί μεν να δηλώνεται κάτω από ένα πτυχίο-ομπρέλα, όμως καταγράφεται επίσης το συγκεκριμένο πτυχίο. Για παράδειγμα, μπορεί στο ISCO-08 να μην υπάρχει η ειδική κατηγορία ″Πράσινα απόβλητα″, όμως κάτω από την ομπρέλα ″Ανακύκλωση″ καταγράφεται συγκεκριμένα η ειδικότητά του».
Πολύτιμες πληροφορίες
Όσον αφορά την αξία της πληροφόρησης από το σύστημα εγγραφής ανέργων, ώστε να είναι αναγκαία η επικαιροποίηση του συστήματος ταξινόμησης επαγγελμάτων, ο κ. Θεοπέμπτου αναφέρθηκε στις εξής ανάγκες:
- Το επικαιροποημένο σύστημα περιγράφει την κατάσταση στην αγορά εργασίας, τους οικονομικούς δείκτες.
- Τις ανάγκες σε νέα εκπαιδευτικά προγράμματα όλων των επιπέδων.
- Είναι χρήσιμο εργαλείο για νέους που προγραμματίζουν τις σπουδές τους.
- Συμβάλλει στον προγραμματισμό προγραμμάτων μετεκπαίδευσης ανέργων και για προγράμματα τοποθέτησης ανέργων σε εταιρείες.
- Τα στοιχεία θα επιτρέψουν και τον μελλοντικό προγραμματισμό της οικονομίας και του χώρου εκπαίδευσης, αλλά μπορούν να βοηθήσουν στο να ελκυστούν ξένες εταιρείες να επενδύσουν στην Κύπρο.
«Θυμάμαι πριν χρόνια, όταν το υπουργείο Εργασίας εντόπισε μια μεγάλη ζήτηση σε επαγγελματίες Πληροφορικής, μας ζήτησε στο ΑΤΙ να δημιουργήσουμε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που απευθυνόταν σε αποφοίτους άλλων ειδικεύσεων, που δυσκολεύονταν στην εξεύρεση εργασίας. Με την συμπλήρωση του προγράμματος, όλοι βρήκαν αμέσως δουλειά και ορισμένοι μάλιστα διέπρεψαν στον τομέα της Πληροφορικής», συμπλήρωσε.
Ενέργειες επικαιροποίησης
«Πώς όμως και με ποια διαδικασία θα πρέπει να ανανεώνεται η βάση δεδομένων σε ένα σύστημα εγγραφής ανέργων;», διερωτάται ο κ. Θεοπέμπτου, τονίζοντας ότι απαιτούνται ενέργειες, όπως η τακτική παρακολούθηση του συστήματος και εντοπισμός της ανάγκης ανανέωσης των δεδομένων με παράλληλη παρακολούθηση των προγραμμάτων σπουδών όλων των επιπέδων που προσφέρονται στην Κύπρο, εξηγώντας ότι η βάση δεδομένων θα πρέπει να συνδέει τις ανάγκες της αγοράς με τα εκπαιδευτικά προγράμματα, ακαδημαϊκά και επαγγελματικά, που προσφέρονται. «Επίσης απαιτείται συνεργασία με εργοδοτικές οργανώσεις, συντεχνίες, εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των βαθμίδων, παρακολούθηση της αγοράς εργασίας, τις τεχνολογικές αλλαγές και απαιτήσεις. Θα πρέπει η περιγραφή του εργοδότη για τη δουλειά που χρειάζεται κάποιον να κάνει, να ταιριάζει με τα στοιχεία που περιέχει το σύστημα για να μπορεί να γίνει η καταχώρηση. Χρειάζεται να γίνονται εκπαιδεύσεις και τακτικές συναντήσεις με το προσωπικό που λειτουργεί το σύστημα, για εντοπισμό των αδυναμιών για συνεχή βελτίωση. Ακόμη, δημοσιοποίηση των στοιχείων σε μορφή κατανοητή για το κοινό, τους εργοδότες και όσους προσφέρουν εκπαιδευτικά προγράμματα όλων των επιπέδων. Αρχές του χρόνου, για παράδειγμα, είναι και η εποχή που οι μαθητές συμπληρώνουν τις αιτήσεις τους για σπουδές. Τέτοια στοιχεία θα είναι καλά να είναι συνεχώς προσβάσιμα στο Διαδίκτυο σε τέτοια μορφή, ανάλυση και γλώσσα, ώστε να είναι κατανοητά από τους νέους. Πέραν από τη σωστή ενημέρωση της βάσης επαγγελμάτων, το κράτος χρειάζεται επίσης να καλεί συνεχώς μέσω ανακοινώσεων τους ανέργους να κάνουν εγγραφή –και με πιο στοχευμένο τρόπο τους φρέσκους αποφοίτους– πιο έντονα κάθε φθινόπωρο που θα ψάχνουν για δουλειά».
13μελής ομάδα «συλλογής» ανέργων
Σχολιάζοντας σημεία από τα πιο πάνω, ο κ. Αλεξάνδρου είπε ότι από τον Ιανουάριο του 2024, με συγχρηματοδότηση της Ε.Ε., το Τμήμα Εργασίας αγόρασε υπηρεσίες 13 συμβούλων από τον ιδιωτικό τομέα, οι οποίοι βγαίνουν έξω κάθε μέρα, για να εντοπίζουν άνεργους πτυχιούχους, ώστε ακολούθως να τους καλέσουν από το Τμήμα να εγγραφούν στο μητρώο της δημόσιας υπηρεσίας απασχόλησης. «Πρόκειται για τέσσερις ομάδες των τριών ατόμων, μία σε κάθε επαρχία. Ο σκοπός τους είναι να εντοπίσουν τους άνεργους πτυχιούχους, για να καταγραφούν αυτοί που δεν ήρθαν στο Τμήμα Εργασίας να δηλώσουν τα στοιχεία τους. Και προγραμματίζεται ειδική εκστρατεία διαφώτισης στα ΜΜΕ», σημείωσε.
